PİRHA- Dersim ağıtlarına klarneti ile can veren Nesimi Ataş, “Dersim’de resmi ideoloji tarafından uygulanan baskı ve sıkıntıları klarnet ile dile getirdiğimizde insanlar etkileniyor. Düğünlere gittiğimizde ağıt çaldığımızda insanların yüzünde o hüznü görüyoruz” diyor.
Dersimli Nesimi Ataş, çocukluğundan bu yana hem kendi çabaları hem de babası ile düğünlere giderek klarnet çalmayı öğrenmiş.
Geçimini düğün ve derneklerde klarnet çalarak sağlayan Ataş, halay parçalarının yanı sıra Dersim yöresine ait birçok ağıta da klarneti ile can veriyor. Birçok yörede düğünlerde davulunun yanı sıra zurna çalınırken Dersim’de Hozat, Çemişgezek ve Pertek ilçelerinde genel anlamda klarnet olarak bilinen gırnata çalınıyor. Nesim Ataş da Gırnatası ile insanları eğlendirmenin yanında Dersim ağıtlarına can vererek kültürünü ve inancını İstanbul’da yaşatmaya çalışıyor.
Dersim ağıtlarına klarneti ile can veren inancını ve kültürünü İstanbul’da yaşatan Klarnetçi Nesimi Ataş Pir Haber Ajansı’na (PİRHA) konuştu.
17 yaşlarında klarnet çalmaya başlayan Dersim Hozat’lı 46 yaşındaki Ataş, “Çocukluk yıllarından beri hep düğünlere gider para toplar ve babama yardımcı olurdum. Ve müzikle hep iç içeydim. Çocukluktan beri tek hayalim klarnet çalmaktı. Bizim köydeki bir düğüne babamla gitmiştim. Orada klarneti çalmaya çalışırken babam bunu gördü ve gidip bana bir klarnet aldı. Bunun ardından kendi çabalarımla öğrenip çalmaya başladım” dedi.
Ataş, “Klarnetin Dersim’deki tarihi 1950’lere dayanıyor. Daha önce sadece düğünlerde zurna ve davul çalınırdı. O dönemin en önemli davulcusu bizim orada Müslim diye bir abimizdi. Klarneti bizim Dersim yöresine ilk getiren de onun çocukları Hıdır ve Aziz Özger kardeşlerdir. Daha sonra Peyikli İbo’lar ile yaygınlaşıyor. Dersim Hozat bölgesine ilk klarneti bu isimler tanıtmıştır. Onlar da Elazığ’dan etkilenmiş ve öğrenmişlerdir” dedi.
HOZAT, PERTEK VE ÇEMİŞGEZEK’TE GIRNATA
Sadece Dersim’de değil Elazığ, Trakya ve Balkan ülkelerinde de klarnete gırnata denildiğini vurgulayan Ataş, “Kendimi bildim bileli bizim Hozat, Pertek, Çemişgezek yöresinde hiç zurna ile karşılaşmadık. Bizim bu yörede genelde düğünlerde klarnet çalınır. Çocukluk dönemlerimde Dersim’in her yöresinde klarnetin olduğunu düşünürdük. Ancak bu işi yapmaya başlamam ile birlikte Dersim’in her yerinde klarnet çalınmadığını gördüm” ifadelerini kullandı.
DERSİM’İN DERTLERİNİ DE MUTLULUĞUNU DA YANSITIYOR
Ataş, “Bizim için bağlama da çok önemlidir. Ancak klarnette aynı önem ve değere sahiptir. Klarnetin sesi daha duru, kulağa hoş geliyor ve insanı rahatsız eden bir tınısı yoktur. Özellikle bizim yörenin ağıtlarını dile getirmede çok önemli bir yeri var. Dersim halkının dertlerini müzik olarak dile getirdiği için yöre halkı benimsiyor. Bizim yöremizde genelde düğün ve eğlence alanlarında çalınır. Ancak Dersim ağıtlarını çalarken etkisi daha fazla olur” dedi.
“TÜRKÜLERİ ÇALARKEN BASKI HİSSEDERDİK, HİSSEDİYORUZ”
İstanbul’da da düğünlerde, derneklerde ve kafelerde klarnet çalan Ataş, sanatını icra ederken kendilerini özgür hissetmediklerini söyledi.
Ataş sözlerine şöyle devam etti:
“Kendimizi ve toplumu daha iyi ifade edeceğimiz türküler var. Ancak bazen o ağıtları, türküleri çalarken baskı hissettiğimizden dolayı çalamıyoruz. Memlekette bile Dersim yöresine ait türküler ağıtlar ve marşlar çaldığımızda gelip uyaranlar oluyordu. Babamlar Dersim’de 80’li yıllarda bir köy düğününe gidiyorlar. O dönemler o bölgede devrimci düşüncenin yoğun olduğu bir süreçti. Babamın deyimi ile ‘zırzır’ dönemiydi. Elektrik bile daha köylere yeni yeni gelmişti. Babamlar düğünde marş çalıyorlar ve köyü askerler basıyor. Daha sonra askerler babamları toplayıp götürüyorlar.”
DERSİM AĞITLARI KLARNET İLE CAN BULUYOR
Müziğin toplumun özgürlüğüne ve aydınlanmasına katkı sağladığını dile getiren Ataş, “Müzik aynı zamanda insanların ufkunu açıyor. Ve gelenek, göreneklerimizi öğrenmemizi sağlıyor. Dersim’de resmi ideoloji tarafından uygulanan baskı ve sıkıntılarını klarnet ile dile getirdiğimizde insanlar etkileniyor. Düğünlere gittiğimizde ağıt çaldığımızda insanların yüzünde o hüznü görüyoruz” ifadelerini kullandı.
Nesimi Ataş’ın ismi gırnata ve Dersim ağıtları ile özdeşleşmiş. Söyleşinin ardından acının en yanık hali ile başlıyor gırnatasını söyletmeye.
İsmet SEFER/Sevim KAHRAMAN
İSTANBUL
Yoruma kapalı.