PİRHA-Xızır ayı Aleviler için kutsaldır; bolluğu, bereketi, barışı, sevgiyi ve baharı müjdeler. Xızır ayında talipleriyle bir araya geldiklerini söyleyen Kureyşan Ocağı evladı Besi Karataş, “Xızır oruçlarında kurbanı olan kurbanını keser niyazı olan niyazını dağıtır akşam da taliplerimiz evimize gelir gülbeng okunduktan sonra lokmalarımızı paylaşırız” dedi.
Xızır ayı Aleviler için kutsaldır; bolluğu, bereketi, barışı, sevgiyi ve baharı müjdeler. Hızır aylarında oruç tutulur, kavut yapılır, ziyaretlere gidilerek lokmalar pay edilip çerağlar yakılır, kurbanlar tığlanır.
Xızır günlerinde pirler talipleriyle buluşur, cem erkânları kurulur. Xızır orucu tarihleri Anadolu ve Mezopotamya’nın çeşitli bölgelerinde değişiklikler gösterse de ocak ayının sonlarından itibaren başlayarak şubat ayı ortalarına kadar devam eder. Oruçlar bazı yörelerde 7 gün tutulur. Dersim yöresinde köy ve ocaklara göre değişkenlik göstererek 4 farklı haftaya yayılır. Bu tamamen coğrafi şartlar ve pirlerin talipleriyle buluşabilmesiyle ilgili bir durumdur.
Xızır ayındaki en önemli ritüellerden biri de kavrulmuş öğütülmüş buğdaydan yapılan kavuttur. Köylüler bir araya gelip lokma yapar. Kavut yapılıp ocak önüne konur ve Hızır’ın o evi ziyaret ederek kavuttan lokma alacağına inanılır. Hızır’ın bu kavuttan lokma alması berekettir, bolluktur.
Xızır ayında neler yapıldığına dair Kureyşan Ocağı evladı Besi Karataş ile sohbet ettik.
“XIZIR AYINDA TALİPLERİMİZLE BİR ARAYA GELİRİZ”
Xızır ayının 4 haftaya yayılıp her hafta bir yerde lokmaların pay edildiğini belirten Besi Karataş, “O dönem pirler taliplerine gitmeleri için Xızır ayını 4 haftaya bölmüşler. Bizde ilk hafta karşılama olur ikinci hafta lokmalar pay edilir. Xızır ayında bizim haftamız geldiğinde taliplerimizle ile bir araya geliriz Xızır oruçlarında kurbanı olan kurbanını keser niyazı olan niyazını dağıtır akşam da taliplerimiz evimize gelir gülbeng okunduktan sonra lokmalarımızı paylaşırız her sene bu geleneği sürdürüyoruz. Xızır ayında üç gün oruç tutulur, rivayete göre Hz. Hüseyin ve Hz. Hasan’ın gözleri ağrıdığı için kapanmış Xızır’da onların gözleri açılsın diye üç gün oruç tutmuş, oruçtan sonra onların gözleri açılınca Xızır ayında üç gün oruç tutma geleneği oradan geliyor. Xızır ayında kavutumuzu yapardık Xızır gününde de onu pişirip yerdik ve aynı zamanda kavutu komşulara lokma olarak dağıtılırdı. Orucu açacağımız gün yüzümüzü yıkardık dualar ederdik sonra evin içerisindekileri öpüp rızalıklarını aldıktan sonra orucumuzu açardık. Xızır darda olan herkesin yardımcısı olsun” dedi.
Cihan BERK-Nuray ATMACA/DERSİM
Yoruma kapalı.