PİRHA – İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek, giderek ağırlaşan barınma sorunu ve yüksek kira fiyatlarının araştırılması amacıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına araştırma önergesi sundu.
DEM Parti İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek, Türkiye’deki barınma sorununa dikkat çekti. Çiçek, Yüksek kira fiyatlarının araştırılması amacıyla, Anayasa’nın 98. ve TBMM İçtüzüğü’nün 104. ve 105. maddeleri uyarınca bir Meclis Araştırması açılmasını talep etti.
Barınma hakkının, Anayasa ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış temel bir insan hakkı olduğunu belirten Çiçek, “Ancak bu hak, milyonlarca yurttaş için fiilen kullanılamaz hale gelmiş; anayasal güvence olmaktan çıkıp kâğıt üzerinde kalan bir vaade dönüşmüştür. Neoliberal kentleşme politikaları, inşaat odaklı büyüme modeli ve kamusal konut üretiminin tasfiyesi sonucu barınma piyasa koşullarına terk edilmiştir” ifadelerini kullandı.
KİRA FİYATLARINDA EN FAZLA ARTIŞ YAŞANAN ÜLKE!
Milletvekili Cengiz Çiçek, araştırma önergesinin gerekçesinde şu hususlara dikkat çekti:
“Barınma hakkı, 1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 25. ve 1966 tarihli Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’nin 11. maddelerinde açıkça tanımlanmıştır. Türkiye Anayasası’nın 57. maddesi ise devlete, şehir planlaması kapsamında konut ihtiyacını karşılayacak önlemleri alma ve toplu konutları destekleme yükümlülüğü vermektedir.
Günümüzde bu hak, özellikle asgari ücretli, emekli ve dar gelirli yurttaşlar için en yakıcı gündemlerden biridir. Gelirin büyük kısmı kiraya gitmekte, bu da geçinmeyi imkânsızlaştırmaktadır. Depremler, zorunlu göç ve ekonomik krizler sorunu derinleştirmiş; barınma, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda ayrımcılık ve eşitsizlikle örülü sosyal bir meseleye dönüşmüştür.
1 Temmuz 2024’te kiralara uygulanan %25’lik zam sınırının kaldırılması krizi daha da büyütmüştür. Enflasyon ve hayat pahalılığıyla birlikte kira bedelleri fahiş seviyelere çıkmış; kiracılar gelirlerinin önemli bir kısmını kiraya ayırmak zorunda kalmıştır.
OECD verilerine göre, Türkiye, 2015’ten bu yana kira fiyatlarında en fazla artış yaşanan ülke olmuştur. 2015-2024 döneminde nominal artış %996’ya ulaşmış, kiralar neredeyse 11 kat artmıştır. Tüm yıl verileriyle hesaplandığında ise bu oran %775’tir, bu da fiyatların yaklaşık 9 katına çıktığını göstermektedir.
Seasia.stats ve Numbeo verilerine göre, Türkiye’de ev fiyatlarının ortalama gelire oranı %81,45 ile dünyada ilk sıradadır. Türkiye’yi %59,04 ile Nepal, %49,86 ile Hindistan, %48,35 ile Endonezya ve %46,12 ile Ermenistan izlemektedir. Güney Kore, Peru, Dominika, Brezilya ve Şili de listede yer almaktadır.”
“DAR GELİRLİ HANELERE KİRA DESTEĞİ”
TÜİK’in “İstatistiklerle Aile 2024” verilerine göre, son 10 yılda ev sahipliği oranı %61,1’den %56,1’e düşerken, kiracı oranı %22,1’den %28’e yükseldi.
DEM Partili Cengiz Çiçek, Türkiye’de 24 milyondan fazla kişinin kiracı konumunda olduğunu ve kiracı hane sayısının ise yaklaşık 7,7 milyona ulaştığını belirtti. Cengiz Çiçek, önergesinde şu ifadelere yer verdi:
“KONUTDER verilerine göre, konut ihtiyacı yılda 700 binin üzerindeyken üretim ortalama 500 binde kalmakta, yıllık 200 bin konut açığı oluşmaktadır. TOKİ’nin bugüne kadar ürettiği konut sayısı yaklaşık 1,5 milyondur. Özel sektörle birlikte son 20 yılda toplam üretim 4 milyonu aşmamıştır. Ancak önümüzdeki 10 yılda arz-talep dengesinin sağlanabilmesi için en az 7 milyon yeni konut gerekmektedir.
Barınma hakkı, toplumsal eşitsizliğin en görünür ve yakıcı alanlarından biri haline gelmiştir. Devletin; sosyal konut üretimini kamusal bir görev olarak üstlenmesi, inşaat maliyetlerini düşürmesi, kamu emekçilerine lojman tahsisini canlandırması, dar gelirli hanelere kira desteği sağlaması ve etkin denetim mekanizmaları kurması gerekmektedir.
Bu bağlamda, yoksulluk sınırının altında yaşayan ve ev sahibi olmayan hanelere, sendikalarca açıklanan en yüksek açlık sınırının %25’i oranında kira desteği verilmesi sosyal devlet ilkesinin gereğidir. Anayasal bir hak olan barınma hakkının kamusal güvencelerle hayata geçirilmesi için Meclis bünyesinde bir araştırma komisyonu kurulması elzemdir.”
PİRHA/ANKARA
Yoruma kapalı.