PİRHA – İnsan Hakları Derneği Merkezi Hapishaneler Komisyonu, depremlerle birlikte cezaevlerinden gelen haberlere dikkat çekti. Hatay cezaevindeki isyan nedeniyle 3 mahkumun öldürüldüğü bilgisi üzerine “Ölüm ve yaralanmalarda sorumluluğu olanlar hakkında mutlaka soruşturmalar açılmalı ve bu süreç şeffaf bir şekilde yürütülmelidir” denildi.
Maraş’ta 6 Şubat’ta Pazarcık merkezli 7.7 büyüklüğünde ve ardından Elbistan merkezli 7.6 büyüklüğündeki depremlerle birlikte hapishanelerde yakınları bulunan ailelerin İHD’ye başvuruları da arttı.
6 Şubat 2023’te Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü yaptığı basın açıklamasında “Depremden etkilenen bölgedeki ceza infaz kurumlarımızda kalan hükümlü ve tutuklulardan yaralanan veya hayatını kaybeden bulunmamaktadır. Bölgedeki ceza ve infaz kurumlarında kalan hükümlü ve tutukluların aileleri ile görüşmeleri konusunda gerekli kolaylık sağlanmaktadır” ifadelerine yer vermişti. Ancak İHD Merkezi Hapishaneler Komisyonu, mahpus aileleri ile yapılan görüşmelerde özellikle Malatya’daki hapishanelerdeki mahpuslarla iletişimin sağlanamadığı ve yaşamlarından endişe edildiği bilgisini aktardı.
FİRAR VAR ANCAK RESMİ BİR AÇIKLAMA YAPILMADI!
İHD tarafından yapılan yazılı açıklamada 7 Şubat’ta sosyal medyada yayınlanan görüntülerde Malatya Hapishanesinde isyan çıktığı, jandarma tarafından ateş açıldığı, ölü ve yaralıların olduğu yönündeki haberlere de işaret edildi. Söz konusu iddialarla ilgili Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü personeli ile görüşüldüğünü ancak telefon ile bilgi verilemeyeceği cevabını aldıklarını belirten İHD, şu açıklamayı yaptı:
“Bölgede görev alan milletvekillerine ulaşılmış ve bu söylentileri teyit etmeleri istenmiştir. Ancak sağlıklı bir bilgi alınamamıştır. Aynı gün Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Hapishane Alt Komisyonu tarafından “Olayın doğrulandığı, Malatya E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde firar olayı olduğu, mahpusların isyan çıkardığı, yaralıların olduğu ancak ölüm olmadığı” aktarılmış fakat yine resmi bir açıklama yapılmamıştır. Tüm gelen bilgi talepleri üzerine 7 Şubat 2023’te Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü ile TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’na acil bilgi talepli yazı yazılmış ve sosyal medya üzerinden de bilgi talep edilmiştir.
Aynı gün Maraş/Türkoğlu 1 ve 2 No’lu L Tipi Hapishaneleri’nde mahpusların Kayseri ve çevre illerdeki hapishanelere sevk edileceği bilgisi alınmıştır. Bu hapishanede bulunan mahpusların aileleri hapishane idaresini aramışlar ancak bir sevkin olmadığı ve mahpusların en kısa sürede ailelerini arayacağı söylenmiştir.
7 Şubat’ta bir milletvekili, yetkililerin “Malatya cezaevinde isyan, firar girişiminin doğrulandığını, ölüm konusunda böyle bir bilgi yok denildiğini, cezaevindekilerin başka yerlere nakledildiğini, Elbistan ve Maraş cezaevlerinde de başka cezaevlerine nakiller yapıldığını, ısıtma vb. konularda sıkıntılar olduğunu kabul ettiklerini, genel olarak da cezaevlerinden aileleri aramaları için olanak sağlandığını söylediklerini” aktarmıştır.
MAHPUSLAR ÇEŞİTLİ İLLERE SEVK EDİLDİ!
8 Şubat 2023’te Maraş (Aksu) E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde “Deprem dolayısıyla cezaevinin zarar gördüğü, duvarlarda büyük çatlaklar, dökülmeler meydana geldiği, özellikle Adana civarından gelen adli mahkumların ‘Biz burada öleceğiz acil tahliye edin dediklerini’ cezaevi yönetiminin “Bakanlıktan bilgi bekliyoruz biz karar veremeyiz’ dediklerini, mahpusların cezaevi savcısı ile görüşme talep ettiklerini, savcıdan da tahliye edilmelerini istediklerini, yoksa isyan çıkaracaklarını belirttiklerini, savcı tahliye talebini reddedince, isyanı başlattıklarını, Özel Harekat ekiplerinin geldiğini, yaklaşık 1000 mermi atışının yapıldığı, Suriye uyruklu bir mahkûmun öldürüldüğünü, daha sonra anlaşma sağlandığını ve başka cezaevlerine gönderildikleri” iddia edilmiştir.
8 Şubat 2023 tarihinde Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Mersin Şubesi’ne yapılan başvurular sonucunda avukatlar tarafından Maraş/Türkoğlu L Tipi Kapalı Hapishanesi’ne ziyaret gerçekleştirilmiştir. Yapılan ziyarette yetkili kimse olmadığından ve hapishanenin kısmi barınma merkezi olarak kullanılmasından ötürü görüşme yaptırılamayacağı bilgisi verilmiş, ayrıca tüm hükümlü ve tutukluların sevk edileceği ifade edilmiştir.
8 Şubat’ta Maraş/Türkoğlu L Tipi’nde mahpusların çeşitli illere sevk edildiği bilgisi aileler tarafından verilmiştir.
8 Şubat günü Hatay T Tipi Kapalı Hapishanesi’nden yaşanan olaylara dair sosyal medya hesaplarından görüntüler paylaşılmış ve ayrıca bir mahpusun ailesi ile yaptığı telefon görüşmesi de paylaşılmıştır. Görüşmede “Mahpuslara ateş açıldığı” söylenmiştir. Paylaşılan video ve resimlerde binalardan dumanların çıktığı, mahpusların yaralı halde yerde yattığı, avluda yangın çıktığı ve mahpuslarla görevlilerin karşı karşıya geldiği görülmüştür.
Resmi bir yerden paylaşıldığını düşündüğümüz ancak kaynağının tam olarak anlaşılamadığı aşağıdaki bilgi notu tarafımıza ulaşmıştır. Bu bilgi notu:
“OLAY: Hatay T Tipi K.C.i.K’da İsyan Girişimi
Hatay T Tipi K.C.İ.K’da 07 Şubat 2023 günü saat 13.00’da adli H/T’ların bulunduğu her 2 blokta kalan mahkumların toplu şekilde koğuşları yakarak isyan girişiminde bulundukları bilgisi alınmıştır. Cezaevi Savcısı ve müdürünün talebi ile Yayladağı Cezaevi J.Bl.K.lığı emrinde görevli personellerle ivedi müdahalede bulunulmuştur. İsyanın ve yangının büyümesi ile çevre İlçe J.K.lıklarından ve komando birliklerinden takviye kuvvetler gelmiştir. Yaklaşık 250 kişilik mahkum grubu cezaevinden iç ihataya çıkmıştır. Firar edecekleri esnada dış kapı eşiğinde püskürtülmüşlerdir. Bu arbedede yaralanan 12 H/T MKÜ Hastanesine sevk edilmiştir. Sevk edilen bu mahkumlardan üçünün hayatını kaybettiği tespit edilmiştir. 390 H/T teslim alınarak muhafaza altına alınmıştır. Cezaevinin kullanılamaz hale gelmesinden dolayı bütün H/T’ların çevre illerdeki Ceza İnfaz Kurumlarına nakil edilmesi hazırlıklarına başlanılmıştır.”
3 TUTUKLU ÖLDÜRÜLDÜ!
İHD açıklamasında 8 Şubat’ta ÖHD Mersin Şube avukatlarının Hatay T Tipi Kapalı Hapishanesi’ne ziyaret gerçekleştirdiği bilgisi de verildi. Yapılan açıklamada; “Hatay Hapishanesi’nde yaşandığı iddia edilen olaylar sonrası şubemiz üyeleri tarafından cezaevi ziyareti yapılmıştır. İsyan çıktığı ve müdahale edildiği ifade edilmiş olup; ölü ve yaralı konusunda bilgi paylaşımı yapılmamıştır. Tüm hükümlü ve tutukluların sevk edileceği bilgisi paylaşılmıştır.” denildi.
İHD açıklamasında 9 Şubat’ta Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün yaptığı iki açıklamaya da işaret edilerek şöyle devam edildi:
“Hatay T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda bulunan bir kısım adli hükümlü ve tutuklunun firar teşebbüsünde bulunması ve ardından yangın çıkarması nedeniyle; firarı önlemek, yangını söndürmek ve ceza infaz kurumunun tutuklu ve hükümlülerin güvenliğini sağlamak için yasal mevzuat çerçevesinde gerekli müdahale yapılmıştır. Müdahale sonucunda firar girişimi engellenmiş, yangın söndürülmüş tutuklu ve hükümlülerin güvenliği sağlanmıştır. Olaylara müdahale sırasında 12 adli hükümlü ve tutuklu yaralanmış, hastaneye sevk edilen yaralılardan 3’ü vefat etmiştir. Hadisenin soruşturulması için Adalet Bakanımız tarafından Adalet Bakanlığı müfettişleri ile Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü kontrolörleri görevlendirilmiş, olayla ilgili adli ve idari tahkikat başlatılmıştır. Ceza infaz kurumunda kadın hükümlü/tutuklulara tecavüz edildiği iddiaları ve diğer asılsız ithamlar tamamen gerçek dışıdır. Söz konusu olaylar neticesinde ceza infaz kurumunun hükümlü ve tutuklular tarafından kullanılamaz halde tahrip edilmesi nedeniyle hükümlü ve tutukluların başka ceza infaz kurumlarına sevki sağlanmıştır.”
“BU SÜREÇ ŞEFFAF BİR ŞEKİLDE YÜRÜTÜLMELİDİR”
İHD açıklamasında Malatya, Maraş ve Hatay Hapishanelerindeki vakaların yaşam hakkının korunmasını, işkence ve kötü muamele yasağını ihlal eden görüntü ve bilgiler olduğunun altı çizildi. Mahpusların depremden korunma ve daha güvenli bir noktaya tahliye taleplerinin “olması gereken uygulamalar” olduğu vurgusu yapılarak şöyle devam edildi:
“Anayasa Madde 17: Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz. Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz.
Deprem bölgesindeki tüm mahpusların yaşam hakkının mutlak korunması sağlanmalıdır. Meydana gelen ölüm ve yaralanmalarda sorumluluğu olanlar hakkında mutlaka soruşturmalar açılmalı ve bu süreç şeffaf bir şekilde yürütülmelidir. Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü hapishanelerde meydana gelen tüm olaylarla ilgili kamuoyuna daha açık ve şeffaf olacak şekilde bilgi paylaşımında bulunmalıdır.”
PİRHA/ANKARA
Yoruma kapalı.