PİRHA- Dersim İnşa Kongresi (DİK) Yönetim Kurulu, yaptığı yazılı açıklamada, Dersim kimliği, inancı, kültürü ve coğrafyasıyla her zaman katliamların hedefi olduğuna dikkat çekti. DİK, halkı Dersim’de saatler 19.38’i gösterdiğinde mum yakmaya, niyaz dağıtmaya, ‘Daye Daye’, ‘Xatırbe To Welat’ ağıtlarını söylemeye davet etti.
Bakanlar Kurulu tarafından 4 Mayıs 1937’de “Tunceli Tenkil Harekâtı’’ kararı alınmasının üzerinden 83 yıl geçti. “Tertele” olarak tanımlanan 1937-38 yıllarında on binlerce Dersimli katledildi ve yerlerinden edilerek batı illerine sürgün edildi.
Dersim Katliamı’nın başlangıcı olarak da kabul edilen 4 Mayıs’ta her yıl bir çok yerde anmalar gerçekleştirilirken, bu yıl koronavirüs salgını nedeniyle anmalar sınırlı katılımlarla ve evlerde yakılacak mumlarla yapılacak.
“ON BİNLERCE İNSAN KATLEDİLDİ, BİNLERCESİ TÜRKİYE’NİN BATI İLERİNE SÜRÜLDÜ”
Konuya ilişkim yazılı açıklama yayınlayan Dersim İnşa Kongresi Yönetim Kurulu, Dersim’in kimliği, inancı, kültürü ve coğrafyasıyla her zaman katliamların hedefi olduğunu belirterek şunları ifade etti:
“Daha Türkiye Cumhuriyeti Devleti resmi olarak kurulmadan Batı Dersim’e (Koçqiri) saldırılar başladı. Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra ilk iş olarak 1926‘da Dersim’i ‘yok edilmesi gereken bir çıban’ ilan etti. Bu tanımla birlikte ilk olarak 1926’da Koçuşağı köylerinde, 1930‘ta Pülümür köylerine ilk saldırıları başlattı ve 1935’te Dersim coğrafyasını bölüp, Dersim adını ‘Tun(Ç)eli yaparak değiştirdi.
4 Mayıs 1937’de “Tunceli Tenkil Harekâtı’’ kararı alındı. Dersim’de sıkıyönetim ilan edildi. 12 Mayıs’ta karadan ve havadan askeri harekât başlatıldı. Köyler yakılıp yıkıldı ve haritadan silindi. On binlerce insan katledildi, binlerce insan vagonlara bindirilerek Türkiye’nin Batı ilerine sürüldü. Kadınlara tecavüz edildi, kız çocukları ailelerinden kopartılarak ganimet diye subaylara verildi. Seyit Rıza ve 6 dava arkadaşı Elazığ Buğday Meydanı’nda idam edildi. Geri de kalanlar ise beyaz ölüm denilen acımasız asimilasyon programına tabi tutuldu. Dersim Soykırımı Ermeni Soykırımı, Şeyh Sait, Zilan ve Ağrı katliamlarından bağımsız değildir. Soykırım bugün hala Dersim’de, Ağrı’da, Afrin’de, Bıradost’da devam etmektedir.”
“DERSİM‘İN YENİDEN İNŞA EDİLMESİ İÇİN MÜCADELE EDİLMELİDİR”
Aradan 83 yıl geçmesine rağmen Dersim soykırımıyla yüzleşilmediğine dikkat çekilen açıklamada, “Dersim dili, kimliği, inancı, kültürü, insanı ve coğrafyası üzerinden soykırım pratikleri devam etmektedir” denilerek şunlar kaydedildi:
“Soykırımı engellemek ve geriletmek ancak etkin ve güçlü mücadeleye bağlıdır. Bu konuda herkese sorumluluk düşmektedir. Her Dersimli 1937-38 yıllarında yaşananları kurbanların acılarını hissederek mücadeleye dört elle sarılmalı, Dersim‘in yeniden inşa edilmesi için mücadele etmelidir. Soykırımın içeride ve dışarıda tanınması için çalışmalıdır. Arşivlerin açılması, Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerlerinin açıklanması, Dersim adının iade edilmesi, toplu katliam yerlerine anıtların yapılması, Dersim dili ve inancı üzerindeki baskılara son verilmesi öncelikle atılması gereken adımlardır.
Soykırımda yitirilen insanları minnetle andıklarını belirten Dersim İnşa Kongresi Yönetim Kurulu, “Aziz hatıraları önünde saygıyla eğiliyoruz. Çektikleri acıları unutmayacağız ve unutturmayacağız. Halkımızı Dersim’de saatler 19.38’i gösterdiğinde mum yakmaya, miyaz dağıtmaya, ‘Daye Daye’, ‘Xatırbe To Welat’ ağıtlarını söylemeye davet ediyoruz” dedi.
(HABER MERKEZİ)
Yoruma kapalı.