PİRHA-DEM Parti Dersim Milletvekili Ayten Kordu, Dersim’in Pülümür ilçesindeki Hel Dağı ve Bağır Dağı’ndaki madencilik faaliyetlerini Meclis gündemine taşıyarak soru önergesi verdi. Kordu, “Hel Dağı ve Bağır Dağı çevresinde yürütülen krom madeni işletim faaliyetleri için ÇED süreci başlatılmış mıdır?” diye sordu.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Dersim Milletvekili Ayten Kordu, Dersim’in Pülümür ilçesindeki Hel Dağı ve Bağır Dağı’ndaki madencilik faaliyetlerini Meclis gündemine taşıyarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.
“BAĞIR DAĞI ALEVİ İNANÇ SİSTEMİNDE ÖZEL BİR YERE SAHİPTİR”
Hel Dağı ve Bağır Dağı çevresindeki maden çalışmalarının hem ekosisteme hem de kültürel mirasa büyük bir tehdit oluşturduğunu belirten Ayten Kordu, “Bu faaliyetlerin çoğunun Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci tamamlanmadan yürütüldüğü, 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında dördüncü grup (özellikle krom) maden ruhsatlarının verildiği ve bu durumun 2872 sayılı Çevre Kanunu ile 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu hükümleriyle çelişebileceği yönünde kamuoyunda ciddi endişeler bulunmaktadır. Ayrıca bölge, Alevi inancı açısından kutsal kabul edilen alanları barındırmaktadır. Bağır Dağı bu inanç sisteminde özel bir yere sahiptir. Dolayısıyla bu alanlarda yürütülen madencilik faaliyetleri yalnızca doğayı değil, inançsal mirası ve toplumsal barışı da tehdit etmektedir. Nitelikli Doğal Koruma Alanı” statüsüne sahip Hel Dağı, Bağır Dağı ve çevresinde çevre mevzuatına uygunluk konusunda ciddi belirsizlikler bulunmaktadır. Bu nedenle kamuoyunun bilgilendirilmesi ve hukuki süreçlerin şeffaf biçimde açıklanması zorunludur” dedi.
“HANGİ MADEN TÜRLERİ İÇİN RUHSAT VERİLMİŞTİR?”
Ayten Kordu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle şu soruları sordu:
-Dersim’in Pülümür ilçesi sınırlarında yer alan Hel Dağı, Bağır Dağı ve çevresinde son beş yıl içinde hangi kişi veya şirketlere hangi maden türleri için ruhsat verilmiştir? Bu ruhsatların toplam alanı ve süresi nedir?
-Hel Dağı ve Bağır Dağı çevresinde yürütülen krom madeni işletim faaliyetleri için Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci başlatılmış mıdır? Başlatıldıysa hangi aşamadadır ve kamuoyuna açık rapor hazırlanmış mıdır?
-ÇED süreci tamamlanmadan Hel Dağı veya Bağır Dağı bölgesinde fiilen maden arama, sondaj ya da hazırlık çalışması yapıldığı tespit edilmiş midir? Edildiyse hangi idari yaptırımlar uygulanmıştır?
-“Nitelikli Doğal Koruma Alanı” statüsüne sahip Hel Dağı ve Bağır Dağı çevresinde madencilik faaliyetlerine izin verilmesinin yasal dayanağı nedir? Bu izinler hangi kurumların onayıyla verilmiştir?
-Bakanlığınız, Hel Dağı, Bağır Dağı ve Pülümür Havzası’ndaki maden faaliyetlerinin Munzur ekosistemi, su kaynakları ve biyolojik çeşitlilik üzerindeki etkilerine ilişkin bir çevresel etki analizi hazırlamış mıdır?
-Hel Dağı ve Bağır Dağı çevresinde yapılan madencilik faaliyetlerinin yeraltı su kaynakları, akarsular ve Fırat Havzası’na akan kollar üzerindeki etkileri düzenli olarak izlenmekte midir? Tespit edilen kirlilikler karşısında hangi önlemler alınmaktadır?
-Bakanlığınızın denetimleri sonucunda, Hel Dağı ve Bağır Dağı çevresindeki maden projelerinin Anayasa’nın 56. maddesi ve Çevre Kanunu’na aykırılık teşkil ettiği yönünde herhangi bir tespit yapılmış mıdır?
-Bu bölgedeki maden ruhsat sahalarının, yöre halkının geçim kaynağı olan mera ve yaylaları kapsayıp kapsamadığına ilişkin Bakanlığınızın elinde güncel bir tespit bulunmakta mıdır? Söz konusu alanlarda yürütülen maden arama ve işletme faaliyetlerinin, 4342 sayılı Mera Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili çevresel düzenlemelere uygunluğu konusunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından herhangi bir inceleme veya denetim yapılmış mıdır?
“RUHSATIN VERİLDİĞİ ALANIN BÜYÜKLÜĞÜ NEDİR?”
Ayten Kordu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın yanıtlaması istemiyle şu soruları sordu:
“-Erz Madencilik Hafriyat Nakliyat İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’ne 5 yıl süreyle verilen ruhsatın tam olarak kapsamı nedir?
-Ruhsatın verildiği alanın büyüklüğü, sınır koordinatları ve faaliyet türü (arama, işletme, genişletme vb.) nedir?
-18 Eylül 2025 tarihinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan son denetimin resmî raporu hazırlanmış mıdır? Hazırlandıysa bu raporun bir örneği kamuoyuyla paylaşılacak mıdır?
-Söz konusu denetimde herhangi bir mevzuata aykırılık, çevresel ihlal veya teknik uygunsuzluk tespit edilmiş midir? Edildiyse hangi idari yaptırımlar uygulanmıştır?
-2026 yılında sona erecek olan ruhsatın uzatılması veya yenilenmesi için hangi teknik, çevresel ve idari kriterler dikkate alınacaktır? Bu kriterleri belirleyen mevzuat ve yetkili kurum hangisidir?
-Erz Madencilik tarafından Bakanlığa sunulmuş teknik dokümanlar, proje tanıtım dosyaları ve fizibilite raporları mevcut mudur? Bu belgeler kamuya açık bir şekilde paylaşılacak mıdır?
-Hel Dağı ve Bağır Dağı çevresinde yürütülen krom madeni faaliyetlerinin, yeraltı su kaynakları, yüzeysel akarsular ve tarım alanları üzerindeki etkilerine dair Bakanlığınızın elinde mevcut veri ve analizler bulunmakta mıdır?
-Bu bölgedeki maden ruhsat sahalarının, yöre halkının geçim kaynağı olan mera ve yaylaları kapsayıp kapsamadığına ilişkin Bakanlığınızın elinde güncel bir tespit bulunmakta mıdır? Bu alanlarda yürütülen maden arama ve işletme faaliyetlerinin, 4342 sayılı Mera Kanunu ile 2872 sayılı Çevre Kanunu hükümlerine uygunluğu konusunda herhangi bir denetim yapılmış mıdır?
-3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında bu bölgeye verilen ruhsat, “Nitelikli Doğal Koruma Alanı” statüsüyle çelişki yaratmakta mıdır? Bu konuda Bakanlığınızca yapılan hukuki veya teknik değerlendirme var mıdır?
-Yerel halkın, sivil toplumun ve bölge temsilcilerinin denetim süreçlerine katılımı veya denetim sonuçlarına erişimi konusunda Bakanlığınızca bir mekanizma öngörülmekte midir?
PİRHA/ANKARA
Yoruma kapalı.