PİRHA- İdam edilişlerinin 85’inci yılında Seyit Rıza ve arkadaşlarını anan İzmir Dersim Dernekleri ve Demokratik Alevi Dernekleri İzmir Şubesi, soykırımın başlıca sorumlusu olan ırkçı ideolojinin aynı uygulamayı 85 yıldır sürdüren mevcut devlet aklıyla sürdürdüğüne vurgu yaparak, yüzleşme ve adalet talebinde bulundu.

İdam edilişinin 85. yılında Seyit Rıza ve yoldaşları İzmir Dersim Dernekleri, Dersim Dernekler Federasyonu ve Demokratik Alevi Dernekleri İzmir Şubesi öncülüğünde Karşıyaka İskelesi’nde anıldı.

Attıkları “Devlet Dersim Tertelesi ile yüzleşsin”, “Dersim onurdur, onuruna sahip çık”, “Tertele Dersim Xo Vîra Meke” sloganları ile soykırıma dair tepkilerini dile getiren kitle, taleplerini ise taşıdıkları “Devletin Dersim katliamı arşivleri açılsın” dövizi ile gösterdi.

Anmada mumlar yakılarak niyaz ve lokmalar dağıtıldı. Siyasi parti, yöre dernekleri ve Alevi kurum temsilcilerinin yanı sıra çok sayıda yurttaşın katıldığı anmada kitle adına açıklamayı Menemen Dersimliler Derneği Başkanı Gamze Yentür okudu.

Yentür, katliam ile yüzleşilmesi, Seyit Rıza ve yoldaşlarının cenazelerinin teslim edilerek nakline engel olunmaması, cezaevine atılan Dersimliler ve kayıp çocukların akıbetinin açıklanması, toplumsal kimliklerinin tanınarak asimilasyona ve şiddete son verilmesi çağrısında bulundu.

“TARTIŞMASIZ BİR TERTELE UYGULANDI”

Dersim toplumunun kanaat önderleri, 1935’te TBMM’de çıkarılan ‘Tunceli Kanunu’nun tahakkümcü uygulamalarına direndikleri için tutuklanarak idam edildiklerini söyleyen Yentür, “Bu katliam, Dersimlilerin belleğinde tesellisi olmayan ve kabul edilemez bir yara olarak günümüzde dahi kanamaya devam etmektedir. Dersim kimliğinin ve kültürünün temel taşıyıcısı konumundaki başta Seyid Rıza olmak üzere kanaat önderlerimiz, Alîyê Mirzê Silî, Fındık Ağa, Hesen Ağa, Hesenê Îvraîmê Qijî, Resik Uşen ve Uşenê Seydî’ yi hileyle katlettikten sonra devlet, başsız ve çaresiz kalan Dersim halkına karşı eşine az rastlanılır bir kırım, müsadere ve saldırganlıkla tartışmasız bir tertele uygulamıştır” ifadelerini kullandı.

“SOYKIRIMIN IRKÇI İDEOLOJİSİ DEVLET AKLIDIR”

Yentür, Dersim’de gerçekleştirilen soykırımın başlıca sorumlusu olan ırkçı ideolojinin aynı uygulamayı 85 yıldır sürdüren mevcut devlet aklı olduğuna işaret ederek, “Tek tipleştirici devlet iradesi, 1937’den başlayarak Dersim kimliğini yok etmeye çalışmış ve bunu başarabilmek için de yerel önderliklerin imhasına yönelmiştir. Mağaralara sığınan kadın ve çocukların zehirli gazlarla katledilmesinin yanı sıra, köylerinden toplanan masum insanlar ayırım gözetilmeksizin kurşuna dizilmiş, süngülenmiş, uçurumlardan atılmıştır. Bu eylemler ile sadece Dersim’e karşı değil aynı zamanda tüm insanlığa karşı suç işlemiştir. Bugün başta bizlere ve bütün demokratik kamuoyuna; insanlığa karşı işlenmiş bu suçun teşhir edilmesi ve bütün insanlık huzurunda lanetlenmesini sağlama sorumluluğu düşmektedir” dedi.

“DERSİM 85 YILDIR ATALARININ MEZAR YERİNİ BULMAYA ÇALIŞIYOR”

Dersim’in 85 yıldır yaralarını sararak eşit yurttaşlık hakkını kazanmaya ve atalarının mezar yerlerini bulmaya çalıştığını kaydeden Yentür, “Tarihi hatırlamanın ve katledilenlerin anıları önünde saygıyla eğilmenin, ülkemizde ileride benzeri kitlesel katliamların engellenmesi; insan haklarına saygılı, barışı sağlamış demokratik bir toplumun kurulabilmesi için çok önemli olduğuna inanıyoruz. Tarihi hatırlamanın ve katledilenlerin anıları önünde saygıyla eğilmenin, ülkemizde ileride benzeri kitlesel katliamların engellenmesi; insan haklarına saygılı, barışı sağlamış demokratik bir toplumun kurulabilmesi için çok önemli olduğuna inanıyoruz” şeklinde konuştu.

TALEPLER

Yentür, taleplerini şöyle sıraladı

“*Arşivler Açılsın.

*Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerleri açıklansın.

*Sürgünler, kayıplar ve evlatlık alınan çocukların listesi açıklansın.

“Dersim” ismi iade edilsin.

*Dersim halkından özür dilensin.

*Dillerimize ve inancımıza özgürlük tanınsın.

*Dersim’de Ekolojik ve Kültürel tahribata yol açacak projeler iptal edilsin.

*Eşit yurttaşlık hakkımız tanınsın.”

PİRHA/İZMİR