Dünya şu anda oldukça benzersiz bir iklim değişikliğinin içinde bulunuyor. Geçtiğimiz 1 milyon yıl boyunca ise gezegenimiz saat gibi işlermişçesine, her 100.000 yılda bir buzul çağına girdi ve çıktı.
Tek sorun, araştırmacıların hiçbir zaman bunun sebebini bulamamış olmasıydı. Aslında bu gizemli olgu onları o kadar şaşırttı ki, buna ‘100.000 yıl sorunu‘ adını verdiler. Fakat şimdi, yapılan yeni bir çalışma nihayet buna çözüm getirebilir. Buna göre, okyanuslarımız düzenli olarak her 100.000 yılda bir atmosferden daha fazla CO2 emerek, gezegenin bir buzul çağını tetikleyecek kadar soğumasına yol açıyor olabilir.
Dünya’nın yaklaşık 1 milyon yıldan bu yana, her 100.000 yılda bir buzul çağı (Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’yı kaplayan büyük buz katmanları) yaşıyor. Fakat onun öncesinde, yani Orta Plestosen geçişi olarak bilinen bu noktadan önce, gezegenimizin buzul çağları her 40.000 yılda bir meydana geliyordu ve bu durum bilim insanlarına çok daha mantıklı geliyordu. Bunun sebebi, Dünya’nın açısal eğiminin 40.000 yıllık bir döngüde bocalıyor olması. Yani gezegenin yaz ayları, her 40.000 yılda bir alışılmıştan daha soğuk oluyor; çünkü gezegen Güneş’e doğru eğiliyor.
Dünya’nın eğiminde meydana gelen sapmanın, 40.000 yıllık buz çağlarını oluşturması mantıklı duruyor. Fakat şimdiye kadar kimse, bu doğal döngüyü değiştirip, yerine Dünya’mızı 100.000 yıllık bir tarifeye koyan Orta Plestosen geçişinde ne olduğunu açıklayamamıştı. Şimdi araştırmacılar yeni bir gezegen döngüsüne rastladılar ve bu değişimin, okyanuslarımızın düzenli olarak atmosferden daha fazla CO2 emmesinin bir sonucu olabileceğini öne sürüyorlar.
Okyanus Karbondioksit Soluyor
Wales’daki Cardiff Üniversitesi’nden baş araştırmacı Carrie Lear şöyle aktarıyor: “Okyanusları, karbondioksit şeklinde nefes alan ve nefes veren şeyler olarak düşünebiliriz, bu yüzden buz katmanları daha büyük olduğu zaman, okyanuslar atmosferden karbondioksit soluyor ve gezegeni daha soğuk yapıyorlar. Buz katmanları küçük olduğu zaman okyanuslar karbondioksit veriyorlar, bu yüzden atmosferde daha fazla karbondioksit oluyor ve gezegen daha sıcak hale geliyor.”
Okyanuslarımızın, kısmen, fotosentez yapmak amacıyla karbon emmek zorunda olan deniz alglerinin faaliyeti üzerinden karbon depolayabildiği uzun süredir biliniyordu. Takım, ne olduğunu anlamak için geçen bin yıla ait deniz alglerinin fosil kalıntılarına baktılar ve emdikleri CO2’nin sabit olup olmadığını görmek istediler. Alglerin, önemli miktarda daha fazla CO2 emdiğinin işaretlerini gösteren dönemler olduğunu buldular ve evet, bu dönemler yaklaşık 100.000 yılda bir meydana geliyordu ve Dünya’nın buzul çağı zamanlaması ile örtüşüyordu.
Takım, deniz alglerinin atmosferden uzaklaştırdığı bu fazladan CO2’nin, Kuzey Yarımküre’deki geniş buzul tabakalarının oluşması için yeterli miktarda sıcaklık düşüşüne neden olduğunu öne sürüyor. Bir süre sonra CO2, yukarı doğru çıkma olarak bilinen bir süreç üzerinden doğal olarak yüzeye çıkarılıyordu, fakat bu noktada buzul çağı tam faaliyette oluyor ve CO2, gezegenin büyük bölümünü kapsayan buzul katmanları tarafından okyanusta hapsedilmiş oluyor, Dünya daha uzun süre soğuk kalıyordu.
Lear şöyle söylüyor: “Eğer okyanuslarımızın karbon dioksit alıp verdiğini düşünürsek, büyük miktarlardaki buzun varlığı, devasa bir şeker gibi olur. Bu, okyanusun yüzeyinde bulunan bir kapağa benziyor.” Bu deniz alglerinin her 100.000 yılda bir aniden daha fazla CO2 emmesine neden olan şeyin ne olduğunu anlamak için daha fazla araştırmanın yapılması gerekiyor ve yapılacak olan ilave çalışmaların, bu faaliyetin bir buzul çağını tetiklemek için yeterli olup olmadığını doğrulaması gerekecek.
Fakat bu çalışma, gezegenimizi etkileyen ve gelecekte etkilemeye devam edecek olan döngüler konusunda faydalı bilgiler sağlıyor. Dünya şu anda, buzul çağları arasındaki sıcak bir dönemde bulunuyor ve son buzul çağı yaklaşık 11.000 yıl önce sona ermişti. Fakat insan kaynaklı iklim değişikliğinin, sıradaki buzul çağının meydana gelmesini zaten baskıladığına dair bulgular mevcut ve uzmanlar, en azından bir başka 100.000 yıl boyunca bir buzul çağının meydana gelemeyeceğini tahmin ediyorlar, yani sıradaki buzul çağı hafif şekilde ötelendi.
Ümit ediyoruz ki o zaman gelmeden önce insanlık, atmosfere pompaladığımız CO2 miktarını frenlemenin ve hatta azaltmanın bir yolunu bulmuş olur ve bu sayede Dünya’nın doğal döngüleri de, şu anki iklim yapımızda bulunan dengesizliklerin bazılarını onarma şansına sahip olabilir.
Araştırma, Geology dergisinde yayınlandı.
Kaynak: Science Alert, “We might finally know the weird reason Earth experiences an ice age every 100,000 years “
http://www.sciencealert.com/we-might-finally-know-the-weird-reason-earth-experiences-an-ice-age-every-100-000-years
Ozan Zaloğlu
Yoruma kapalı.