PİRHA-Eskiden Xızır ayının çok güzel olduğunu söyleyen Ağuçan Ocağı evladı Melek Kızılhavuz, “Xızır ayında küskünler barıştırılırdı, musahipler bir araya gelirdi, cem tutulurdu ve getirilen lokmalar da cemin sonunda dağıtılırdı ama şimdi bunlar yok” dedi. Kızılhavuz, “Xızır’dan dileğim önce yoksula, darda ve zorda olana yardım etsin, sonra da bize yardım etsin” dedi.
Xızır ayı Aleviler için kutsaldır; bolluğu, bereketi, barışı, sevgiyi ve baharı müjdeler. Hızır aylarında oruç tutulur, kavut yapılır, ziyaretlere gidilerek lokmalar pay edilip çerağlar yakılır, kurbanlar tığlanır.
Xızır Aleviler için bir kurtarıcıyı temsil eder. Xızır günlerinde pirler talipleriyle buluşur, cem erkânları kurulur. Xızır orucu tarihleri Anadolu ve Mezopotamya’nın çeşitli bölgelerinde değişiklikler gösterse de Ocak ayının sonlarından itibaren başlayarak Şubat ayı ortalarına kadar devam eder.
Oruçlar bazı yörelerde 7 gün tutulur. Dersim yöresinde köy ve ocaklara göre değişkenlik göstererek 4 farklı haftaya yayılır. Bu tamamen coğrafi şartlar ve pirlerin talipleriyle buluşabilmesiyle ilgili bir durumdur.
Xızır orucu gece yarısından itibaren başlar ve akşam gün batımına kadar devam eder. Xızır oruçlarıyla beraber sadece bir yıl geride kalmaz, aynı zamanda bütün canlılar açısından oldukça zorlu geçen kış şartları da yavaş yavaş sona ermeye başlar.
Xızır ayındaki en önemli ritüellerden biri de kavrulmuş öğütülmüş buğdaydan yapılan kavuttur. Köylüler bir araya gelip lokma yapar. Kavut yapılıp ocak önüne konur ve Hızır’ın o evi ziyaret ederek kavuttan lokma alacağına inanılır. Hızır’ın bu kavuttan lokma alması berekettir, bolluktur.
Ağuçan Ocağı evladı Melek Kızılhavuz, Xızır ayında neler yapıldığına dair PİRHA’ya konuştu.
“XIZIR AYINDA KÜSKÜNLER BARIŞTIRILIRDI”
Xızır ayının Alevi inancında ağır bir ay olduğunu belirten Melek Kızılhavuz, “Senede bir kere geliyor ve üç gün boyunca Xızır orucu tutarız, 4. gün kurbanlarımız kesilir, lokmalarımız dağıtılır. Xızır ayında üç gün oruç tutarız, su içmezdik, hangi çeşmede su içersek orada evlenirdik. Eskiden Xızır ayları çok güzeldi, küskünler barıştırılırdı, musahipler bir araya gelirdi, cem tutulurdu ve getirilen lokmalar cemin sonunda dağıtılırdı ama şimdi bunlar yok” diye belirtti.
“XIZIR DARDA OLANA YARDIM ETSİN”
Xızır ayında kavut yaptıklarını da ifade eden Melek Kızılhavuz, şöyle devam etti:
“Xızır orucunun üçüncü gününde kavutu elerdik ve gizli bir odaya indirirdik, Xızır gelip el basar diye. Ama bu şimdi yok, kavutu yapıyorlar ama gençlerimiz Xızır’a inanmıyor, nerede Xızır’ı çağırırsan Xızır orada hazır ve nazırdır. Xızır’dan dileğim önce yoksula, darda ve zorda olana yardım etsin, sonra da bize yardım etsin. Biz yine ekmek bulup yiyoruz ama ekmek bile bulamayanlar var, Xızır onlara yetişsin” dedi.
Cihan BERK-Nuray ATMACA/DERSİM
İLGİLİ HABERLER:
-Hace Ana: Xızır, inanana yetişir-VİDEO
Yoruma kapalı.