PİRHA- Büyük çoğunluğunu Tahtacı kadınların oluşturduğu pazarda çalışan esnaf kadınlar, kendi el emekleri ile üretmiş oldukları ürünlerini satarak yarattıkları istihdamla kendilerini daha özgüvenli ve güçlü hissettiklerini belirtiyorlar. Kadınlar, “Kendimiz kazanıyoruz, bu tarz pazarlar bizler için umut verici. Ancak ekonomik krizden kaynaklı eskisi gibi kazanamıyoruz” diye konuştular.
Kadınlar hayatın her alanında çalışıyor, üretiyor ve ekonomik bağımsızlıkları için savaş veriyor. Çoğunluğu Tahtacı olan kadınlar da böyle bir mücadelenin içinde.
İzmir Karabağlar’a bağlı Uzundere Mahallesi’ndeki kadınlar, kendi el emekleri ile üretmiş oldukları oya, örgü, sebze, kışlık yiyecek, ekmek gibi ürünleri kurdukları pazarda satarak ekonomilerine katkı sağlıyorlar. Pazar, her perşembe günü açık oluyor. İlk olarak 5 kişi ile başlayan pazarda şimdi 70-80 kadar kadın var.
Pazarda her kadının yeteneğine, ilgi alanına göre meyve sebze, giyim, şarküteri, kışlık konserveler, gözleme, çiçek ve kuruyemiş gibi ürünlerin satışının yapılacağı tezgahlar mevcut. Pazarda, ürünlerini satmak için bağrışma olmadığı için sakin bir hava hakim.
Kadınlar, ekonomik krizden dolayı eskisi gibi çok şey yapamasalar da sınırlı imkanlarıyla kurutmalıkların yanı sıra salça, turşu, konserve, reçel yaparak bunları tezgahlarına koyuyor. Hem kendilerinin hem de müşterilerinin alım güçlerinin düştüğünü belirten kadın esnaflar, artan maliyetlerin kendileri için iyice yük olduğunu söylüyorlar.
“HAZIRLIKLAR 3 GÜN ÖNCEDEN BAŞLIYOR”
Gözleme ve börek gibi ürünler satan esnaf Zeynep Gül, aldığı yevmiye ile 1 haftalık ev ihtiyaçlarını karşıladığını söyleyerek, “Herkes kendi emeği ile yaptığı ürünleri pazar yerinde satarak yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Perşembe günkü pazar için hazırlıklara 3 gün önceden başlanıyor. Biz gözleme, börek yapıyoruz. O yüzden otlarımızı toplayıp 3 gün öncesinde hazırlığa başlıyoruz. Ekonomik kriz bize de yansıyor, can çekişiyoruz. Her şey çok pahalı. Aldığım yevmiye ile 1 haftalık ihtiyaçlarım çıkıyor. Yine de kadınlar olarak bir arada olmaktan mutluyuz. Bir şekilde buluşuyoruz” diye konuştu.
“KAZANAMIYORUZ, MALZEME FİYATLARI PAHALI”
Pazarda gözleme, börek satan tezgahın sahibi olan Türkan Okanlar da, ekonomik krizin yansıması olan zamlardan kaynaklı malzeme fiyatlarına yetişemediğini belirterek, “Az kişi ile ile bu pazara başladık ve sonrasında birçok kadın heveslenerek geldi. Pazar artık kadın pazarı oldu. Herkes elinden geleni yaparak burada satıyor. Perşembe sabah erken geliyoruz akşama kadar çalışıyoruz. Gözleme yapıyorum burada. Her şey çok pahalı. Çok kazanıyoruz gibi gözüküyor ama kalan 2-3 günün emeği. Malzeme parası almış başını gidiyor. Eskiden 1 lira artış yapıyorduk dünya kadar kazanıyorduk. Şimdi 5 lira artış yaptık cebimize bir şey girmiyor. Artış yapmasak zarar ediyoruz, yaparsak da müşteri gelmiyor. İnsanlar kadınların emeğini ve yiyeceklerini seviyor. Birçok insan dışardan buraya geliyor. Evimizin bütçesine katkı oluyor. Kendimiz çalışıyoruz, kazanıyoruz, geziyoruz; ne istersek onu yapıyoruz. Kadınların emeği hiçbir şeye benzemiyor. Farklı oluyor” dedi.
“NE GELİRİMİZ, NE SİGORTAMIZ VARDI”
Gülfer Konuk ise kendi girişimleri ile kadın pazarı kurduklarını söyledi. İstihdam alanı yaratılan kadın pazarlarıyla kadınların kendilerini daha özgüvenli ve güçlü hissettiğini sözlerine ekleyen Konuk şöyle devam etti:
“Bu pazarı 5 kişi kurduk. Önce gözleme yapıyorduk. Dönemin belediye başkanına pazar için başvuruda bulunduk. Kabul gördü ve pazar alanı kurduk. Bu sayı giderek artınca kura çekerek herkese bir yer verdik. Kadınların hiçbirinin ne geliri ne de sigortası vardı. Perşembe günü bütün kadınlar emekleri ile ürettiklerini burada satıyor. Diğer günler ise kadınlar gelecek haftanın hazırlığını yapıyor.
Dışardan birçok misafir geliyor. Kadınların çalıştığını görünce şaşırıyorlar. Kendi emeğimiz ile yemek çok farklı. Sabah işe giderken çok sevinçliyim. Elbette yoruluyoruz. Bir de pahalılık var. Kadınlar bu zamlardan dolayı çok zorlanıyor. Poğaça için lor alıyoruz diğer hafta yine pahalanıyor. Sürekli zam var ve biz bu zammı istemiyoruz. Bu kadın pazarı başka yerlerde de kurulursa kadınlar kazanır.”
“SOĞUK YEDİK, YAĞMUR YEDİK”
Eşi ile sokak aralarında seyyar satıcılık yaparak esnaflığa başlayan Gülsiye Kıran da, kadın pazarında zeytin, reçel, salça gibi kışlık yiyecekler sattığını dile getirerek, “İlk olarak ot satmaya başladım. Öğleye kadar bitirirdik. Eşim ile sokak aralarında satmaya başladık. Ekmeğimizi buradan kazandık. Bu pazar ilk açıldığından beri buradayım. Soğuk yedik, yağmur yedik. Bu aylarda genelde konserve yapıyorum. Zeytin, zeytinyağı, reçel, salça yapıyorum. Konserve şişeleri çok pahalı. Salçayı tüp ile yapıyorum ve zorlanıyorum. İnsanların alım gücü yok. Gönül istiyor ki pazarlık yapmadan insanlar alabilsin. Eski satışlar yok” ifadelerini kullandı.
“BENZİN PAHALI, KEKİK TOPLAYAMAYA GİDEMİYORUZ”
Fatma Gül isimli esnaf ise 1994 yılından beri kendi tarlasından biçtiği ürünlerin yanında nane, kekik gibi şifalı bitkiler satıyor.
Geçmişte araçla giderek topladıkları nane, kekik gibi bitkileri artık benzin pahalılığından dolayı otobüsle giderek toplamak zorunda kaldığından dert yanan Gül, şunları kaydetti:
“Kekik, nane, reçel, biber turşusu, üzüm ve zeytini kendi tarlamdan topluyorum. Naneleri kendi bahçemden, kekiği ise uzak yerlerden getirip kurutuyorum. Doğal olarak satıyorum. Zeytin hasadı yakında başlayacak ve onu hazırlayacağız. Bu pazar evimize katkı oluyor. Çoğu müşterimiz dışarıdan gelerek buradan ürün alıyor. Menderes’ten kekikleri toplayarak sırtımızda getiriyorduk. Eskiden araba ile gidip getiriyorduk. Şimdi ise benzin pahalı, artık araba tutamıyoruz, otobüsle gidip getiriyoruz. Bazı zamanlar iş olmuyor, bazı zamanlar ise işlerimiz iyi oluyor.”
Ersin ÖZGÜL/İZMİR
Yoruma kapalı.