PİRHA-Türkiye’deki Rum, Ermeni ve Yahudi halklarına yönelik 6-7 Eylül 1955 tarihinde gerçekleştirilen pogroma ilişkin PİRHA’ya konuşan Şalom Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni İvo Molinas, “Türkiye devletinin o günlere yönelik özür dilemesi de gerekir ama böyle bir şey olacağını tahmin etmiyorum. Bunda gocunacak bir şey yok. Tam tersine sizi daha değerli kılar” dedi. “Yüzyıllardır Anadolu’nun ve İstanbul’un rengi olan azınlıklar yok olunca daha mı zenginleşecek?” diye soran Molinas, seçimler yaklaştıkça artan milliyetçi söylemlerine de dikkat çekti.
Başta İstanbul Rumları olmak üzere Ermeni ve Yahudi halklarına yönelik 6-7 Eylül 1955 tarihinde gerçekleştirilen pogromun üzerinden 67 yıl geçti. Müslüman olmayan topluma karşı yapılan linç ve yağma hareketi, Türkiye tarihinin karanlık sayfalarından birisini oluşturuyor. 1947 yılında gazeteci Avram Leyon tarafından kurulan ve Türkiye’deki Yahudi toplumuna yönelik yayın yapan İstanbul merkezli haftalık gazete Şalom‘un Genel Yayın Yönetmeni İvo Molinas ile 1955 yılında gerçekleştirilen kolektif şiddete ve yüzleşme/helalleşme tartışmalarına ilişkin konuştuk.
“ÖZÜR DİLEMEK SİZİ DAHA DEĞERLİ KILAR AMA BÖYLE BİR ŞEY OLMAYACAKTIR”
Molinas, pogrom ile ilgili olarak, “Tamamen Türkiye’de bir avuç kalmış farklı dinden Türkiye vatandaşlarının istenmemesinin bir göstergesiydi. Ondan sonra zaten çoğu kişi ülkeyi terk etti. Amaçlanan şey gerçekleşmiş oldu. Yani “Türkiye’de sizi istemezük”ün bir pogromuydu. Türkiye’nin linç ve yağmalama tarihinin kara günlerinden biridir. Azınlıkları bir yabancı unsur olarak gördükleri için bu topraklarda istenmemesinin göstergesiydi. Türkiye devletinin o günlere yönelik özür dilemesi de gerekir ama böyle bir şey olacağını tahmin etmiyorum. Büyük devletler tarihlerindeki yanlışlardan özür dilemişlerdir. Bunda gocunacak bir şey yok. Tam tersine sizi daha değerli kılar. Böyle bir şey de olmayacaktır maalesef” ifadelerini kullandı.
“BU TOPRAKLAR ANADOLU’NUN RENGİ OLAN AZINLIKLAR YOK OLUNCA DAHA MI ZENGİNLEŞECEK?”
“Pogrom ile yüzleşebildik mi? Ya da son dönemlerin moda tabiriyle sormak gerekirse helalleşebildik mi?” sorusunu ise Molinas, şöyle yanıtladı:
“Helalleşmeyi devletin kendisi yapar. İktidar olmayanların helalleşmesi devleti temsil etmez. Devleti kim temsil ediyorsa onun helalleşmesini görmek lazım. Bugün helalleşmek isteyenler yarın iktidara gelip aynı helalleşmeyi 6-7 Eylül için de yaparsa şapka çıkarırız. “İstenilen gerçekleşmiş olur” deriz. Devletler hata yapabilir ama sonra özür de dileyebilir. Tarihte çok örnekleri var. Bunda bir şey yok. Bir daha aynı şeylerin tekrarlanmaması adına bir yüzleşme ve helalleşmenin yapılması gerekiyor. Bugün hala sosyal medya başta olmak üzere yazılı ve görsel medyada nefret söylemleri ile dolu kareler, fotoğraflar, yazılar, konuşmalar var. Özellikle Yahudilere karşılık son yıllarda antisemitik nefret söylemi çok revaçta. Buna karşı hiçbir şey de yapılmıyor. Cezai müeyyide uygulanmıyor. Bugün memlekette 1000-1500 Rum kalmış. 10-20 yıl sonra Rum vatandaş da kalmayacak. Yahudiler de bugün 14-15 bin civarında. Belli bir süre sonra onlar da kalmayacak bu topraklarda. Yüzyıllardır Anadolu’nun ve İstanbul’un rengi olan azınlıklar yok olunca daha mı zenginleşecek? Hayır. Daha da yoksullaşacak. Farklılıklar zenginlik getirir çünkü. Kapalılık yoksulluk getirir.”
“SEÇİM YAKLAŞTIKÇA MİLLİYETÇİLİK SÖYLEMLERİ ARTIYOR”
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan‘ın her yıl 6-7 Eylül Pogromu ile Ermeni Soykırımı’na ilişkin verdiği kanun ve araştırma komisyonu teklifi özellikle son yıllarda beraberinde birçok tartışmayı da getiriyor. Teklifleri işleme alınmayan Paylan, başta iktidarı oluşturan partiler olmak üzere çeşitli kesimlerden lince varan tepkiler alıyor. Molinas konuya dair “Seçim yaklaştıkça oy kaybına uğramamak adına maalesef milliyetçilik söylemi her iki cenahta da artıyor. Demokrasimizde, sandık demokrasisinin gücü çok yüksek. 3-5 yıl önce rahatlıkla konuşulan konular bugün konuşulamıyor. Yine tabu seviyesine indiriliyor. Zamanın ruhu bu tür tarihi olayların yorumlanması anlamında olumsuza doğru gidiyor” yorumunda bulundu.
Barış KOP / İSTANBUL
>Türkiye tarihinin utanç sayfalarından ‘6-7 Eylül pogromu’ 67’inci yılında!
Yoruma kapalı.