PİRHA-Kırmancki kaybolduğu zaman öykülerinin, masallarının ve atasözlerinin de kaybolacağını ifade eden CAN TV Programcısı Fintoz Dikme, “Dilimizin yok olmasıyla karşı karşıyayız. Bu konuda tedbir almalıyız, çalışmalıyız” dedi.
UNESCO’nun 2018’de yayınladığı raporda dünyada konuşulan 6 bin dilden 2 bin 500’ü tehdit altında. Türkiye’de ise konuşulan 15 dil tehlike altındayken 3 dil ise çoktan yok oldu.
Ülkemizde 4 ile 6 milyon arasındaki kişinin ana dili olan Kırmançki yok olma tehlikesi altında olan diller arasında ve UNESCO bu dil için 30 yıl ömür biçiyor.
Kırmançki dilinde yazılı eserler, görsel yayınlar, akademik çalışmalar da oldukça sınırlı olduğundan yeni nesillere dilin aktarılmasında sorunlar yaşanıyor. Kırmançki dili ile ilgili çalışmalar yapılmış olsa da yine de istenilen düzeyde ne konuşuluyor ne de yazılıyor. Yapılan çalışmalar genelde sınırlı ve bölgesel kalmış durumda.
CAN TV Programcısı Fintoz Dikme ile Kırmancki edebiyatının durumunu, gençlerin Kırmancki edebiyatına ilgisini ve Kırmancki dilinin kurtulması için neler yapılması gerektiği konularına dair konuştuk.
“DİLİN YAŞAMASI İÇİN BİRLİKTELİK OLMALI”
-Kırmancki dilinin kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Dil kaybolduğu zaman sadece dil değil aynı zamanda bir hazine yok oluyor. Bunun da farkında olmamız lazım. O farkındalığı geliştiremezsek burada politikalar geliştirilip çocuklarımıza o aktarımı sağlayamazsak çok büyük bir tehlike ve çok büyük bir renk kaybı olacak.”
Bir dilin yaşaması, kaybolmaması için birlikteliğin olması gerekiyor. Kurumlardan, belediyelerden, sosyal alanda çalışan psikologlardan, antropologlardan çok geniş bir kesimin bir araya gelip bir oluşum geliştirmeleri lazım. Herkesin oraya bir değer katması lazım.
“TEDBİR ALMALIYIZ”
-Kırmancki dilinin kurtulması için acil olarak neler yapılmalı?
Biz bir anaokulu açsak onunla ilgili de dili bilenlerle görüşmeler yapıp alabilirsek, çocuklar da temel olarak okuldan dili alırlarsa bu dilin aktarımı daha mümkün olur. Biz gerçekleri görmek zorundayız. Eğer bu gerçekleri kaçırır da böyle hayali şeylerin peşine takılırsak ben çok zor olacağını düşünüyorum. Eğer bir dili çocuk konuşmuyorsa o dilin kurtuluşu mümkün değil.
Bu diller gittiği zaman bizim öykülerimiz, masallarımız, atasözlerimizin hepsi gidiyor. Bu dil bitecek bunlarla biz karşı karşıyayız. Tedbir almalıyız, çalışmalıyız, demokratik haklarımız için mücadele edip bu çabamızdan vazgeçmememiz lazım. Biz vazgeçersek başkaları bizim dilimiz için hiçbir şey yapmaz. Bunun için de biz gerçekten de vazgeçmeden ama bunu da başkalarının eline bırakmadan her dilin kendi konuşanı o dilin tınısını bilen vazgeçmeden bunun için çaba göstermeli.
Devrim FINDIK/İSTANBUL
İLGİLİ HABERLER:
-‘Kırmancki’nin gelişip, hak ettiği yere gelmesi için eğitim dili olması gerekiyor’-VİDEO
-‘Türkçe daha üst bir kültürü temsil ediyor algısı yaratılarak Kırmancki köşeye atılmaya çalışıldı’-VİDEO
-Yazar Munzuroğlu: Evimize, düğünümüze ve cemimize Kırmancki’yi geri getirmeliyiz-VİDEO
-‘Bir dilin kurtulması sadece devletten beklenilerek yapılabilecek bir şey değil’-VİDEO
-‘Kırmancki’nin altyapısını oluşturarak kurslar, okullar açılmalı; duyarlılık olmalı’-VİDEO
Yoruma kapalı.