PİRHA- İşçi Filmleri Kollektifi çekeceği uzun metrajlı Şeyh Bedreddin filmini, düzenledikleri bir söyleşiyle başlattı.
İşçi Filmleri Kollektifi Şeyh Bedreddin isyanını konu alan “Bedreddiniler” filminin tanıtımı için söyleşi düzenledi. Ortak Yaşamı Geliştirme Vakfı’nda düzenlenen söyleşide filmin senaryosu hakkında bilgi veren senaristler senaryoyu yazarken yazılı Şeyh Bedreddin kaynaklarının az olmasından yakındı.
Filmin hikayesi 4 ayrı dönemde geçiyor. 4 ayrı dönem tek bir hikayede birleştirilmiş. Filmin senaryosuna 4 yıl önce başladıklarını söyleyen senaristler film için çeşitli siyasi, toplumsal kurum ve kuruluşlarla görüştüklerini ve filmi kollektif bir şekilde yapacaklarını duyurdular. Filmin İzmir ve Diyarbakır’da çekilmesi planlanıyor.
Söyleşinin ikinci bölümünde ilahiyatçı yazar İhsan Eliaçık, tarihçi Ayşe Hür ve tarihçi Hasan Ateş söz aldı.
İlk olarak söz alan tarihçi Ayşe Hür, Şeyh Bedreddin’in hikayesini anlatan herkesin onu Tomas More, Campanella, Agust Comt, Luther gibi kişiliklere benzettiğine dikkat çekti.
“DİNLER VE DEVRİMLER YARIM KALMIŞTIR”
İlahiyatçı yazar İhsan Eliaçık, “Şeyh Bedreddin öteki İslam tarihinin bir parçasıdır” dedi. Tarih yazımında hiç kimsenin tarafsız olmadığını belirten Eliaçık, “Bu topraklarda arkasında kral, padişah hükümdar olmayan hiçbir fikir, din yayılmamıştır. Tarihte hiçbir din başarılı olmamıştır. Dinler ve devrimler yarım kalmıştır. Devrimler gerçekleştikten sonra kendini yok ederler. Yok etmezse devletleşmiş olur” diye ifade etti.
BAGİ: DEVLETE BAŞKALDIRAN MÜSLÜMAN
Şeyh Bedreddin’in çıplak asıldığını söyleyen Eliaçık, “Şeyh Bedreddin bagidir Osmanlı Devleti’ne göre. Bagi, devlete isyan eden Müslümanlar demektir. Malı haram kanı helal fetvası bu nedenle verilir. Hallacı Mansur ve Nesimi hakkında da aynı fetva verilmiştir. Şeyh Bedreddin bu yüzden çıplak asılmıştır” diye konuştu. Eliaçık, sözlerini şöyle sürdürdü:
“PEYGAMBER ZAMANINDA CAMİ YOKTU”
“Şeyh Bedreddin Selçuklu soyuna dayandırıyor kendini. Osmanlı’nın kadısı olacak şekilde bir eğitimden geçmiş bir kadının oğlu. Mısır’a gitmiş. Şeyh Bedreddin’in düşüncesini şekillendiren iki şey vardır. Bursa’da bir Yahudi’nin yakılmasına şahit oluyor. Onun savunduğu görüş her üç din adına açılmış olan tapınakların rahiplerini rahatsız ediyor çünkü. Diyor ki bir insanın her üç tapınağa gitmesi de caizdir. Tanrı hepsindedir. Dinlerin eşitliğini avunuyor. Dinlerin birbirinden farkı yoktur. Hatta tapınakların tanrıya ulaşmada engel olduğunu söylüyor. O Yahudi yakılınca Bedreddin travma geçiriyor… İslam tarihinde muhalif akımların hepsi dinlere hoşgörüyle yaklaşmıştır. Ama saltanatlar tapınak kurarak ‘buraya geleceksiniz’ demişlerdir. Camiler peygamber zamanında yoktu. Sadece Cuma hutbelerinde cemaat toplanırdı.”
BEDREDDİN ULUS DEVLET ANLAYIŞI İÇİN NEDEN TEHLİKELİDİR?
“Bu film halk kitlelerine Bedreddin şahsında başka bir Müslümanlığın olduğunu, bunu Alevilerin anladığı Rıza Şehri ile Diyarbakır’daki Mazlumların anladığı başka bir ülkeyle mümkün olabileceğini gösterirse başarılı olur” diyen Eliaçık, Şeyh Bedreddin’in egemenler tarafından enden tehlikeli olarak görüldüğünü şöyle açıkladı:
“Bedreddin, bu topraklara egemen olan ulus devlet anlayışı için tehlikelidir. Şeyh Bedreddin Müslümanlıktan, Türklükten, Sünnilikten geliyor. Bu yüzden devlet ve ulus kimliği açısından çok tehlikelidir.”
TARİH YAZIMINA KÖYLÜLER İLK DEFA GİRİYOR
Son olarak söz alan tarihçi Hasan Ateş, Bedreddin’i önemli kılan şeyin sünni din aliminin eylem adamına dönüşmesi olduğunu belirtti. Bedreddin isyanıyla birlikte sıradan köylülerin Osmanlı tarih yazımına girdiği için Türkiye tarih yazımı açısından önemli olduğuna dikkat çeken Ateş, “Osmanlı toplumunun sınıfsal yapısını deşifre eden bir şey var burada” dedi.
Börklüce ile ilgili Nazım Hikmet’in şiirinden başka yakın geçmişe kadar bilinen herhangi bir şey olmadığını dile getiren Ateş, Radi Fiş’in romanında Börklüce’yi, savaştan yorulmuş bir kazasker olarak tasvir ettiğini ancak sıradan bir köylü olmadığını yazdığını aktardı.
Bedreddin ve Börklüce’nin egemen devlet algısının kırılmaya uğramasını sağladığını söyleyen Ateş, Bedreddin ayaklanmasının ahalinin kendi hayatı üzerinde söz söylemeye başladığını gösterdiğini belirtti.
Panel soru-cevap bölümüyle devam etti.
PİRHA/İSTANBUL
Yoruma kapalı.