PİRHA – Hukukçu Kamil Ateşoğulları, cemevleri ile ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesini yorumladı. Söz konusu kararname için “Her şeyin ucu açık bırakılmış” diyen Ateşoğulları, hukuki itiraz sürecinde Alevi federasyonlarının sokak eylemleriyle birlikte diplomatik girişimlerde de bulunmaları gerektiğini vurguladı.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle cemevlerini Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlayan karara tepkiler devam ediyor.
“ÇÖZÜM YENİ BİR ANAYASADA!”
AKP hükümeti tarafından kurulan Alevi Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı’nın, Alevi sorununa çözüm sağlamayacağını belirten 18. Dönem Ankara Milletvekili/Hukukçu Kamil Ateşoğulları, düzenlemenin detaylarını değerlendirdi. Ateşoğulları, Cemevi Başkanlığı’nın “Eşit yurttaşlık” taleplerine karşılık vermediğine vurgu yaparak şunları söyledi:
“Cem Vakfı’nın açmış olduğu bir dava ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararı söz konusu. Hükümet şimdi ‘Bu davanın gereğini yerine getirdik. AİHM’in kararlarına uyuyoruz’ diyeceklerdir. Oysa Alevilerin istediği çimento, beton falan değil. Aleviler cemevlerinin statüsünün tanınmasını istiyor. Çünkü Avrupa Birliği’nin, Alevilerle ilgili 2004’te verdiği bir karar var. O dönemde görüşmeye ben gitmiştim. Gelen kurumlar da ‘Alevilik resmen tanınmalı’ diyordu. ‘Cemevleri yasal statüye kavuşturulmalı, zorunlu din dersleri de zorunlu olmaktan çıkmalı’ talebi vardı. Ancak bunlar hiçbir zaman yerine getirilmedi.
Şimdi cemevlerine bir takım yardımlar yapmak, cemevlerinin statüsünü kazanması anlamına gelmiyor. Anayasal güvence altına alınması için çeşitli yasalarda ‘cami, mescit, kilise, havra, sinagog’ gibi ibareler var. Oraya cemevlerini de ekleyebilirlerdi ama yapmadılar. Bir tek Enerji Piyasası Kurumu’nun 2003’te aldığı bir karar vardı, orada sanırım yanlışlıkla ‘Cemevi’ de eklenmişti. Ne İmar Yasası’nda, ne Köy Kanunu’nda ne de devlet yasalarının hiçbirinde cemevi yok. Bunun çözümü yeni bir anayasadadır. Demokratik bir cumhuriyetin, çoğulculuğu esas alan bir anayasaya ihtiyacı var. Türkiye’de hem dil anlamında hem de inanç anlamında çoğulcu bir yapı var ve bu yapı kabul edildiği zaman zaten bu kavgalar da çatışmalar da biter diye inanıyorum. Yani Türkiye’de demokratikleşmeye ihtiyaç var. Ancak bu iktidarla da olmaz. Şimdi seçimde AKP gitse, bir başka hükümet gelse gene değişecek fazla bir şey olmayacak. Bu bir hükümet sorunu değil, bir devlet mantalitesi, bir paradigma olayıdır.”
“3 ALEVİ FEDERASYONU ÇOK CİDDİ ŞEKİLDE ÇALIŞMASI GEREK”
Kamil Ateşoğulları, söz konusu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde cemevlerinin bir tanımlamasının olmadığının altını çizerek “Oluşturulan maddelerde ‘… imkanları dahilinde yapabilir, edebilir’ gibi ifadeler kullanılmış. Yani her şeyin ucu açık. Bunun aksine yasa oluşturulurken ‘yapar, eder’ gibi kesin ibareler kullanılmalıydı.
Hukuki itirazın önce Danıştay’da açılacak davayla başlayabileceğini söyleyen Kamil Ateşoğulları, sonraki aşamaların Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi olduğunu da belirtti. “Danıştay’dan bir sonuç alınacağını sanmıyorum” diyen Kamil Ateşoğulları, konunun hukuksal bir sürece yayılacağını vurguladı. Ateşoğulları şöyle devam etti:
“Bu iş Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne kadar gidecektir. Orada da ilgili sözleşmenin 9. ve 14. maddelerine göre dava açılıyor ancak ne olacak o da belli değil. Bu süreç daha 3-5 yıl kadar sürer gider. O zamana kadar da hükümet, Cemevi Başkanlığı ile ilgili atamalarını yapar. Ayrıca kendi kurdurdukları Alevi kurumları var, onları da bu süreçte besler, büyütürler. Ama bu süreç içerisinde 3 Alevi federasyonunun çok ciddi şekilde çalışması gerekiyor.
Hükümetin değişmesi halinde bile fazla bir şey beklemiyorum. O yapıdan doğrusu bir demokrasi çıkıp çıkmayacağı konusunda endişem var. Bunlar tanıdığımız, geçmişini bildiğimiz insanlar. Yani bu durumda hak alma mücadelesinin şiddete bağlı olmadan başka yolları olmalı.”
“HUKUKSAL SÜREÇ EYLEMLERLE DESTEKLENMELİ”
Hazırlanan düzenlemede zayıf gördüğüm nokta şu: Alevilerin tek sorunu cemevleri değil aslında. Ama cemevlerini kabul etmeleri Aleviliği de kabul etmeleri anlamına geldiği için daha çok cemevleri konusunda direniyorlar. İkincisi, Diyanet konusunda direniyorlar. Bir de zorunlu din dersleri konusu var. Bu konuların çözülmesi için Alevi örgütlerinin çok ciddi hukuksal mücadele vermesi gerek. Tabii bu hukuksal süreç, eylemlerle de desteklenmeli.
Hükümet, ortağı Devlet Bahçeli gibi ‘Cemevleri Alevilerin ibadethanesidir’ gibi bir söz kuramıyor çünkü kendi tabanını kaybetme durumu var. Bahçeli’nin bu sözü mahkemelerde kullanılamaz ancak bu söz AKP’ye karşı yapılacak görüşmelerde kullanılabilir.
Aleviler, eşzamanlı sokak eylemleri yaparken bir de diplomatik girişimleri olmalı. Mesela Venedik Komisyonu ya da Avrupa’da çeşitli kuruluşlar var. Alevi örgütlerinin, Anayasa çalışmaları sırasında çıkan yasaları, temel hak ve özgürlükler bağlamında, o mecraları da harekete geçirmeleri gerekir.”
TÜRKİYE, AİHM’E EN FAZLA PARA AKTARAN ÜLKELERİN BAŞINDA!
Türkiye’nin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne en fazla maddi destek veren ülkelerin başında geldiğini belirten Kamil Ateşoğulları, Alevi sorunuyla ilgili Avrupa’dan gelecek olası kararları ise şu sözlerle değerlendirdi:
“AİHM’e en çok para aktaran ülke Rusya. 2. sırada ise Türkiye var. Avrupa’nın iyi bir pazarlıkçı yanı var. Churchill’in bir sözü var, her zaman göz önünde bulundururum. Diyor ki ‘Ebedi dostluk yoktur, ebedi düşmanlık da yoktur ama ebedi çıkar vardır’. Avrupa’da işte böyle. Sonuçta Avrupa sana silah satıyor daha ne yapacak? Yani bunların hepsini bir araya getirdiğinizde ‘Bir zamanlar Roma’da hakimler vardı’ derlerdi, şimdi kaldı mı kalmadı mı bilmiyorum!
Örneğin DİSK’e bağlı Emekliler Sendikası’nı 2 defa kurduk ve kapattılar. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, verdiği ilk karar sonrasında ters bir karara imza attı. İlk kararında ‘çalışanlar, işsizler, ev kadınları ve emekliler sendika kurabilir’ denilmişti. Sonrasında ise öyle bir karar verdi ki hükümet AİHM kararıyla sendikayı kapattı.”
Eren GÜVEN/ANKARA
Yoruma kapalı.