PİRHA- Alevi Bektaşi Federasyonu öncülüğünde devam eden program taslak çalıştayında Alevi-Bektaşi-Kızılbaş inancında ve öğretisinde müziğin yeri ve önemine değinildi.
Alevi Bektaşi Federasyonu öncülüğünde Edremit’te düzenlenen ‘Alevi çalıştayı taslak raporu’ toplantısı son gününde devam ediyor. Program taslak çalıştayının üçüncü gününde Nefes başlığı altında Alevi Bektaşi Kızılbaş inancında ve öğretisinde müziğin yeri ve önemi anlatıldı.
Erdal Erzincan, Gani Pekşen, Muharrem Temiz, Dertli Divane, Yusuf Benli, Eylem Ulusoy, Eylem Aybıyık’ın hazırladığı Aleviler ve Sanat’ın taslak raporu Gani Pekşen tarafından okundu.
Gani Pekşen sunumu öncesi curası ile deyiş söyledi.
“ALEVİ İNANCI CEM AŞIĞININ HAKK KELAMIYLA TAŞINDI”
Pekşen taslak rapora ilişkin sözlerine şöyle başladı:
“Dünya tarih sahnesinde pek çok kültür zamana yenik düşerken, bu tarihin bir parçası olan Alevi-Bektaşi-Kızılbaş kültürünün sürdürebilmesinde kuşkusuz Cem erkanı ve onun bir parçası olan eğitim ve sanatın payı son derece önemlidir. Bilim ve sanattaki yenilikler insanoğlunu bir çağdan bir başka çağa taşırken, Alevi-Bektaşi-Kızılbaş Öğretisi de “Bilimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır” anlayışını kendisine rehber edinmiştir. Bu bağlamda, ‘Benim Kabem insandır’ diyen Alevi-Bektaşi-Kızılbaş öğretisi, varlığını inşa etme ve geleceğe taşıma sürecini eğitim ve sanat ile gerçekleştirmiştir. Kamil İnsan ve Kamil Toplum yaratmayı hedeflemiştir. Müzik ve inanç ilişkisi doğadan gücünü alan tüm inançlarda rastlanılan bir durumdur. Bu türden inançlarda ibadet için toplanan kişilerin ortak bir ruh haline girmeleri önemlidir. Alevi-Bektaşi-Kızılbaş İnancı günümüze genelde; cem aşığı diye nitelendirilen farklı bölgelerimizde de hakk aşığı, kamber, sazandar, zakir gibi adlarla da bilinen hizmet sahiplerinin söyledikleri Hakk kelamlarıyla taşınmıştır.”
“CEM AŞIKLARI İÇİN 2-3 GÜNLÜK EĞİTİM ÇALIŞMASI YAPILMALI”
Cem diye adlandırılan- bu erkanların oldukça önemli bir bölümünü müziğin oluşturduğunu söyleyen Pekşen şu önerilerde bulundu:
“Alevi-Bektaşi-Kızılbaş yolundaki bu önemli geleneğin doğru bir şekilde yaşatılması adına atılacak ilk adım, geleneği iyi algılamak olmalıdır. Bu algı, böyle bir sürecin hedefe giderken başvuracağı en önemli rehberi olmalıdır. Böyle bir yaklaşımla yapılacak ilk çalışma, sahaya inerek geleneği doğru yaşatan cem aşıklarını tanımak olmalıdır.
Herkes tarafından kabul görmüş, akademik yönü güçlü olan alevi müziği icracıları tarafından oluşturulacak bir çalışma grubunun denetiminde, farklı bölgelerdeki cem aşıkları belirlenen merkezlerde toplanıp, 2-3 günlük eğitim çalışması yapılmalıdır. Böyle bir çalışma, cem aşığı-zakirlerin daha donanımlı olmasını sağlayacaktır. Bu uygulama semah eğitimi için de uyarlanmalıdır.
Çalışma yapılacak alanlar bu geleneği iyi bilen, özellikle müzik ve edebiyat alanındaki yetkin akademisyenlerden oluşan bir ekip tarafından belirlenmelidir. Seçilmiş olan bu ekibe söz konusu yöre hakkında yetkin kişilerin danışmanlığı gerekmektedir. Danışmanlık yapacak kişiler yörenin sanatsal uygulamalarını ve yörenin inançsal etkinliklerini bilen kişilerden oluşmalıdır.
KAYITLARIN BİR ELDE TOPLANARAK ARŞİVLENMESİ
Böyle bir çalışma ile önemli bir materyal kayıt altına alınacaktır. Elde edilen veriler daha önce bu kapsamda yapılmış çalışmalarla mutlaka desteklenmelidir. Böylece günümüzde kaybolan bazı uygulamalar da koruma altına alınmış olacaktır. Amatör olarak yapılmış ev kayıtlarının, kasetlerin, makara bant kayıtları da bir elde toplanarak arşivlenmelidir.
Yapılan bu çalışmalar belli bir süzgeçten geçirilmeli. Daha sonra öne çıkmış olan uygulamalar stüdyo ortamına taşınarak profesyonel bir ses ve görüntü kaydı elde edilmelidir. Alanda ve stüdyo ortamında yapılan kayıtlar büyük bir özenle yörelere, türlere vb. konu başlıklarına göre tasnif edilmelidir. Arşivlenen kayıtlar üzerinde titiz bir masa başı çalışması yapılarak elde edilen sesli ve görüntülü belgeler yazıya aktarılmalıdır.
Oluşturulan bu arşiv cem aşıklığı geleneğinin öze uygun icra edilmediği merkezlerde yeni cem aşığının yetişmesine çok büyük katkı sağlayacaktır. Bu bilgiler ve belgeler aynı zamanda özenli bir tarama ile albüm, belgesel, kitap vb. çalışmalarla halka ulaştırılmalıdır.”
CEMEVLERİ BÜNYESİNDE EĞİTİM ÇALIŞMALARI
Alevi-Bektaşi-Kızılbaş geleneği çerçevesinde muhabbet ortamlarının sağlanması gerektiğini söyleyen Pekşen, “Bu muhabbetler düzenli olarak yapılmalı, buradan alınan eğitim-öğretim ile inancın özüne uygun cemlerin alt yapısı oluşturulmalıdır. Bu muhabbetlerde semah dönecek veya dönmesi gereken kişiler de bu muhabbet ortamlarında eğitilmelidir. Ayrıca farklı yörelerimizde yaşatılan sürek zenginliğinin korunması ve yaşatılması adına eğitim çalışmalarının yapılması önemlidir. Yapılan bu çalışmalarda hem hizmet sahiplerinin hem de kurum yöneticilerinin yer alması, bu geleneğin gelecek kuşaklara aktarılmasını kolaylaştıracaktır. Dertli Divani tarafından başlatılan Mekteb-i İrfan Muhabbetlerinde olduğu gibi her bölgenin kendi yerel özelliklerine uygun muhabbetlerin genişletilerek yaygınlaştırılması gerekmektedir” ifadelerini kullandı.
ETKİNLİKLERDE SANATÇILAR VE YOL ÖĞRETİSİ
Alevi-Bektaşi-Kızılbaş müzik belleğinin sağlıklı yaşaması ve gelecek kuşaklara aktarılması için yapılacak etkinliklerin önemine değinen Pekşen, yapılması planlanan bu ve benzeri etkinliklerin alevi geleneğini doğru icra eden sanatçılarla yapılması gerektiğine dikkat çekti.
Bu etkinliklerin özellikle kültür merkezlerinde yapılmasının yolun doğru yansıtılması açısından önemli olduğunu vurgulayan Pekşen, “Çeşitli kaygılarla düzenlenen eğlence formatındaki yemekli ve içkili etkinliklerin; alevi yol öğretisine uygun bir biçimde düzenlenmesi gerekmektedir. Etkinliklerin yapıldığı mekanların insanlar üzerinde farklı izler bıraktığı bilimsel çalışmalarda kanıtlanmıştır” dedi.
HAKK’A YÜRÜME ERKANI
Hakka yürüme erkanlarında icra edilen müziğin cemlerdeki müzikal yapıdan daha dingin olmasına özen gösterilmesi gerektiğine dikkat çeken Pekşen, “Seçilen nefesin sözlerine vurgu yaparak ortamdakilerin huşu içinde dinlemeleri adına bağlamanın sadece dem amaçlı kullanılması gerekmektedir. Hakk’a yürüme erkanındaki icranın kısa ve öz olması önemlidir. Burada seslendirilecek nefes, devriye ya da düvaz olmalıdır. Erkan esnasında çalınan bağlama akustik olmalıdır. Kalabalık ortamlarda ise sesin herkes tarafından duyulması için mikrofon koymak yerine birden fazla cem aşığının birlikte icrası tercih edilmelidir. Erkanlarda icra edilen müzikler Alevi yol ve erkanına uygun, gösterişten uzak, öze hitap eden bir biçimde olmalıdır” ifadelerini kullandı.
“Telli Kuran’a niyaz edenlere bin selam olsun” diyerek konuşmasını deyişle sonlandırdı. (HABER MERKEZİ)
Yoruma kapalı.