Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Başkanı Trump ile telefon görüşmesi yaptı. Bu görüşmenin ardından Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yakın zamanda operasyon düzenleyeceği ancak ABD’nin bu operasyona destek vermeyeceği kaydedildi. Açıklamaların ardından ABD askeri sınırdan çekilirken, Demokratik Suriye Güçleri Washington’a “taahhütlerini yerine getirmediği için” tepki gösterip “savunma” çağrısı yaptı. BM’den yapılan açıklamada “Neler olacağını bilmiyoruz, en kötüsüne hazırlanıyoruz” denilirken, AB ve Fransa’dan Türkiye’ye operasyon için uyarı geldi. Rusya da “Suriye’nin toprak ve siyasi bütünlüğüne bağlı kalınması” uyarısında bulundu.
AKP lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump ile telefonda görüştü.
İki lider söz konusu görüşmede Türkiye’nin Kuzey Suriye’ye yani Fırat’ın doğusuna dönük olası askeri operasyon ile güvenli bölge konularını ele aldı.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre görüşmede Erdoğan, güvenli bölgenin şart olduğunu belirtti ve ABD’nin ikili mutabakatın gerekliliklerini yerine getirmemesinden ötürü duyduğu rahatsızlığı iletti.
“Görüşmede ikili meselelerin yanı sıra Fırat’ın doğusunda kurulması planlanan güvenli bölge hakkında fikir alışverişinde bulunulmuştur. Sayın Cumhurbaşkanımız, PKK-YPG kaynaklı terör tehdidinin ortadan kaldırılması ve Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönüşünü sağlayacak koşulların oluşturulması için güvenli bölgenin şart olduğunu ifade etmişlerdir.
“Suriye’de DEAŞ terör örgütüne karşı mücadeleyi sürdürmeye kararlı olan ülkemizin, bölgede bir daha böyle bir sorun yaşanmaması için her türlü tedbiri alacağı vurgulanmıştır.
“ABD askeri ve güvenlik bürokrasisinin, iki ülke arasında sağlanan mutabakatın gereklerini yerine getirmemesinden duyulan rahatsızlık Sayın Trump ile paylaşılmıştır. İki lider, ABD Başkanı Sayın Trump’ın daveti üzerine önümüzdeki ay Washington’da bir görüşme yapmayı kararlaştırmışlardır.”
Açıklamada Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde uzun süredir planladığı operasyon için yakın zamanda harekete geçeceği hatırlatılırken, ABD’nin bu operasyona dahil olmayacağı, askeri destek vermeyeceği ve “IŞİD’i yenilgiye uğratan” Amerikan askerlerinin bölgeden çekileceği aktarıldı.
“Bugün Başkan Donald Trump, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile telefonda görüştü. Türkiye, Suriye’nin kuzeyine uzun zamandır planladığı operasyonu yakın zamanda başlatacak. ABD Silahlı Kuvvetleri bu operasyona dahil olmayacak ve ABD güçleri bölgedeki IŞİD ‘halifeliğini’ yendiği için bahsi geçen bölgede yer almayacak.
“ABD, tutuklanan IŞİD’lilerin savaşçılarının çoğunluğunun geldiği Fransa, Almanya ve diğer Avrupa ülkelerine vatandaşlarını geri almaları için baskı yaptı, ancak onlar bunu istemedi ve reddetti. ABD onları uzun yıllar sürebilecek bu süreçte tutmayacak, bu ABD’li vergi mükelleflerine büyük bir yük olabilir. Şimdi, IŞİD’in yenilmesinin ardından son iki yılda bölgede yakalanan IŞİD savaşçılarından Türkiye sorumlu olacak.”
Görüşme sonrası Erdoğan-Trump ikilisinin, ABD başkanının daveti üzerine önümüzdeki ay ABD’nin başkenti Washington’da bir görüşme yapmayı kararlaştırdığı bildirildi.
PENTAGON’DAN HAVA SAHASI AÇIKLAMASI
Diğer yandan ABD Savunma Bakanlığı’dan yapılan açıklamada ise “Türkiye’nin Kuzey Suriye’ye yönelik operasyonunun desteklenmediği” bildirildi.
Pentagon Sözcüsü Jonathan Hoffman, yaptığı yazılı açıklamada, “Bakan (Mark) Esper ve Genelkurmay Başkanı (Orgeneral Mark) Milley Türk mevkidaşlarına tek taraflı adımların Türkiye için risk teşkil edeceğini ifade ettiler. Başkan’ın da ifade ettiği üzere Türkiye diğer Avrupa ülkeleriyle birlikte ABD öncülüğündeki operasyonlarda ele geçirilen DAEŞ savaşçılarından sorumlu olacaklar” dedi.
Hoffman, Türkiye’nin adımlarının “Türkiye, bölge ve ötesi için oluşturabileceği muhtemel istikrarsızlık konusunda” NATO ve diğer koalisyon ortakları ile çalışmaya devam edeceklerini bildirdi.
Bu açıklamanın akabinde, Pentagon Sözcüsü Yarbay Carla Gleason, “Türkiye, Birleşik Hava Operasyonu Merkezi tarafından Hava Görev Emri’nden çıkarıldı, Türkiye’ye keşif ve gözlem verilerinin sağlanması durduruldu” sözlerini kaydetti.
Gleason, AA muhabirinin “Bunun hava sahasını Türkiye’ye kapatmak anlamına gelip gelmediği”ne ilişkin sorusuna, “Teknik olarak bu anlama gelmese de bir hava unsuru Hava Görev Emri’nden çıkarıldığında söz konusu bölgede koordinasyonsuz uçması neredeyse imkansız hale geliyor” yanıtını verdi.
DSG’DEN AÇIKLAMA
Erdoğan ve Trump’ın telefon görüşmesinin ardından ABD öncülüğündeki Uluslararası Koalisyon Güçleri, sabah saatlerinde sınır noktalarından çekilmeye başladı.
Kuzey Suriye’den yayın yapan ANHA’nın haberine göre Uluslararası Koalisyon güçleri Haseki sınır hattındaki Serekaniye (Resulayn) ve Gire Spi (Tel Abyad)’dan çekildi.
Demokratik Suriye Güçleri Genel Komutanlığı, ABD askeri güçlerinin bölgeden çekilmesine ilişkin yazılı bir açıklama yaptı.
“Türkiye ile herhangi bir savaşın yaşanmaması için yaptığımız tüm çalışmalara ve esnek yaklaşımlarımıza; sınır güvenliği mekanizması için üzerimizde düşen tüm sorumlulukları yerine getirmemize rağmen, ABD güçleri üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirmemiş, Türkiye sınırındaki güçlerini çekmiştir. Türkiye şimdi bölgemize saldırı hazırlığındadır.
“Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye askeri bir operasyon gerçekleştirmesi, DAİŞ (IŞİD) örgütüne yönelik operasyonlarımıza büyük oranda olumsuz etki edecek ve son yıllarda bölgede sağlanan istikrarı ortadan kaldıracaktır.
“Demokratik Suriye Güçleri olarak, savunma hakkımızı kullanmak için bir an bile beklemeyeceğimizi belirtiyor; Arap, Kürt, Süryani, Asuri tüm halklarımıza birlik olup Türkiye’nin saldırılarına karşı meşru haklarını kullanarak ülkeyi savunmaya çağırıyoruz.”
BM: EN KÖTÜSÜNE HAZIRLANIYORUZ
Birleşmiş Milletler (BM), Türkiye’nin Kuzey Suriye’ye yönelik operasyonu hakkında ‘en kötüsüne hazırlandığı’ açıklamasında bulundu.
Cenevre’de gazetecilere açıklama yapan BM Suriye Krizi için İnsani Yardım Koordinatörü Panos Moumtzis, “Neler olacağını bilmiyoruz… En kötüsüne hazırlanıyoruz” dedi.
Moumtzis, olası operasyonun sonuçlarıyla ilgili ‘cevaplanmamış’ çok fazla soru olduğunu vurguladı.
BM’nin Suriye’nin kuzeyinden göç olması durumunda bir acil durum planı hazırladığı; ihtiyaç halinde tıbbi malzeme ve gıda desteği sağlanacağı da belirtildi.
AB VE ALMANYA’DAN UYARI , FRANSA’DAN ÇAĞRI
Avrupa Birliği (AB), ABD’nin birliklerini beklenmedik bir şekilde bölgeden geri çekme kararının ardından Türkiye’yi Suriye’nin kuzeyine yönelik askeri operasyon konusunda uyardı.
Avrupa Komisyonu Sözcüsü basın bilgilendirme toplantısında, “Türkiye ve ABD’den durumla ilgili yapılan açıklamalar ışığında, Türkiye’nin haklı endişelerini dikkate alsak da, AB’nin en başında beri ‘sürdürülebilir bir ortama’ askeri yöntemlerle ulaşılamayacağını söylediğini doğrulayabiliriz” dedi.
Fransa Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise, olası operasyondan ‘endişe duyulduğu’ belirtilerek, “Türkiye’yi, IŞİD’e karşı mücadele yürüten uluslararası koalisyonun çıkarlarına aykırı olan bu girişimden vazgeçmeye çağırıyoruz” denildi.
Açıklamada, “Tek taraflı atılacak olan her türlü adım, sığınmacıların daimi ikamet yerlerine güvenli bir şekilde ve gönüllü olarak dönmeleri için gerekli şartların oluşmasını imkansız hale getirecek olan ciddi insani sonuçlara yol açabilir” uyarısında bulunuldu.
AB ve Fransa’nın ardından Almanya hükümetinden de açıklama geldi.
Hükümet Sözcü Vekili Ulrike Demmer, Ankara’nın ‘operasyon’ açıklamalarını ciddiye aldıklarını belirterek, “Türkiye’nin tek taraflı bir askeri müdahalesi, Suriye’de gerilimin daha da tırmanmasına ve bu ülkedeki istikrarsızlığın daha derinleşmesine yol açacaktır. Ayrıca bunun, güvenlik politikaları ve insani bakımdan sonuçları vahim olur” diye konuştu.
“IŞİD’e karşı kazanılmış başarı tehlikeye sokulmamalı. Bu başarı büyük ölçüde Suriyeli Kürtler tarafından uluslararası koalisyonun desteği ile sağlanabildi. Şimdi gerekli olan, şiddetin son bulması ve istikrarı sağlayacak yaklaşımlardır.”
Rusya’dan açıklama
RUSYA’DAN AÇIKLAMA
Ankara’nın harekât planıyla ilgili konuşan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise “toprak bütünlüğü” vurgusunda bulundu.
“Türkiye’nin Suriye’nin siyasi ve toprak bütünlüğüne; toprak bütünlüğünün istikrar arayışları ve diğer konulardaki başlangıç noktası oluşuna bağlı kaldığını biliyoruz. Ve Türk meslektaşlarımızın her durumda en başta bu koşula bağlı kalmasını umuyoruz.
“Türkiye’nin kendi güvenliğini sağlamaya yönelik eylemlerini biliyor ve bunları kabul ediyoruz. Yani Suriye topraklarında saklanıyor olabilecek terörist unsurlarla mücadeleden söz ediyorum. Ancak bir kez daha tekrarlıyorum: Öncelikle Suriye’nin toprak ve siyasi bütünlüğü hususuna bağlı kalınmalı.”
İran’dan ‘Adana Mutabakatı’ mesajı
Ankara’nın olası operasyonuyla ilgili İran yönetimi “Adana Mutabakatı” çerçevesinde ‘çözüm’ önerdi.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ABD’yi ‘Suriye’de konu dışı bir işgalci’ olarak niteledi, ‘güvenlik için ABD’nin iznine veya ABD’ye bel bağlamaya gerek olmadığını’ söyledi: “Adana [Mutabakatı] Türkiye ve Suriye için bir çerçeve çiziyor – İran yardım etmeye hazır.”
KUZEY SURİYE’DEN UYARI VE TEPKİ
Bu gelişmeler öncesi ise Türkiye’nin hedefindeki Kuzey ve Doğu Suriye’deki özerk yönetimlerden uyarı geldi.
Kuzey ve Doğu Suriye Toplumsal İşler Komitesi ile Mülteci ve Göçmen Bürosu, “Türkiye’nin olası saldırısının çok ağır sonuçları olacağını ve kontrolü zor durumların yaşanacağını” belirtti.
Yapılan yazılı açıklamada Kuzey ve Doğu Suriye’ye yüz binlerce kişinin göç ettiği belirtilerek, Demokratik Suriye Güçleri’nin Uluslararası Koalisyon desteğiyle Bahoz’u özgürleştirmesinin ardından binlerce IŞİD’linin aileleri ile birlikte teslim olduğu ve Hol Kampı’na yerleştirildiği hatırlatıldı.
Bu kampın Ortadoğu’nun en büyük kampı olduğu, tüm dünya için büyük bir tehdit barındırdığı belirtilirken, Kampta 71 bin 658 IŞİD’li aile, göçmen ve mültecinin kaldığı, 10 bin 454 IŞİD’li ailenin yarattığı tehlikenin tutuklu olan IŞİD’lilerden daha az tehlikeli olmadığı kaydedildi.
Türkiye’nin operasyon tehditlerinin kampları hareketlendirdiği belirtilirken, “IŞİD’li kadınlar, kampta yeniden örgütleniyor ve çocuklara radikal fikirler öğretiyor” denildi.
Türkiye’nin olası saldırısına karşı uyarıda bulunan Mülteci ve Göçmen Bürosu, “Saldırılar ile kontrolü imkansız sonuçlar yaşanacaktır. IŞİD bir kez daha örgütlenecek ve bir ülke sınırı ile kalmayan geniş çaplı vahşi saldırılarına yeniden başlayacaktır” diyerek çağrıda bulundu.
Öte yandan Beyaz Saray’ın açıklaması ve Koalisyon Güçleri’nin sınır hattından çekilmeye başlamasının ardından Heseki’de binlerce kişi, olası operasyona karşı Til Erqem’de bulunan Uluslararası Koalisyon üssüne yürüdü.
Üsse yönelen protestocular, Koalisyon’un Türkiye’nin tutumuna tepki göstermesini istedi.
Üs önünde protesto eylemine başlayanlar, yürüyüşe katılanlar arasından seçilen bir heyeti görüşme için içeri gönderdi.
Talepleri Koalisyon temsilcilerine ileten heyet, burada askeri bir yetkili ile görüştü.
Koalisyon ile görüşen heyette yer alan Heseki Kanaat Önderi Meclisi Başkanı Fewaz El-Zewba, “Biz barış ve diyalog istiyoruz. Türk devleti ile savaşmak istemiyoruz. Türkiye’nin bahsettiği ve kendi çıkarları doğrultusunda dayattığı ‘güvenli bölgeyi’ reddediyoruz” dedi.
Demokratik Suriye Güçleri Basın Sözcüsü Mustafa Bali de Twitter üzerinden şu paylaşımı yaptı:
“‘Güvenlik mekanizması’ anlaşmasına rağmen ve güçlendirmelerin yıkımının ardından ABD güçleri sorumluluklarını yerine getirmedi ve bölgeyi bir savaş alanına dönüşmeye bırakarak sınırdan çekildiler. Fakat DSG Kuzey Doğu Suriye’yi he ne pahasına olursa olsun savunmaya kararlıdır.”
TRUMP’IN ESKİ TEMSİLCİSİNDEN TEPKİ
ABD’nin önceki dönem IŞID’le Mücadele Özel Temsilcisi Brett McGurk, Twitter üzerinden Beyaz Saray’dan gelen açıklamaları değerlendirdi.
McGurk, Trump’ı eleştirdiği mesajında, onun müttefiklerini “açıkta bıraktığını” söyledi.
“Donald Trump bir başkomutan değil. Bilgi sahibi olmadan veya danışmadan dürtüsel kararlar veriyor. Askeri personeli tehlikenin kucağına takviyesiz gönderiyor. Yüksekten atıp tutuyor ve sonra da düşmanları blöfüne yanıt verdiğinde veya sert bir telefon konuşması yaşadığında müttefiklerimizi açıkta bırakıyor.”
Trump’ın çekilme kararı sonrası ABD’de görüş ayrılığı gündemde
ERDOĞAN VE TRUMP’TAN AÇIKLAMALAR
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sırbistan’a yapacağı resmi ziyaret öncesi Atatürk Havalimanı’nda da bir basın açıklaması yaptı.
ABD askerinin bölgeden çekilmeye başladığını kaydeden Erdoğan, şunları söyledi:
“Sayın Başkan Trump bu konuyla ilgili talimatını vermişti ve çekilmeyi emretmişti fakat bu biraz gecikti.
“Gecikmeye rağmen bu arada bölgede görüşmeler hep yapıldı. Şimdi bu dün akşamki görüşmeden sonra da yine bu görüşmeler aynı kararlılıkla devam edecek.
“Hep söylediğimiz söz bir gece ansızın gelebiliriz demiştik. Bu kararlılığım devam ettiriyoruz. Çünkü terör örgütlerinin tehditlerini daha fazla kabul etmemiz asla mümkün değil.”
Beyaz Saray açıklamasıyla ilgili konuşan Erdoğan, ABD askerinin bölgeden çekilmeye başladığını kaydetti; IŞİD’lilerle ilgili soruya ise “10 bin gibi rakamlar çok abartılı” yanıtını verdi.
ABD Başkanı Trump, çekilme kararına dair açıklamasında, “ABD’nin, birçoğu kabilesel olan bu saçma sonu gelmez savaşlardan çekilme vakti geldi” dedi.
“Kürtler bizimle savaştı ama bunun için devasa boyutlarda para ve ekipman aldılar. Türklerle on yıllardır savaşıyorlar. Ben bu savaşı yaklaşık üç yıl engelledim ama bizim, birçoğu kabilesel olan bu saçma sonu gelmez savaşlardan çekilme ve askerlerimizi eve döndürme vaktimiz geldi. Çıkarımıza olan yerlerde, sadece kazanmak için savaşacağız. Türkiye, Avrupa, Suriye, İran, Irak, Rusya ve Kürtlerin şimdi sorunu çözmeleri, yakaldıkları IŞİD savaşçıları ile kendi mahallelerinde ne yapmaları gerektiğine karar vermeleri gerekiyor.”
Akşam saatlerinde bir açıklama daha yapan Trump bu kez “Sınırı aştığını düşündüğüm bir şey yaparsa, Türkiye’nin ekonomisini tamamen yerle bir ederim” diye konuştu.
“Daha önce de güçlü bir şekilde ifade ettiğim gibi, Türkiye benim harika ve emsalsiz mantığım çerçevesinde sınırı aştığını düşündüğüm bir şey yaparsa, Türkiye’nin ekonomisini tamamen yerle bir ederim. (Daha önce yaptım!)
“Türkiye Avrupa ülkeleri ve diğerleriyle yakalanan IŞİD savaşçıları ve ailelerine dikkat etmeli. ABD IŞİD Hilafeti’nin Yüzde 100 yenilgiye uğratılması dahil olmak üzere beklenenden çok daha fazlasını yaptı. Artık bazıları büyük zenginliğe sahip olan bölge ülkelerinin kendi topraklarını koruma zamanı.” (DERLEME KARINCA)
Yoruma kapalı.