PİRHA- Toprak Kültür Sanat kurucusu ve eğitmen Erhan Toprak PİRHA’nın sorularını yanıtladı. Alevi gençlerin bağlamaya ilgisinin arttığını belirten Toprak, Alevi kurumlarının ve sanatçıların gençlere sahip çıkması gerektiğini vurgulayarak, “Alevi kurumlarının konser ve etkinlik afişleri bulunmaktadır. Bu etkinliklerin kaçında gençler yer almaktadır. Sayısı bir elin parmağını geçmez” eleştirisinde bulundu.
Toprak Kültür Sanat’ın kurucusu ve aynı zamanda eğitmen Erhan Toprak, Alevi gençlerin bağlamaya olan ilgisini PİRHA’ya anlattı.
Son yıllarda Alevi gençlerin bağlamaya ilgisinin arttığını dile getiren Toprak, “Alevi kurumları iyi niyetli kurumlar ama sadece iyi niyetliler. Her Alevi kurumu ya da sanatçılar, ‘Gençler kültürümüze sahip çıkmıyor’ diyorlar. Ama kültüre sahip çıkan gençlere de sanatçıları da Alevi kurumları sahip çıkmıyor” diye konuştu.
İşte Erhan Toprak’ın sorularımıza verdiği yanıtlar:
Gençlerimizin diğer enstrümanlara değil de bağlamaya olan ilgisinin artmasının öncelikli nedenleri nelerdir?
Aslında bunun cevabı çok kısa ve öz. Kendi kültürümüz ve inancımızda bağlamanın yeri çok ayrıdır. Cemlerde ibadet ederken telli kuran diye adlandırdığımız bağlamayı çalarak nefesler, deyişler ve gülbengler okuyoruz. Hatta daha eskiden cenaze erkanlarımızı, dede sazı dediğimiz 3 telli bağlama ile mersiyeler ve gülbengler okuyarak gerçekleştiriyormuşuz. Bu konuyla ilgili araştırmalar sürmektedir. Çok yakın zamanda bizler de bu araştırma sonuçlarını okuyarak bilgi sahibi olacağız. Doğup büyüdükleri aileler, türküler dinlediği için çocuk yaşta bu kültüre adapte oluyor ve bir aidiyet hissi uyanıyor. Kendi kültürüne bağlılığı ve hissiyatı yüksek olan gençler ya bu müziği dinliyor ya da bu müziğin icrası yolunda eğitimler almaya başlıyor. Üstatlarımızın ileri seviye icraları ve dünya çapında bağlamayı tanıtmaları da gençlerimizin bağlamaya olan ilgisini arttırmaktadır.
Bağlamaya ilgisi artan gençlerin kısa zamanda albüm çıkarma isteği vardır. bu konudaki düşünceniz nedir?
Albüm iki türkü okuyarak yapılacak bir şey değildir. Son yıllarda albüm satışları dijitalleşen dünya ile birlikte düşmektedir. Bunun iki ana nedeni var: Kolay ulaşmak, emeğe saygı duymamak, müzisyenliği iş olarak görmemek ve son dönemlerde sırf albümüm var demek için albüm çıkartmaktır. Baktığınızda toplumda karşılığı bulan albümlerin sayısı hızla azalmaktadır. Önce kendimizi eğitmeliyiz, daha sonra araştırmalıyız. Bu araştırmalar sonucunda biriken verileri işleyerek, gün yüzüne çıkartmalıyız. Bence albüm bu aşamalardan sonra yapılmalıdır. Artık sosyal medya her şeyin önünde. Albüm çıkartmak yerine çalışmalarını burada yayınlayıp, insanlarda bir karşılığı olup olmadığına bakmalılar. Bu arada popüler olacağım diye, türkülerin özünü bozmamaya özen göstermeliler.
Alevi kurumları bağlama çalmak isteyen canlara ne gibi katkıda bulunabilir?
Bu konuda gerekli çalışmaları yapan kurumlarımız var, cemevlerinde bağlama kursları açılmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise bağlama çalmak ve eğitmek konusunda ehil insanları oraya çağırmanın yollarını aramak, bu kültürün daha düzgün yayılmasına yardımcı olacaktır.
Gençlerin popüler olma uğruna türküyü özünden farklı okumasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bir önceki soruda da değindim, en tehlikeli durum da işte bu. Türküler hiç birimizin tapulu malı değil. Bu sebeple özünü bozmakta hiç kimsenin hakkı değil. Farklı yorumlarsınız ona sözümüz yok. Zaten hiç kimse çalışarak Aşık Veysel, Mahzuni Şerif, Pir Sultan Abdal, Davut Sulari, Reyhani (ve ismini sayamadığım birçok ozanımız) olamaz. Hiç birimiz çalışarak onlar gibi de okuyamayız. Yaşadığımız devir, yaşantılarımız, sevinçlerimiz ve hüzünlerimiz bile farklı o yüzden çalışılarak olacak bir şey değil ama bu size o türkünün özünü bozma hakkını vermez. Daha dikkatli olmalıyız ve bu konuda hata yapan insanları da uyarmalıyız. Mesela bir yarışma programında Ali Ekber Çiçek’in derlediği “Haydar Haydar” eserini okurken bir arkadaşımız sözde “Güruhu Naciye” yerine “Gürayi Cevriye” dedi. İşte bu ehil olmadan yapılan işin sonuçlarıdır. Bir işe saygınız onu ne kadar doğru yaptığınız ile alakalıdır. Hele ki yaptığınız iş kültürel bir iş ise çok daha dikkatli olmalıyız.
Her sesi güzel olan kişilere albüm yapılmalı mıdır? Albüm çok gerekli midir?
Bence bu dönemin en önemli sorusu. İnternet ve sosyal medya sizi bir noktaya getirebiliyor. Son dönemde, sosyal medya üzerinden kendini tanıtan iyi işler yapan birçok arkadaşımız oldu. Bence buralarda şanslarını denemeleri daha doğru ve daha masrafsız olacaktır. Albüm kendisiyle birlikte birçok masrafı da beraberinde getiriyor. Albüm ne zaman yapılmalı? Eğer ben kültürel bir iş yaptım, gerçek anlamda doğru bir iş yaptım ve bu fiziksel veri olarak yani CD olarak müzik marketlerde yerini alsın diyorsanız albüm yapmak daha doğru bir karar olacaktır. Onun dışın da bakın her işte olduğu gibi müzikte de kendinizi eğitmeden, emek harcamadan albüm yapmak çokta mantıklı bir sonuç doğurmayacaktır. Yoksa herkes dilediği kadar, dilediği gibi albüm yapmakta özgürdür. Albümün karşılığının olup olmadığına dinleyici yani halk karar verecektir.
Alevi kurumlarının genç sanatçılara bakış açısı nedir, destek veriliyor mu?
Alevi kurumları iyi niyetli kurumlar ama sadece iyi niyetliler. Bakınız her Alevi kurumu ya da sanatçılar, gençler kültürümüze sahip çıkmıyor, diyorlar. Ama kültüre sahip çıkan gençlere de sanatçılar veya Alevi kurumları ne kadar sahip çıkıyor. Bakınız sosyal medyada, Alevi kurumlarının konser ve etkinlik afişleri bulunmaktadır. Bu etkinliklerin kaçında gençler yer almaktadır. Sayısı bir elin parmağını geçmez. Bu özellikle kültürel ve inançsal mücadele eden Alevi kurumları için çok üzücü bir şeydir. Sanatçılar ne gibi destek olabilir diyorsanız aslında bu da çok zor değil. Sosyal medya hesaplarından, beğendikleri genç müzisyenlerin çalışmalarını birer kez paylaşsalar gittikleri yerlerde bu konulara değinseler bence bu problem daha kolay çözülecektir. Umarım bu konuda duyarlılıkları artar ve genç müzisyenlere/sanatçılara destek olurlar.
PİRHA/MERSİN
Yoruma kapalı.