PİRHA- HEDEP Kars Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, Edremit’te yaşayan Tahtacı Aleviler’in Kazdağları ziyaretlerinin engellenmesi üzerine soru önergesi verdi. Önergede, “Bölge turizme açık olduğu halde, bölgenin kadim halkı olan Tahtacı Alevi Türkmenleri’nin Kazdağları’nda gerçekleştirdiği inançsal ve kültürel ziyaretlerin yasaklanmasının yasal ve anayasal gerekçesi nelerdir?” diye soruldu.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) Kars Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, 700 yıldır inancının bir parçası olarak Kazdağları’nı ziyaret eden Tahtacı Aleviler’in orman yangınları bahane edilerek inançlarını yaşamalarına engel olan kararı İçişleri Başkanlığı’na sordu. Koçyiğit’in, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın yanıtlaması talebiyle verdiği önergede şu ifadeler yer aldı:
“Edremit ilçesinde yıllardır geleneksel olarak yapılan 700 yıllık bir etkinlik olan Tahtacı Alevi Türkmenleri’nin Kazdağları’nı ziyareti, inançlarını ve kültürlerini yaşatma geleneği son üç yıldır yasaklanmış durumdadır. Tahtacı Alevi Türkmenleri, bu yasağa karşı Cumhuriyet Meydanı’nda basın açıklaması yaparak tepkilerini dile getirmiştir.
Tepki gösterilen yasaklar, 700 yıldır gerçekleştirilen kültürel ve inançsal ziyaretin yerine getirilememesine yol açmış ve bu durum kültürel ve inançsal değerlerin tehlike altına girmesine neden olmuştur. Tahtacı Alevi Türkmenleri, yasakların sürdürülmesinin toplumun kültürel ve inançsal zenginliğini yok etme tehlikesi taşıdığına vurgu yapmıştır. Yasakların, toplum içinde hoşnutsuzluğa, kırılganlığa ve gönül yangınlarına neden olduğu ifade edilmiştir.
Yasakların gerekçesi olarak orman yangınlarına karşı alınan tedbirler gösterilmiştir. Ancak Tahtacı Alevi Türkmenleri, bu gerekçenin sadece bahane olduğunu ve asıl amaçlarının kültürlerini yok etmek olduğunu düşünmektedirler. Tahtacı Alevi Türkmenleri, Kazdağları bölgesinde tarih boyunca önemli bir rol oynamışlardır. Geleneksel etkinlikleri ve kültürel mirasları ile bu topluluk, bölgenin kültürel çeşitliliğini ve zenginliğini korumuştur. Orman işçiliği ve kereste üretimi ile bölgeye katkıda bulunmuş, tarım ve hayvancılıkla da yerel üretimi desteklemiştir. Toplumsal dayanışma ve dayanışma kültürü ile bölgede birlik ve beraberlik duygusunu yaşatmış, aynı zamanda turizme katkı sağlamıştır. Tahtacı Alevi Türkmenleri, Kazdağları’nın sosyal dokusunu zenginleştirmiş ve bölgenin kültürel mirasının gelecek kuşaklara aktarılmasına katkıda bulunmuşlardır.
Alevi inancındaki ziyaretin gerçekleştirilmesine yönelik yasaklar, inanç ve kültürlerini yaşatmalarını engellemekte ve bu da bir inanç asimilasyonu biçimini lmaktadır. Alevi inancının doğa ile iç içe ilişkili olduğu bilinmektedir. Kazdağları ziyaretleri bu inançla bağlantılı bir ritüel olarak görülmektedir. Bu nedenle, yasaklar Alevi inancı ve kültürüne yönelik bir saldırı olarak algılanmaktadır.
Bu durum, Türkiye’nin anayasal laiklik ilkesi ve inanç özgürlüğü temel insan hakları ile de çelişmektedir. Yasakların, Tahtacı Alevi Türkmenlerinin inaçlarını ve kültürlerini özgürce yaşamalarını engellediği ve anayasal haklarını ihlal ettiği düşünülmektedir. Ayrıca, Kazdağları’nın turizme açık olması ve diğer etkinliklerin düzenlenmesine izin verilmesine rağmen Tahtacı Alevi Türkmenlerinin geleneksel etkinliklerine izin verilmemesi, adalet ve eşitlik ilkesi açısından sorgulanmaktadır.
Tahtacı Alevi Türkmenlerin, inanç özgürlüğü de kültürel hakları da tehlike altında görülmektedir. Bölge turizme açıkken Tahtacı Alevi Türkmenleri’ne uygulanan bu yasakların anayasal hakları ihlal ettiği düşünülmektedir. Bu tür uygulamaların dikkatli bir şekilde gözden geçirilmesi ve anayasal haklara saygı gösterilmesi önemlidir. Aksi takdirde, inanç asimilasyonu ve kültürel kayıplar gibi olumsuz sonuçlar kaçınılmaz olacaktır.
Bu bağlamda;
- Bölge turizme açık olduğu halde, bölgenin kadim halkı olan Tahtacı Alevi Türkmenleri’nin Kazdağları’nda gerçekleştirdiği inançsal ve kültürel ziyaretlerin yasaklanmasının yasal ve anayasal gerekçesi nelerdir?
- Orman yangınlarına karşı alınan önlemler çerçevesinde Tahtacı Alevi Türkmenleri’nin inançsal ve kültürel ziyaretlerine getirilen yasaklar, alternatif çözümler düşünülerek ele alınmış mıdır?
- Bu yasaklamaların Tahtacı Alevi Türkmenleri’nin inançsal ve kültürel değerlerine dair etkilerine, bu durumun da göçe sebep olabileceğine dair bir risk değerlendirmeniz var mıdır?
- Tahtacı Alevi Türkmenleri’nin Kazdağları ziyaretinin yasaklanmasının, inanç ve kültürel değerlerin özgürce yaşatılması ve ifade edilmesi hakkına zarar verdiği düşüncesine dair değerlendirmeniz nedir?
- Yasakların uygulanmasının Tahtacı Alevi inancını asimile etme veya baskılama amacı taşıdığına dair kamuoyuna yönelik oluşan endişelere nasıl bir açıklama getireceksiniz?”
ORMAN YANGINLARA TEDBİR
İçişleri Bakanı Yerlikaya’dan ise yalnızca orman yangınlarını bahane eden bir açıklama geldi. Doğaya karşı saygısıyla bilinen Tahtacı Alevilerin inançlarının bir parçası olarak Kazdağları’na yaptıkları ziyaretlerin engellenmesine ilişkin Yerlikaya tarafından yapılan açıklamada yalnızca şu ifadelere yer verildi:
“İlgi (a) yazınızın ekinde yer alan Kars Milletvekili Gülüstan Kılıç KOÇYİĞİT’e ait 7/3608 esas numaralı yazılı soru önergesi incelenmiştir. Balıkesir Valiliği’nin 18.09.2023 tarihli ve 81562 sayılı ilgi (b) yazısında özetle; Kaz Dağları’na ilişkin yapılan yasaklama işleminin orman yangın riskinin yüksek olması nedeniyle Balıkesir Valiliği’nin “Orman Yangınları ile Mücadele Komisyonu Toplantısı”nda alınan karar gereği 24.06.2023-30.09.2023 tarihleri arasında olduğu, Kaz Dağları’na gitmek için müracaat eden vatandaşlara sınırlı sayıda izin verilmesi önerildiği ancak kabul edilmediği, alınan yasaklama kararının hiç kimsenin inançsal ve kültürel faaliyetlerine yönelik bir yasaklama olmadığı, orman yangınlarına karşı korumaya/önlemeye yönelik bir tedbir olduğu belirtilmiştir. Bilgilerinize arz”
PİRHA/ ANKARA
Yoruma kapalı.