PİRHA-HDK-Avrupa (HDK-A) Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesi için alınan “acele kamulaştırma” kararı ile tarihi ve kültürel mirasın yok edilmesine yönelik bir imza kampanyası başlattı.
Change.org sitesinden başlatılan imza kampanyasında Dünya Mirası içinde yer alan kentler başta olmak üzere yerel yönetimlerin Sur’u kardeş şehir ilan ederek sahiplenmesi, yıkımı hemen durduracak etkili diplomatik ve politik girişimlerin acilen başlatılması talep edildi.
Yapılan açıklamada, Diyarbakır Sur içi ve Kalesinin, günümüzde, kentsel tarihin gelişimini ve geçmiş birikimini tüm evreleriyle simgeleyen ender kentlerden biri olduğu belirtildi.
“SUR DÜNYA MİRAS ALANI TAMPON BÖLGE SINIRLARI İÇERİSİNDEDİR”
Sur’un sahip olduğı birbirinden farklı kültürleri bir emanet gibi sakladığına dikkat çekilen açıklamada, “Zaman içinde birçok uygarlığın, kültürün merkezi olagelmiştir. Sur bu çok dilli, çok kültürlü ve çok katmanlı yapısı ile bir Dünya Mirası’dır. Suriçi’nde 147 anıtsal, 448 sivil mimarlık örneği olmak üzere toplam 595 adet tescilli yapı bulunmaktadır. Sur, bu kültürel ve tarihi yapılarıyla birlikte benzersiz sokak yapısıyla da adeta mistik bir etki yaratan özel bir yaşam alanıdır“ denildi.
Temmuz 2015’de Dünya Miras Komitesi tarafından Almanya’nın Bonn kentinde yapılan 39. toplantısında Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı’nın Dünya Mirası olarak tescillendiğine vurgu yapılan açıklamada,tarihi Suriçi bölgesinin Dünya Miras Alanı’nın tampon bölge sınırları içerisinde kaldığı, dolayısıyla Suriçi bölgesinin ulusal ve uluslararası yasalar ile koruma altına alındığı kaydedildi.
“SUR’DA YIKIM AĞIR MAKİNALARLA GERÇEKLEŞTİRİLMİŞTİR”
2015-2016 yıllarında Sur’un önemli bir kısmının ağır silahlarla yok edildiği ifade edilen açıklamada, “BM İnsan Hakları Komisyonu’nun Şubat 2017 tarihli raporunda bu yıkım uydu fotoğraflardan eski ve yeni hali karşılaştırılarak gözler önüne serilmiştir. BM raporuna göre ‘ölümleri, hayatta kalan insanların topluca yerinden edilmesi ve evlerinin ve yerel kültürel miraslarının yıkılması izlemiştir. Başta Kürtler olmak üzere 355 bin’in üzerinde kişi yerinden edilmiştir. UNITAR’ın Operasyonel Uydu Uygulamaları Programı (UNOSAT) tarafından elde edilen uydu görüntülerinin analizleri, güvenlik operasyonlarının yoğun nüfusa sahip merkezlerde kullanılan ağır silahlar ve havadan atılan mühimmatlarla doğru orantılı olarak yol açtıkları yıkımı gözler önüne sermektedir. Diyarbakır’ın nüfusça yoğun Sur semtinde yıkım ağır makineler tarafından gerçekleştirilmiştir. Haziran 2015 ile Temmuz 2016 arasında alınan uydu görüntüleri, enkaz ekiplerinin bir seferde şehrin bir bölümünün hatlarını belirlediğini ve hasarlı ve hasar görmemiş binaları ayrım gözetmeden kaldırdığını göstermektedir Diyarbakır’ın 2.000 yıllık şehir merkezindeki üç hektarlık (veya 30.000 m2) kentsel yapı Ağustos 2016’da yerle bir edilmiştir“ ifadelerine yer verildi.
“45 BİN KİŞİ BÖLGEYİ TERKETTİ”
Diyarbakır yerel yönetiminin, Sur mahallesinin doğusundaki binaların yüzde 70’inin bombardımanla yıkıldığını tahmin ettikleri dile getirilen açıklamada, “Sur’un 120 bin sakininden 45 bin kişi bölgeyi terk etmiş ve evlerine geri dönmelerine veya evlerini yeniden inşa etmelerine izin verilmemiştir.Yerel yönetim bahar operasyonları sırasında tarihi, kültürel veya dini değeri olan önemli en az yedi bölgenin de zarar gördüğünü bildirmiştir. “Suriçi Kentsel Arkeolojik Alan” olarak adlandırılan alan eşsiz sokaklarını ve fiziksel yapısını kaybetmiştir. Bugün Sur’un Alipaşa ve Lalebey Mahallesi’nde de ‘kentsel dönüşüm’ adı altında zorla göçettirme, insansızlaştırma ve yıkım politikası izlenmektedir. Bu mahalleler ağırlıklı olarak yoksul insanlardan oluşmaktadır. Ahalinin %79,2’si asgari ücretin altında bir gelire sahiptirler. Hiçbir ekonomik güvencesi olmayan bu insanlar, cüzi bir miktar para karşılığında yerinden edilerek çok daha zor koşullarda yaşamaya itilmektedirler. Yerinden edilme işsizliği daha da artıracak, insanları daha da yoksullaştıracaktır“ denildi.
“İKİNCİ KEZ GÖÇ DAYATILIYOR”
Sur’da zorla yerinde edilecek olan insanların, son seçimlerde oylarını %85-90 arasında HDP’ye verdiklerine vurgu yapılan açıklamada devamla şunlar belirtildi:
“Bu anlamıyla insansızlaştırma aynı zamanda siyasal tasfiye amacını da taşımaktadır. Etnik kimlik olarak %93,2’si kendini Kürt olarak tanımlamaktadır. Aile içinde %81,4 oranında Kürtçe dili konuşulmaktadır. Ve bu insanların önemli bir kısmı daha önce boşaltılan köy ve mezralardan Sur’a göçedenlerdir. Şimdi ikinci kez zorunlu göç dayatmasıyla karşı karşıyadırlar. Sur sakinleri bu tarihi yaşam alanlarını terk etmek istememektedirler. Sur dışında nefes alamayacaklarını, tüm yoksulluk ve olanaksızlığa rağmen onları bir arada tutan sosyal dayanışmanın dağılacağını düşünmektedirler. Sur halkı üzerinde devlet baskısı devam ediyor. Devlet, Sur’u boşaltmak için yılın bu en sıcak aylarında elektrik ve su kesintisi uygulamaktadır. Bu zorunlu göç ile birlikte insanlığa karşı suç kategorisinde değerlendirilecek temel hak ihlallerdir.”
HDK-A’DAN ÇAĞRI
Açıklamada HDK-A olarak UNESCO ile birlikte, Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Avrupa Parlamentosu, tüm sivil toplum örgütleri ve duyarlı herkese çağrı yapıldı.
HDK-A’nın talepleri ise şunlar:
“SUR’un politik ve etnik demografisinin değiştirilmesine,
Tarihsel ve kültürel dokusunun yok edilerek hafızasızlaştırılmasına,
Geleneksel dayanışmacı yaşam kültürünün ortadan kaldırılmasına,
Ekonomik rant alanı olarak kullanılmasına,
Tarihi Sur şehrinin bir karakol şehir olarak yeniden inşa edilmesine karşı tutum almaya, harekete geçmeye çağırıyoruz. Dünya Mirası içinde yer alan kentler başta olmak üzere yerel yönetimlerin Sur’u kardeş şehir ilan ederek sahiplenmesini , yıkımı hemen durduracak etkili diplomatik ve politik girişimlerin acilen başlatılmasını talep ediyoruz.”
İmza kampanyasının linki:
Yoruma kapalı.