PİRHA- Çorum’daki tarihi ayakkabıcılar arastası kapanma noktasına geldi. Gelişen teknolojinin ve tüketim çılgınlığının unutulmaya yüz tutmuş bu sanatı ortadan kaldırdığını söyleyen ayakkabı ustaları, her şeye rağmen kunduraları işlemeye devam ediyor.
Haberin Videosu
300 yıllık geçmişe sahip olduğu düşünülen Türkiye’nin en dar sokağı olarak da bilinen Çorum’daki ayakkabıcılar arastası bu özelliğini kaybetmek üzere.
Yonca Teşkilatı’nın faaliyetleri için hazırlanan arasta, 60 yıl önce dönemin Çorum Belediyesi tarafından kendilerine dükkan arayan ayakkabıcılara tahsis edilmiş.
30 metre uzunluğunda olan en işlek arastada bir zamanlar 37 dükkanın tamamında ayakkabı tamiri yapılırdı. Yıllardır restore edilmeyi bekleyen arastada şimdilerde 3-5 ayakkabıcı ile büro olarak kullananlar bulunuyor.
Dükkanların yarıdan fazlasının ise kapılarına kilit vurulmuş.
Yaşları 65-80 arasında değişik ustalar, değişen teknoloji ve Çin mallarına karşı mesleklerini yaşatmaya çalışıyor. Ustalar, insanların fazla yol yürümediğini ve bu nedenle ayakkabılarının fazla eskimediğini, eski ayakkabıları tamir yerine yeni ayakkabı alınması nedeniyle ayakkabı tamir işinin olmadığını düşünüyorlar. Arasta yıllardır restore edilmeyi bekliyor.
“ESKİ İŞLERİN TADI YOK”
Çorum Alacalılı 3 çocuk babası Erdal Şahin, 15 yıldır 4 metrekarelik iş yerinde ekmeğini kazanıyor. 35 yıldır ayakkabı tamiratı yapan Şahin, “Eski işlerin pek tadı yok. Eskiden deri ayakkabılar geliyordu işler daha iyiydi. Şimdi naylon ayakkabılar çıktı tamirat işi bitti. Burada genelde ayakkabı tamiratı yapılıyordu ama bazısı büro olarak kullanıyor” diyor.
Arastanın yıllardır restore edilmesini bekleyen Şahin’nin burayı tercih etme nedeni ekonomik.
Artık pek kazanç elde edemeyen Şahin bunu gelişen teknolojiye bağlıyor. Eskiyle yeniyi kıyaslayan Şahin sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Bir ayakkabı alıyordun senelerce giyiyordun. Şimdi vatandaş tamire geliyor 10-15 lira tamiratı olunca, yeni ayakkabı alırım diyor. O da işleri düşürdü. Sağlıklı değil ama çok ayakkabı giyiyoruz. Eski işlerin tadı yok. 35 yıllık esnafım bundan 20 yıl önce işlerimiz çok iyiydi. Kiramızı ödeyebiliyorduk, sigortamızı yatırabiliyorduk, evimizi geçindirebiliyorduk. Şimdi bunun yarısını da yapamıyoruz.”
“FABRİKALAR ÇOĞALDI EL SANATLARI ÖLDÜ”
69 yaşındaki İsmet Vurunsuz da 9 yaşında çıraklıkla başlamış bu işe.
“Bu iş ile geçindirdim ailemi. Çocuklarımı evlendirdim. O zaman işlerimiz çok güzeldi” diyen Vurunsuz şimdiyi ise şöyle anlatıyor:
“Şimdi iş yok. Şimdi ayakkabı ucuz. 10-15 liraya ayakkabı alıyorlar onun da neyini tamir yaptıracak. Atıyor adam. İşlerimiz ondan durgun. Yine de bir ekmek parası geliyor.”
İsmet ustanın asıl işi imalat. Neredeyse tek imalat yapan usta, ona da pek rağbet olmadığını söylüyor:
“Kendi yaptığım ayakkabılar da var. Asıl sanatım bu benim. Köse ayakkabı. Ayağın ölçüsünü alarak yapıyorum bunlar çok sağlıklıdır. Şimdi yok. Bu yaşıma kadar bundan yedik içtik. Emekli de oldum. Şimdi ne iş yapsam yiyeceğim bir ekmek sonuçta.
Burada tek imalat ayakkabı yapan benim. Tamirciler çoktu. Kapattılar başka işler yapmaya başladılar. Akşama kadar uğraştığım 25-50 lira. O da elimize ya geçiyor ya geçmiyor. Eskiden iyiydi. Fabrikalar çoğaldı el sanatları öldü. Kıymetli. Ama yeni nesle şu ayakkabıyı giydiremezsin. Bu meslek yok olma tehdidi ile karşı karşıya. Bizlerden sonra kimse yapamaz.”
BÜRO OLARAK KULLANANLAR DA VAR
Ayakkabıcılar arastasında dükkanlar bir bir kapanınca başka işler ile uğraşanlar da dahil olmuş. Seramik ustası Hacı Demirhan da bu arastadaki yeri büro olarak kullananlardan.
İşinden memnun olan Demirhan, “Eskiden buranın tamamı ayakkabbıcıların yeri imiş. Boş olan yerleri kiralıyorlar. Ben de büro olarak kullanıyorum. Eskiden Çorum’un en güzel yerleri idi. 4 yıldır büro olarak kullanıyor. Oturuyoruz arkadaşlarla boş zamanlarımızda muhabbet ediyoruz. Eskiden hiç iş yoktu. Geçim sıkıntısı da yaşamıyorum” diyor.
Sevim KAHRAMAN/Suay ABAK
ÇORUM
Yoruma kapalı.