PİRHA – Antalya’da 27 yıldır saz ustalığı yapan Mahir Uygur, saz yapımı, ustalığı konusunda deneyimlerini anlattı. Uygur, mesleğin en sıkıntılı yanının usta ve çırak bulma olduğunu söyleyerek, saz ustası ve çırak bulma konusunda interaktif kanalların önemine dikkat çekti. Uygur, işi öğrenmek için birçok ustadan faydalanmak gerektiğinin altını çizdi.
Sivas Yıldızeli’nde Pir Sultan Abdal Ocağı’na bağlı, dede soyundan gelen saz ustası Mahir Uygur, ailesinde hemen herkesin saz çaldığını belirterek, saz yapımı hakkında bilgiler verdi. Uygur, saz yapımı hakkında bilgilenmek isteyenlere de önerilerde bulundu.
“AİLE OLARAK HEPİMİZ SAZ ÇALIYORDUK”
1996 yılından bu yana Antalya’da yaşadığını ve bağlama yapımı işi ile uğraştığını söyleyen Uygur, “Bizim bulunduğumuz çevrede hemen herkes bağlama çalar zaten. Aile olarak hepimiz saz çalıyorduk” dedi.
Sonrasında sazın nasıl yapıldığını merak ettiklerini dile getiren Uygur, saz yapımı işine başlama hikayesini şöyle anlattı:
“Bu işi yapan Ankara’daki, İstanbul’daki, Sivas’taki ustaların yanında bulundum ama 1 yılı 2 yılı geçen sürelerde herhangi bir ustayla çalışmadım. Daha çok Oto Didak (özeğitimcilik) diye kendini geliştirme metoduyla bu işi ilerletmeye başladık. Tabii öğrendikçe gelişti daha sonra bu işi bu çıtaya getirdik. İnternet üzerinden interaktif kanallar üzerinden, oradaki ustaların bilgilerinden faydalanabilirsiniz, evinizde küçük küçük başlayabilirsiniz. Bu işlere eğiliminiz varsa, o yolda ilerleme kaydedeceğinize eminim. Benim gelişimim de o şekilde oldu ve bu yolla tanıştığım birçok da usta var.”
Çırak metodu ile bağlama ustası yetiştirmenin zor olacağını söyleyen Uygur, “Çoğu usta artık bundan mustarip. Bu meslek de el işi sanat ve zanaat karışımı bir meslek olduğu için hem çırak bulmakta hem usta bulmakta zorlanılıyor. Gençlerimiz bu işe çok eğimli değiller, çırak bulmak konusunda sıkıntılıyız. Mesleğin en sıkıntılı yanlarından biri de bu” dedi.
“İŞİ ÖĞRENMEK İSTİYORSANIZ, BİRÇOK USTADAN YARARLANMAK GEREKİYOR”
Saz yapımında herhangi bir ustayı örnek almadığını dile getiren Uygur, gelişmek için birçok ustadan faydalanmak gerektiğinin de altını çizerek saz yapımında gelişmek isteyenlere şu tavsiyelerde bulundu:
“Herhangi bir ustayı örnek aldığımı söyleyemem. Bu işi geliştirmek istiyorsanız zaten bütün ustalardan bir şey öğrenmeniz gerekiyor. 40 tane ustadan 40 tane şeyi öğrenip de kendi potanızda erittiğiniz zaman kendi modelinizi, kendi yapım tekniğinizi bulabiliyorsunuz. Tabii bu konuyu irdeleyip teknik olarak da gelişmiş olmanız lazım. Ustanın yaptığını yapmak ustanın yaptığını kopyalamak gibi oluyor. Bu da çok sağlıklı bir metot değil bence. Kendini geliştirme anlamında da sağlıklı bir metot değil. Kendinizi geliştirmek istiyorsanız farklı farklı ustayı bulun çünkü her ustanın değişik çalışma metodu, çalışma stili vardır.”
“YENİ BAŞLAYANLAR MARANGOZ ATÖLYELERİNDE ÇALIŞABİLİRLER”
Saz yapımına yeni başlayıp kendilerini geliştirmek isteyenlerin marangoz ağaç işlerinde, marangoz atölyelerinde çalışabileceklerini söyleyen Mahir Uygur, marangoz atölyelerinde çalışmanın ağaç hakkında fikir sahibi olmayı sağlayacağını dile getirdi.
Kendilerinden bir önceki jenerasyonun çoğunun marangoz olduğunu söyleyen Uygur, “Biz ise artık enstrüman yapımı ile devam ediyoruz” dedi.
Uygur, saz yapımı işini bilimsel olarak geliştirmek isteyenlere de şunları söyledi:
“Muhakkak sanayiyi ve endüstriyi takip etmeleri gerekiyor. Çünkü çok değişik makinalar el aletleri artık icat ediliyor. Muhakkak müzik okumayı bilmeleri gerekiyor. Yani yazılım müziği nota nazariyat dediğimiz şeyi muhakkak okumayı bilmeleri gerekiyor. Biraz da matematiksel zekayla çalışmaları lazım. Çünkü enstrümanlar bizden önceki jenerasyondaki gibi baştan sağma, ölçüsüz yapılmıyor. Her şeyi bir simetriye, bir ölçüye oturtma yönünde ilerliyoruz.”
“İNTERNET ÜZERİNDEN ÜRÜNLERİ PAZARLIYORUM”
Mahir Uygur, yapmış olduğu bağlamaların pazarlama konusunda sıkıntı yarattığını söyleyerek, “Şehir merkezinde olmak size daha ekonomik bir sirkülasyon sağlayabilir ama ben genelde internet üzerinden ürünlerimi pazarlıyorum” dedi.
“SAZ YAPIMINDA YÖRESEL AĞAÇLARI KULLANIYORUZ”
Saz yapımında genelde yöresel ağaçları kullandıklarını söyleyen Uygur, şunları dile getirdi:
“Akça ağaç ve Maun ağacı genelde kullandığımız ağaçlar. Tabii yöresel ağaçları kullanmaya çalışıyoruz. Çünkü tedariki daha kolay. Onun dışında ithal ağaçlar var. Maun gibi, Plasenk gibi, Avraloz gibi ithal olduğu için fiyatlar da biraz yüksek ama bulduğumuz bu işe müsait dayanıklı ve ses yalıtımı açısından müsait ağaçların hemen hemen hepsini kullanıyoruz. Kapak kısmında da yine bu coğrafyaya ait Ladin, Köknar gibi kapakları kullanıyoruz. Ama genelde kullandığımız ağaçlar bu coğrafyanın ağaçları. Anadolu topraklarının ağaçları.”
Cebrail ARSLAN/ANTALYA
Yoruma kapalı.