PİRHA- Mevcut iktidar tarafından çıkarılan sinema yasasıyla birlikte mevcut üretimlerin kontrol altına alınmak istendiğini kaydeden Zer’in yönetmeni Kazım Öz, iktidarın sanat üzerindeki baskısının giderek arttığının altını çizdi. Öz, film gösterimi yapacak salon bulamamalarını da örnek gösterdi.
Yönetmen Kazım Öz’ün çektiği ‘Beyaz Çınar’ belgeseli İzmir Nazım Hikmet Kültür Merkezi’nde izleyici ile buluştu. AKP hükümetinin özellikle sanata yönelik yaptırımlarının arttığı bir dönemde salon bulmak neredeyse zor. Özellikle Kürt sanatına ilişkin yapılan filmlere yönelik sansür sürerken, yapılan politik filmlerden dolayı gözaltıların gittikçe arttığı bir dönemden geçiyoruz.
“FİLMLERİ GÖSTERMEKTE SALONLARIN OTO SANSÜRÜ OLUYOR”
Bu gözaltıları yaşayan yönetmen Kazım Öz de son zamanlarda gözaltının ardından denetimli serbestlik ile imzaya bağlı yaşadığını belirterek sanat ve sanatçıya yönelik baskıya dikkat çekti. PİRHA’ya kısa değerlendirmelerde bulunan Öz, Beyaz Çınar belgeselini iki yıl önce bitirdiğini ancak Türkiye’de bu tür alternatif sanatın dağıtım sorununun olduğunu belirtti.
Salon bulmakta çektiği zorlukların altını çizen Öz, “En başta solon bulmakta zorlanıyoruz. Diğer yönüyle çeşitli siyasi engeller oluyor, bu filmleri göstermekte salonların oto sansürü oluyor. O açıdan seyircilerimize ulaşmakta gecikiyor ve zorlanıyoruz. Ama sonuçta öyle ya da böyle kitleye ulaşıyoruz.” dedi.
“FİLMLERİN İZLEYİCİ İLE BULUŞMASI İKTİDARIN İNSAFINA KALDI”
Özellikle son yıllarda siyasi atmosferin yarattığı ortamda Kürtçe ya da Kürtlerle ilgili sanat ve bunun dağıtımını yapmanın giderek zorlaştığına dikkat çeken Yönetmen Kazım Öz, iktidarın sanat üzerindeki baskısının giderek arttığının altını çizdi.
Yapımcılar ve dağıtımcılar arasından yaşanan krizin sinema yasasıyla noktalandığına dikkat çeken Öz, son olarak çıkarılan sinema yasası ile birlikte yaptıkları filmlerin gösterilip gösterilmeyeceğinin iktidarın insafına kalacağını belirterek şöyle devam etti:
“Çeşitli gözaltılar oluyor, davalar açılıyor, en küçük bir ifade özgürlüğüne tahammül gösterilmemiş oluyor. En son çıkan sinema yasasıyla yasal olarak hareket etmemiz imkansız hale geliyor. Çıkardığımız filmlerin kitleye ulaşması sadece iktidarın insafına kalıyor. Bu da önümüzde ki dönemde sanat üretimini ciddi şekilde etkileyecek.
Yapımcılar ve dağıtımcılar arasında bir kriz patlak verdi. Mısır üzerinden gelişen bir kriz. Ama bu kriz nedense bir sinema yasasıyla noktalandı. Bu sinema yasasının içeriğine baktığımızda oldukça antidemokratik bir yasa. İçinde bir takım olumlu yanlar da var ama temelde baktığımızda bizim gibi film çeken yönetmen ve yapımcılar açısından oldukça zor bir dönemi işaret ediyor.
“TÜRKİYE’DE SANAT KENDİ İÇİNDE BİR MUHALEFET TAŞIYOR”
Örnek olarak; bir filmin gösterime girip girmeyeceğini sekiz kişilik bir kurul ama en az dört kişisi direk hükmet tarafından atanmış insanlar tarafından belirleniyor. Tabi ki bu hiçbir demokratik ülkede olmayacak bir şey. Burada bu uygulamaya çalışılıyor ama bunun da fiiliyatta işleyeceğini düşünmüyorum. Çünkü Türkiye’de sanat kendi içinde bir muhalefet taşıyor, değerli sanatçılar var, oyuncular var, yönetmenler var. Demokratik bir mücadeleyle bunu düzelteceklerine kendi üretimlerine devam edeceklerine inanıyorum.”
“SANATÇILAR İMZAYA BAĞLI YAŞIYOR”
Çıkarılan sinema yasasıyla mevcut üretimlerin kontrol altına alınmak istendiğini kaydeden Öz, asıl hedefin aykırı sesleri kısmak olduğu bunu da çıkardığı yasa ile yasal hale getirdiğini belirtti.
Türkiye’de 25 yıldır sanat yapan Kazım Öz, yaptığı işlerden dolayı çoğu kez de gözaltına alındı. Hatta ilk gözaltısı 1999 yılında çektiği Ax (Toprak) kısa filmiyle başladı. Ax kısa filminin tamamının yasaklandığını kaydeden Öz, “27 dakikalık bir filmdi ama neredeyse Anayasa’nın 27. maddesini ihlalden tuhaf bir dava açılmıştı. Ondan berat etmiştim” dedi.
“TOPLUM CENDEREYE ALINMIŞ DURUMDA”
Bu gözaltıların sadece kendisine yönelik olmadığını bütün olarak sanatçılara yönelik bir politika olduğunu vurgulayan Öz, bir çok sanatçının imzaya bağlı yaşadığını belirtti. Öz, “Bir şekilde susturma ya da iktidarın istemediği konulara girmeme, onların ölçüleri doğrultusunda sanat yapmayı zorlayan bir süreç. Bu gözaltılar da buna bağlı. Bir çok sanatçı gözaltına alındı ve imzaya bağlı yaşıyor. Ben iki haftada bir imza veriyorum. Yani bir anlamda toplum buna sanatçılar da dahil cendereye alınmış durumda. Sürekli gözaltı psikolojisine itilmiş durumda. Bu Türkiye’nin geleceği açısından sanatın geleceği açısından mevcut bölgede bulunduğumuz ülkede barış açısından kötü bir durum.” diye nitelendirdi.
Son gözaltısının Türkiye’deki siyasi atmosferden kaynaklı olduğuna, Gezi olayları, siyaset akademileri gibi çeşitli protesto gösterilerine ve telefon konuşmalarına dayanan bir iddianame hazırlandığını belirten Kazım Öz, 20 yıldır sinema yapan birinin bu gerekçelerle suçlanmasının politika olduğuna dikkat çekti.
“DAHA ÇOK YAZMALI, ÇEKMELİ VE YÖNETMELİYİZ”
Baskılara karşı her koşulda demokratik mücadele vereceklerini belirten Yönetmen Kazım Öz, sanatçıların üretimlerini bulundukları döneme ya da bulundukları dönemin iktidarına göre belirlemediklerini belirterek, “Sanat kendiliğinden bir dışa vurumdur. En başta vicdani bir duruştur. Tersine iktidar baskısının arttığı bir dönemlerde sanat daha çok duyarlı hale geliyor. Daha çok yazmalı, çekmeli ve yönetmeliyiz” diye konuştu.
YENİ FİLM YOLDA
Kazım Öz son olarak yeni bir film üzerinde çalıştığının müjdesini vererek, bu çalışmanın bir yol hikayesi olduğunu söyledi. Öz, “Daha çok bir kırık aşk hikayesi ama politik bir meselenin tetiklediği bir kırıklık. Aynı zamanda bir kadın hikayesi yine bir coğrafi yolculuk.” dedi.
İzmir’de yapılan ‘Beyaz Çınar’ belgesel gösterimden sonra Dersim Hozat’lı olan Nesimi Ateş de klarnet çalarak keyifli dakikalar yaşattı.
Semra ACAR /İZMİR
Yoruma kapalı.