PİRHA- Yazar Mahmut Erciyas, yeni kitabında 16 Alevi ozanına ait deyişi Hollandaca’ya çevirerek manalarını yorumladı. Erciyas, “Hollanda toplumu, geniş bir Alevi kitlesine sahip olmasına rağmen Aleviliği ve Alevileri çok az tanıyor. Tanıtım için ciddi bir kaynak problemi yaşıyoruz. Bu sorunun çözümüne bir katkı sunmak istedim” diye belirtti.
Yazar Mahmut Erciyas, üçüncü kitap çalışmasında Alevi ozanlarının deyişlerine odaklandı. Erciyas’ın Hollandaca kaleme aldığı ‘Hak Adem’de. Aleviliğe deyişler üzerinden bir bakış’ (God is in de mens. Een poëtische inkijk in het alevitisme) isimli kitap 27 Mart’ta okurla buluştu.
Uitgeverij Hermans Yayınevi tarafından çıkan kitapta 16 ozana ait 25 deyiş, Hollandaca’ya çevrilerek, manalarına odaklanıldı.
Alevi kültürünü Hollandaca yazan Mahmut Erciyas, deyişlerin Alevi inancındaki önemine dikkat çekerek kitabının detaylarını paylaştı.
DEYİŞLERLE ANLATILAN ALEVİLİK
Yazar Mahmut Erciyas, kitabının türü ve çalışmasındaki amaca dair, “Onaltı ozanımızın (Yedi Ulu Ozanlar dahil) 25 deyişini Hollandaca’ya çevirdim ve her deyişe bir yorum ekledim. Bu yorumlar için ‘Buyruk’ ve ‘Makalat’ gibi Aleviliğin diğer önemli kaynaklarını da baz aldım. Deyişleri 5 tema altında topladım. Hakk ve insan, peygamber ve evliyalar, Hakk’a giden yol, kurumlar, ayinler ve ritüeller ve polemik” dedi.
“KAYNAK PROBLEMİ YAŞIYORLAR”
Mahmut Erciyas, yeni kitap çalışmasında, Hollanda toplumuna Aleviliği anlatmak amacının olduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Ozanlarımızın gözünden Aleviliğe bakışı, Hollandacaya hakim olan geniş bir kesime ulaştırmak istiyorum. Bu kesimler, mistik inançlara genel olarak ilgi duyanlar ve tabii ki Alevi gençlerimiz. Gençlerimizin Türkçe dil hakimiyeti gittikçe azalıyor. Kimlik arayışı sürecinde kaynak problemi yaşıyorlar. Hollanda toplumu 60 yıldır Türkiye’den göç almasına ve geniş bir Alevi kitlesine sahip olmasına rağmen Aleviliği ve Alevileri çok az tanıyor. Tanıtım için ciddi bir kaynak problemi yaşıyoruz. Bu sorunun çözümüne bir katkı sunmak istedim.”
“ALEVİ EDEBİYATI BİR DERYADIR”
Erciyas, çalışmasında neden deyişleri temel aldığını da anlattı. “Deyişler böyle bir çalışma için oldukça uygun” diyen Mahmut Erciyas, şunları kaydetti:
“Çünkü Anadolu’da da asırlardır Aleviliğin temel bilgi ve prensipleri kuşaktan kuşağa deyişler üzerinden aktarılmıştır. Yani okuma yazma oranının 20. yüzyıla kadar düşük olduğu bir coğrafyada en önemli ve etkili bilgi taşıyıcılarından biri olmuştur deyişler. Alevi edebiyatı bir deryadır. Deyişlerde birçok konu, yalın ve mistik bir dille ele alınmaktadır. Deyişler bence adeta inancımızı tanımak, kendi etik, ahlaki gelişimimiz için ilham bulmak için çok değerli bir kaynaklar kategorisidir. Deyişsiz, ozansız ve sazsız bir Alevilik düşünülemez. Aleviler bu yüzden saza ‘telli Kuran’ derler.”
“ASIL EMEK VERENLER OZANLARIMIZ”
Mahmut Erciyas, kitap çalışmasının Alevi edebiyatına olan katkısına da işaret ederek “Kitabın birkaç noktada özgünlüğü var. 25 tane deyiş, temalar bazında ve açıklayıcı yorumlarla (deyişler kullanılan mistik dil ve sembollerden dolayı her zaman kolayca anlaşılmıyor) Hollandaca kullanılan dil bölgesine kazandırılmıştır (Hollanda ve Belçika). Bu kitaptaki asıl emek verenler ozanlarımızdır, bunu da vurgulamak isterim” dedi.
Mahmut Erciyas, deyişlerin mesaj ve içeriklerine dair bilgi de vererek şunları söyledi:
“Deyişler çok geniş konular ele alırlar. Elbette her ozanın da kendine ait tarz ve stili vardır. Ve şunu da unutmayalım; ozanlar ve deyişler kendi zamanlarının ürünüdür. Kitapta yer alan ozanlarımız 14. yüzyıl ve 20. yüzyılın ilk çeyreği arasında doğan ozanlardır. Kitapta yer alan deyişlerin bir bölümü Hakk ve insan arasındaki ilişkilere ışık tutuyor. Ozanlar, Hakk’ın insanda olduğunu ve insanın gönlünde var olan hakikate ulaşması gerektiğini açıklıyor ki en yüksek aydınlık ve mutluluk seviyesine ulaşabilsin insan, başka insanlara yol göstericisi olabilsin. Diğer deyişlerde de insanın Hakk’a nasıl ulaşabileceği, bunun için neler yapması ve neler yapmaması gerektiği üzerinde duruluyor. Bunlar nasihatname dediğimiz kategoriye giriyor. Bu tür deyişler Hakk ve insanlığa duyulan aşktan hareket edilmesi gerektiğini söylüyor, aynı zamanda cehennem ve ceza korkusu ve şekilciliğin (şeriatın) yanlış ve yanıltıcı motifler olduğunu vurguluyor. Sadelik kutsanıyor, mal, mülk hırsının insanı aldatacağına, yoldan saptıracağına dair uyarılar içeriyor bu deyişler.
Bir diğer kategorideki deyişler de Muhammed ve Ali ilişkisi üzerine yoğunlaşıyor, önemli tarihi olayları ele alıyor (Kerbela Katliamı gibi), Hacı Bektaş Veli gibi evliyaları merkez alıyor. Birçok deyiş de Aleviliğin kurum, ayin ve ritüelleri üzerine duruyor. Örneğin pir ve ocaklar, cem, müsahiplik ve görgü gibi konular işleniyor. Kitapta yer alan son tema da polemik içerikli deyişlerdir. Bu deyisler açık açık şekilci ve şeriat temelli inanç anlayışını eleştiriyor.”
Mahmut Erciyas, Alevi kurumlarının, benzer çalışmaları teşvik etmeleri gerektiğini de sözlerine ekledi. Erciyas, “Bu tür çalışmaları Yol’a hizmet olarak görüyorum. Derneklerde de tanıtım yapmak istiyoruz” diye belirtti.
MAHMUT ERCİYAS KİMDİR?
Mahmut Erciyas, 1975 Rotterdam/Hollanda doğumlu ancak kökleri Hacıbektaş’ta… Hollanda’da büyüyen Erciyas, üniversite master eğitimini Nijmegen Radboud Üniversitesi’nde tamamladı. Siyasi tarih mezunu. Şu an bir belediyede sosyal politika danışmanlığı yapıyor. Erciyas, işi haricinde gönüllülük temelinde tarihi projelerle ilgileniyor. Daha önce altmışlı yıllarda Hollanda’ya götürülen Türkiyeli ve İspanyalı göçmen işçileri konu alan yerel bir çalışması yayınlandı. Erciyas, Sivas Katliamı’nda yaşamını yitiren Carina Thuijs hakkında da bilinmeyenleri bir kitap çalışmasında topladı.
Eren GÜVEN/ANKARA
Yoruma kapalı.