PİRHA-Hızır ayında Xızır’ı karşılamak için her yıl yapılan Xızır Qavut’u Dersim ve birçok Alevi coğrafyasında önemli bir gelenektir. Dersim’in Venk (Çığırlı) köyünde yaşayan Gülistan Hakverdi, komşu köyü Dağmezrası’na gelerek Xızır Qavut’u yaptı. Gülistan Hakverdi, “Qavutu perşembe günü pişirip komşularımızla beraber yiyoruz. Perşembe günü Qavutu eleyip elekten geçiririz ve yanında çıla da yakılır evin bir köşesine indirilir Xızır’ın gelip el vurmasını bekleriz. İyi niyetli ve temiz insanın qavutuna Xızır gelip el sürer” dedi.

Bolluğu, bereketi, hoşgörüyü, barışı, sevgiyi simgelen Xızır’ın Alevi inancındaki yeri çok önemlidir. Her yıl, Ocak ve Şubat ayının bölgelere göre değişen günlerinde Xızır Orucu tutulur.

Xızır ayı ile birlikte dağıtılan lokmaların içerisinde yaygın olarak ‘Qavut’ yer alıyor. Alevi toplumunda haşlanmış buğdayın kurutularak ve daha sonra da kavrularak un haline dönüşmüş şekline ‘Qavut’ ismi veriliyor. Hazırlanan qavutlar, içinde bulunduğumuz ayda Xızır’a, insanlara ya da doğaya sunuluyor.

Dersim’de Xızır ayı gelenekleri kapsamında en önemli etkinlik, Xızır Qavut’u yapmaktır. Xızır ayında Hızır’ı karşılamak için her yıl yapılan Xızır Qavut’u Dersim ve birçok Alevi coğrafyasında önemli bir gelenektir.

Dersim’in Venk (Çığırlı) köyünde yaşayan Gülistan Hakverdi, komşu köyü Dağmezrası’na gelerek Xızır Qavut’u yaptı.

“HIZIR’IN YAPTIĞIMIZ KAVUTA EL VURMASINI BEKLERİZ”

Xızır Qavut’unun yapılış aşamasını anlatarak sözlerine başlayan Gülistan Hakverdi, “Önce buğday tanelerini yıkıyoruz, buğday taneleri kuruduktan sonra ateş yakıp sacın üzerinde kavuruyoruz. Buğday taneleri kızardıktan sonra sacın üzerinden alıp taş değirmende öğütüp qavutu perşembe günü pişirip komşularımızla beraber yiyoruz. Perşembe günü qavutu eleyip elekten geçiririz ve yanında çıla da yakılır evin bir köşesine indirilir Xızır’ın gelip el vurmasını bekleriz. İyi niyetli ve temiz insanın qavutuna Xızır gelip el sürer. Ben geçmişte Xızır’ı rüyamda gördüm. Eskiden orucumuzu tutar rüyamızı da görürdük, şimdi artık Xızır’ı rüyamızda göremiyoruz. Eskiden insanların niyeti temizdi, insanlar inançlıydı” dedi.

“HIZIR ORUCUNDA KİMİN NE NİYETİ VARSA KABUL OLSUN”

Eskiden Xızır oruçlarında köylerinin kalabalık olduğunu kurbanlar kesilip, niyazlar pay edilip ve qavutu pişirip topluca yediklerini söyleyen Hakverdi, “Şimdi de perşembe günleri oruç tutarız, niyaz pişirir dağıtırız, ziyaretlerimize çağırırız. Xızır orucundayız; kimin ne niyeti varsa kabul olsun. Xızır hepimizi korusun, her yıl bize qavut yapmak nasip olsun. Bu mevsimde köyler de pek kimse yok ama eğer biri gelirse bu öğüttüğümüz kavutu pişirir ikram ederiz. Her yıl öğütüp komşularımıza, çocuklarımıza dağıtırız” diye konuştu.

Nuray ATMACA/DERSİM