PİRHA – Dersim Kırmızıdağ’da, dünyada nadir bulunan bitki türü olan ters laleler renkli görüntüler oluşturdu. Aynı zamanda ağlayan gelin veya hüzün çiçeği olarak da adlandırılan ters lale, Dersim’in koruma altına alınan bitki türlerinden.
Dersim Pertek’e bağlı Kırmızıdağ yamaçlarında yetişen ters laleler renkli görüntüler oluşuyor. Dersim’in farklı bölgelerinde, Hakkari ilinde ve bazı illerde olan bu nadir bitki türü Kırmızıdağ eteklerinde oldukça yoğun bir şekilde yetişiyor. Bölgede ters lalenin yanı sıra; zambak, newroz çiçeği, mantar, gulik ve daha birçok bitki yetişiyor.
DOĞA HARİKASI TERS LALELERİN ÖZELLİKLERİ
Ters lalelere ilişkin PİRHA’ya bilgi veren Doğa Koruma Gönüllüsü Haydar Çetinkaya, ters lalenin hikayesini şöyle anlattı:
“Dersim’de ters laleyi sadece Hengirvan ve Haçkirik’te biliyorduk. Kırmızıdağ’da ters lalenin varlığından arkadaşlar sayesinde haberdar olduk ve gerçekten çok şaşırdık ve buraya doğa sever arkadaşlarımızla bir gezi düzenledik.
Ters laleler, endemik bir türdür. Tehlike altında olan türler arasında yer alıyor. Koruma altındadır, bunlar her yerde bulunmayan çiçeklerdir.
Ters lalelerin ortalama 80 cm’ye kadar boyu var. 120 cm’ye kadar uzadığı da oluyor. Ters lale, kokusuz bir çiçek. 200’ün üzerinde farklı türleri var. Fakat bizim burada gördüğümüz ters laleler, endemik olan ters lalelerdir. Dersim’de, Hakkari’de, Erzurum’da ve de birkaç şehirde daha tespit edildi. Kanımca en yaygın olduğu yerlerden biri Dersim coğrafyasıdır.”
TERS LALELERİN İNANÇLARDA KUTSALLIĞI
Çetinkaya, “Ters lalenin inançlarda kutsallığı da vardır” diyerek bu bilgileri şöyle aktardı:
“Hristiyanlıkta şöyle bir efsanesi var; Hz. İsa çarmığa gerildiği zaman Meryem Ana’nın gözlerinden akan yaşlar, ters lalenin içinden damlayan su, onu kastediyorlar.
Asuri inancında da; ters lale geceleri suyu toplar, sabah da o su tomurcukların içerisinden kökten aşağı doğru akar. Bundan dolayı da; ağlayan gelin olarak adlandırırlar ve kutsal sayarlar.
Aynı zamanda şöyle bir mit daha var: Hz. Hüseyin Kerbela’da şehit edilirken annesinin döktüğü gözyaşlarıdır. Bunlara rengini veren akan kandır. Böyle bir efsane de var.”
BÖLGEDE BİTKİ ÇEŞİTLİLİĞİ: GULİK OTU
Birçok bitkinin yetiştiği bölgede aynı zamanda gulik otu ve kenger de yetişiyor. Bölgeye en yakın köy olan Şüşenk’te yaşayan Cevriye ise gulik otu topluyor. Mevsimi olduğu zaman pişirecekleri kadar topladıklarını söyleyen Cevriye, “Kimisi satmaya götürüyor, kimisi evine pişirmek için götürüyor. Biz istediğimiz zaman yaylaya çıkıp topluyoruz, evimize götürüp pişiriyoruz” dedi.
Hüseyin Yaşar SEZGİN/DERSİM
Yoruma kapalı.