PİRHA- Son zamanlarda tartışma konusu edilmeye çalışılan Seyit Rıza’nın Dersim için ne ifade ettiğini Demokratik Alevi Dernekleri eski Eş Genel Başkanı Musa Kulu’ya sorduk. Kulu, “Seyit Rıza’yı tartışmaya açmak, itibarsızlaştırmak, onu bir halk önderi olmaktan çıkarmak kimin işine gelir? Seyit Rıza ile ilgili itibarsızlaştırmada bulunan, onu işbirlikçi, hain yahut da düşman göstermeye çalışanlar 1937-38’den önce devletle iş tutanlardır” dedi.
Seyit Rıza, 1863’te Ovacık’a bağlı Lertik/Ağdat (Dumantepe) köyünde doğdu. Batı Dersim Şıx Hesenan (Şeyh Hasan) aşiretinin Yukarı Abasan kolundan olan Seyit İbrahim’in altı oğlundan biridir.
Seyit Rıza, Dersim Katliamı’ın yaşandığı 1937’nin yazında daha fazla kan dökülmemesi adına barış görüşmeleri yapmak üzere Erzincan’a doğru yola çıktı. Tarihler 10 Eylül 1937’yi gösterdiğinde Seyit Rıza ve yanında bulunanlar tutuklandı ve Elazığ’a sevki yapıldı.
Adalet Bakanlığı’ndan gelen talimat üzerine, düzmece bir mahkemeyle, 1937 yılında 14 Kasım’ı 15 Kasım’a bağlayan gece yarısı 5 yol arkadaşı ve oğlu ile birlikte Elazığ Buğday Meydanı’nda idam edildi. İdam edilebilmeleri için 74 yaşındaki Seyit Rıza’nın yaşı 54’e indirilirken, oğlu 17 yaşındaki Resik Hüseyin’in yaşı ise 21’e yükseltildi.
Seyit Rıza ve yol arkadaşlarının idam edilişinin üzerinden tam 86 yıl geçerken, mezar yerleri dahi henüz bilinmiyor. Dersimliler ise 86 yıldır seyitlerinin ve yakınlarının mezar yerlerini arıyor.
Seyit Rıza ve yol arkadaşlarının idamı sonrasında Dersim’in coğrafyası, kültürü, dili ve inancına yönelik topyekûn bir harekata girişilmiş, resmi rakamlara göre 12-16 bin, bağımsız araştırmacı ve tarihçilere göre ise 50-60 bin civarında Dersimli çocuk, yaşlı, kadın yaşamını yitirdi.
Dersimliler ve dostları her 15 Kasım’da ve Dersim Katliamı’nın kararının verildiği tarih olan 5 Mayıs’ta ‘hiçbir şeyi unutmadık, hiçbir şeyi affetmedik’ diyorlar. Her yıl sadece Dersim’de ve Türkiye’de değil dünyanın birçok yerinde anmalar yapılarak bellek taze tutuluyor.
Son zamanlarda tartışma konusu edilen, geçmişte de dönem dönem pozisyonu tartışma konusu edilmeye çalışılan Seyit Rıza’nın Dersim için ne ifade ettiğini, dosyamızın bu ilk bölümünde Demokratik Alevi Dernekleri (DAD) eski Eş Genel Başkanı Musa Kulu’ya sorduk.
“SEYİT RIZA İŞBİRLİĞİNİ REDDETİĞİ İÇİN İDAM EDİLDİ”
Seyit Rıza’yı tartışmaya açmak, itibarsızlaştırmak, onu bir halk önderi olmaktan çıkarmak kimin işine gelir? diye soran Kulu, “Bununla ne elde etmek istediklerini, amaçlarını iyi irdelemek gerekiyor. Seyit Rıza Hakk ve hakikatini kendi coğrafyasında, kendi kimliği ve inancıyla yaşamak isteyen biridir. Devlet bir şey yaptı. Dersim Katliamı’nı hayata geçirmek için, önce toplumun ‘ri sıpi’ (beyaz yüzlü) dediğimiz önderlik yapan, adalet ve vicdan sahibi, topluma karşı sorumluluk taşıyan insanları itibarsızlaştırarak yahut da düşürerek, işbirlikçi yaparak işe başlamak istedi. İşte Seyit Rıza bunu reddeden bir yerde durur” dedi.
“SEYİT RIZA, BU TOPLUMDA VİCDANINA, ADALETİNE, AHLAKINA GÜVEN DUYULAN KİŞİDİR”
Devletin, toplumda diz çökmeyen, sisteme, zulme, boyun eğmeyen Seyit Rıza ve arkadaşlarını, onun gibi toplumda vicdani, ahlaki, politik, kendi inancına ve kimliğine sahip çıkaran insanları asarak, bir toplumun hafızasını, inancını, kültürünü, direncini kırmak istediğine dikkat çeken Kulu, “Seyit Rıza ile ilgili itibarsızlaştırmada bulunan, onu işbirlikçi, hain yahut da düşman göstermeye çalışanlar 1937-38’den önce devletle iş tutanlardır. Bugün Seyit Rıza’nın itibarsızlaştırması üzerine söz kuran her birinin geçmişi çok kirlidir. Seyit Rıza, bu toplumda vicdanına, adaletine, ahlakına güven duyulan kişidir” değerlendirmesinde bulundu.
“SEYİT RIZA İNANCIN VE KİMLİĞİN SEMBOLÜDÜR”
Gerek Alişer, Zarife, Hasan Hayri gerek Nuri Dersimi veyahut da her bir rehberimiz için itibarsızlaştırma politikası güdenlerin vicdan ve ahlakının sorgulanması gerektiğini vurgulayan Kulu, şunları ifade etti:
“Eğer birileri, bir kelam yazıyorsa kime ve neye hizmet ettiğine bakacaksınız. Onlar Kürt ve Alevi hakikatini ortadan kaldıran sistemin sadece işbirlikçileridir.
Seyit Rıza Dersim için bir öncü. Barışı, kardeşliği, beraber yaşama ve birbirine saygıyı sembolize eder. Biz de biliyoruz, dünya da biliyor. Atatürk Seyit Rıza’yla görüştü. O biat istedi. Seyit Rıza biz günahsız, Osmanlı’yla da barış içinde yaşamaya çalıştık. Özerklik ve kendi kimliğimizle, inancımızla yaşamak istiyoruz, dedi. Mustafa Kemal ‘Hayır. Siz Türk ve Müslüman olacaksınız’ dedi. O da ‘ben sizin önünüzde boyun eğmem’ dedi.
Seyit Rıza bir sembol. Hikmetinden değil duruşuyla, vicdanıyla, ahlakıyla, kendi inancı ve kimliğine bağlılığıyla bizim için semboldür, rehberdir.”
Eyüp HANOĞLU-Nuray ATMACA/DERSİM
İLGİLİ HABERLER:
–Seyit Rıza bu toplumun hafızasıdır, köşe taşıdır -VİDEO
–Gazeteci Güleç: Seyit Rıza boyun eğmeyişin bir sembolüdür -VİDEO
Yoruma kapalı.