PİRHA – Devlet radyosundan yayınlanan “Selanik’te Atatürk’ün doğduğu eve bombalı saldırı düzenlendi” haberiyle birlikte 6-7 Ekim olaylarının fitili ateşlenmiş oldu. 63 Yıl önce yaşanan olaylarda en az 15 kişinin öldü binlerce Rum ve Ermeni, yaşadıkları şehri terk etmek zorunda kaldı.
İstanbul’da yaşayan Rum ve Ermenilere yönelik linç girişiminin üzerinden tam 63 yıl geçti. 6-7 Eylül Olayları ardından ‘Mozaik’ olarak anılan İstanbul’dan ‘Mozaik çatladı’ diye bahsedilir oldu.
Olayların fitili yalan bir haberle ateşlendi. Ardından İstanbul Türk’tür Cemiyeti, İstanbul’da yaşayan gayrimüslimleri hedef haline getirdi. Dışişleri yetkilileri Londra’da Kıbrıs temaslarına devam ederken Selanik’te Atatürk’ün evine Yunanlılar tarafından bomba atıldığı haberinin yayılması üzerine, 6 Eylül 1955’te ellerinde kazma, balta ve sopalarla sokaklara dökülen binlerce kişi gayrimüslimlere ait ev ve iş yerlerini yakıp yağmaladı. Olayların patlak vermesiyle birlikte İstanbul Ekspres gazetesi “Atamızın evi bombalandı” manşetiyle ikinci baskısını yaptı. Tirajı 20 bin civarında olan gazete 6 Eylül’de 290 bin adet bastı. Bunun için matbaada önceden kağıt stoğu yapıldığı da iddialar arasında yer aldı.
DÜKKAN VE EVLER YAKILDI, MEZARLIKLAR TAHRİP EDİLDİ
İstanbul Türk’tür Cemiyeti öncülüğünde 6 Eylül 1955’te ellerinde kazma, balta ve sopalarla sokaklara dökülen binlerce kişi, resmi kaynaklara göre 4 bin 214 ev, 1.004 iş yeri, 73 kilise, 1 sinagog, 2 manastır, 26 okul ile aralarında fabrika, otel vb. 5 bin 317 yeri tahrip etti. Olaylarda mezarlıklara da saldırıldı. Kiliselerin içindeki kutsal resimler, haçlar, ikonalar ve diğer kutsal eşyalar tahrip edildiği gibi, İstanbul‘da bulunan 73 Rum Ortodoks kilisesinin tamamı ateşe verildi.
EN AZ 15 KİŞİ ÖLDÜRÜLDÜ
Celal Bayar’ın, İstiklal Caddesi’ndeki hasarı görünce, etrafındakilerin duyacağı bir sesle İçişleri Bakanı Namık Gedik’e “Galiba dozu kaçırdık” dediği olaylarda 11 kişi hayatını kaybetti.
Helsinki Watch örgütünün bir raporuna göre ise ölenlerin sayısı 15 olarak kayıtlara geçti.
Olayların yaşandığı tarihte Kıbrıs’ta da Rum ve Türkler arasında çatışmalar yaşanıyordu. Bunun üzerine Kıbrıs Türktür Cemiyeti (KTC) adına yayınlanan deklarasyonun yanı sıra çeşitli öğrenci birliklerinin yayınladığı bildiriler doğrultusunda Taksim Meydanı’nda bir protesto mitingi düzenlendi. Bu mitingin ardından, bazı gruplar İstiklal Caddesi’ne yönelerek buradaki gayrimüslimlere ait iş yerlerinin camlarını kırdı.
Olayların kontrolden çıkması üzerine Adnan Menderes Sapanca’dan çağrıldı ve sıkıyönetim ilan edildi. Olaylarla ilgili olarak önce 3.151 kişi tutuklandı. Sonradan bu sayı 5.104’e yükseldi.
Saldırılar eş zamanlı olarak İstanbul’da Rumların yoğun olarak yaşadığı diğer semtlere; Beyoğlu, Kurtuluş, Şişli, Nişantaşı, Eminönü, Fatih, Balat, Eyüp, Bakırköy, Yeşilköy, Ortaköy, Arnavutköy, Bebek’e kadar uzanmış hatta Moda, Kadıköy, Kuzguncuk, Çengelköy’e de sıçradı. Linç girişimlerinin ardından binlerce Rum, Türkiye’den göç etti
Nüfus mübadelesi sonucunda 1925 yılında yaklaşık 100.000’e düşen İstanbul’daki Rum nüfus, 2006 yılında 2.500 kişiye kadar düştü.
Bu süreçte İçişleri Bakanı Namık Gedik, istifa etti ve yerine geçici olarak Savunma Bakanı Ethem Menderes atandı, Bakan Fuat Köprülü vekaleten Savunma Bakanlığı görevini üstlendi. Milli Emniyet Hizmetleri şefi (MAH Reisi), İzmir valisi, İzmir’de bulunan birliklerin komutanları, İstanbul emniyet müdürü ve üç general, hükümet tarafından görevden alındı, bir dizi memurun olayların engellenememesinden sorumlu oldukları gerekçesiyle görev yerleri değiştirildi.
Yoruma kapalı.