PİRHA- “Bugün Xızır. Xızır, konu komşuya, çocuklarıma yardım etsin, kimseyi darda koymasın” diye başlıyor konuşmasına Gülşah Ceylan. İtikatın yani inancın eskisi gibi yürütülmediğine dikkat çekiyor.
Anadolu’nun kadim Alevilik inancının kutsallarından biri olan Xızır ayındayız. Aleviler ilk Xızır lokmalarını pişirdi ve eşit bir şekilde pay etti. İlk üç hafta Xızır lokmalarını dağıtıp ardından da oruçlarını tutacak olan Aleviler kurbanlarını kesecek. Darda olana yetiştiğine inanılan Xızır’a dua eden Aleviler cemlerini de gerçekleştirecek.
Bu yılın ilk Xızır lokmasını yapan Erzurum Tekman Kuruca Köyü’nden İzmir’e göç eden Ceylan ailesinin evine konuk olduk. Xızır ayının ilk perşembesinde köyde bulunan ‘Quruzbaba’ ziyareti için evinde lokma pişiren Gülşah Ceylan ardından da komşularına dağıttı.
Xızır lokmasını hazırlarken önce komşuları sonra çocukları için dua etmeye başlayan Gülşah Ceylan, eskiden köylerde cemler ana dilinde yapılırken günümüzde bunun giderek kaybolduğunu üzülerek söylüyor. Dilin önemine vurgu yapan Ceylan, özellikle ana dili olan Kırmankçi konuşuyor.
Gülşah Ceylan, Xızır ayının Aleviler için önemli olduğunu söylüyor ve anlatıyor pişirdiği lokmayı:
“Bugün Xızır günü. Bu Perşembe Quruzbaba için lokma pişirdim. Haftaya müsahip ve türbeler için lokma pişireceğim, diğer Perşembe ise Xızır için pişireceğim.”
“ŞİMDİ NE PİRLER ESKİSİ GİBİ NE DE TALİPLER HER ŞEY DEĞİŞTİ”
Kureyşan Ocağı mensubu Gülşah Ceylan, eskiden evlerde yapılan Xızır cemlerini şimdi yapılan cemlerle karşılaştırıyor:
“Herkes dünya derdine düşmüş. İnsanlar çok fazla mal mülk sahibi olunca her şeyi unuttu. İtikat da eskisi gibi değil. Olsaydı insanların arasında sevgi, saygı olur; pir, talip de belli olurdu. Dünya öyle hale geldi ki inançlarımızı değerlerimizi yitiriyoruz.
Eskiden köyde kurban kesilir cem tutulurdu. Evliya çıkarılır, yıkatılır ve suyu, gelenlere içirilirdi. İnsanlar hak yolunda ağlardı. Ama şimdi cemlere gidenler birbirlerinin gözüne bakıyor. Ama şimdiki pirler de eskisi gibi değil insanların onlara karşı inancı azalıyor. Önce deyişlerini söylesinler cemlerini yapsınlar sonra konuşmasını yapsınlar. Şimdi bir tane deyiş söylüyor sonra konuşuyor ikincisinde insanlar gelmiyor.”
“İNSANLAR ÇOK DEĞİŞTİ”
Ceylan, eskiden taliplerinin evlerine geldiğini ancak şimdilerde ne onların geldiğini ne de kendilerinin gittiğini belirtiyor. Ceylan, inancın köyden kente göç ile beraber zayıfladığına işaret ederek, “İnsanlar artık çok soğuk olmuş. Bir iki kere gittin mi üçüncüsünde acaba bu ne için geldi diye düşünür hale gelmişler. Eskiden misafir de çok önemliydi ama şimdi bunlar yok” diyor.
XIZIR LOKMALARI HERKESE DAĞITILIYOR
Gülşah Ceylan, köydeki inanç ile burada yaşadığı inancın aynı olduğunu belirtiyor. İzmir’de de Xızır orucunu tutan ve pişirdiği lokmasını tüm komşularına dağıtan Ceylan sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Ben köyden nasıl geldiysem orada nasıl ki ziyaretlere giderken lokma pişirdiysem burada da aynısını devam ettiriyorum. Kurbanımız olursa keser cem de yaparız, olmazsa lokmamızı pişir komşularımıza dağıtırız.
Quruzbaba ziyareti köyde ama lokmaları İzmir’de veriyoruz. Çünkü o hep kalbimizde asla onu unutmuyoruz. Önceden itikat vardı sevgi, saygı vardı şimdi yok.”
PİRHA/İZMİR
Yoruma kapalı.