PİRHA – Elli yıldan fazla süredir hizmet yürütülemeyen Ayhanlar köyünde cemevi açılmasıyla birlikte erkanlar da hayat bulmaya başladı. Yol yürütücülerinden destek beklediklerini söyleyen Ayhanlar Cemevi kurucularından Cengiz Yılmaz, “Kültürel kimliğimizi öğrenmeye başladıkça yeni jenerasyonlar için camilerin burada fonksiyonu bitecektir” dedi.
Devlet baskısıyla birlikte pir ve talip ilişkilerinin kesilmesi sonucu Yol hizmetlerinin yapılamadığı bölgelerden birisi de Nevşehir’in Avanos ilçesindeki Ayhanlar Köyü oldu.
İlçenin tek Alevi yerleşkesi olan Ayhanlar Köyü, yıllar ardından iki farklı isimle; Küçükayhan ve Büyükayhan olmak üzere iki farklı köy olarak ayrıldı.
1950’li yılların ardından ise bölgeye dönük asimilasyonlar da gözle görünür şekilde arttı. Ayhanlar Köyüne camiler yapılırken talipler ile bağlı oldukları ocaklar arasındaki ilişkiler de zayıfladı.
TARİHİ MEZAR TAŞI İNDİRİLİP MERMERE ‘RUHUNA FATİHA’ YAZILDI!
Ayhanlar Cemevi ve Kültür Merkezi kurucularından Cengiz Yılmaz, köylerinin kültürel zenginliğine dair PİRHA’ya konuştu.
Küçükayhan Köyü içerisinde yer alan Ayhan Baba Türbesi hakkında bilgi veren Yılmaz, tarihi çok eskiye dayanan yapı içerisindeki mezarın, yakın zamanda değişime uğradığını ifade etti. Cengiz Yılmaz, Ayhan Baba’ya ait olan tarihi mezar taşının yerine ise mermerden bir mezar yapıldığının bilgisini paylaştı. Türbenin, gerçek tarihi hakkında net bir bilginin olmadığını anlatan Yılmaz, “Anlatılan, Ayhan Baba’nın bu köyü kurduğu şeklinde… Aynı zamanda buranın adı ‘Çevirme’ olarak da geçer. Kutsal bir mekan olarak görülür. Düğünlerde adaklar burada kesilir. Hacı Bektaş Veli’nin 13. yüzyılda bu bölgede yaşadığını düşünürsek en kötü ihtimalle Ayhan Baba’nın da 13. yüzyıldan itibaren burada yaşadığını söyleyebiliriz. Kendisi hakkında sadece kutsal bir kişilik ve köyün kurucusu olduğu biliniyor.
“1968 YILINA KADAR KÖYE DEDELER GELİRDİ”
Cengiz Yılmaz, köylerinde hiç cem hizmetine katılmadığının da altını çizdi. Yılmaz, Ayhanlar köyünün inanç tarihçesine ilişkin şu bilgileri paylaştı:
“Çocukluğumuzda köyümüze dedelerin gelip gittiğini hatırlıyorum. Köyümüz Avanos ve Hacıbektaş’a 20 kilometre uzaklıkta ‘Büyük ve Küçükayhan’ diye adlandırılan, 2 muhtarlığı olan ancak herkesin birbiriyle de akraba olduğu bir köy. İki köyde yaşayan insanların nüfusunun yaklaşık 1500 civarı olduğunu biliyoruz. En az bir kişinin de Türkiye’nin farklı yörelerinde ve yurt dışında yaşadığını söyleyebiliriz.
Ben 1960 doğumluyum. 1968 yılına kadar bu köye dedeler gelirdi. Özellikle de dedelerimiz Yozgat’tan gelirdi. Köyün büyük bir çoğunluğu Arzuman Ocağına bağlıydı. Bir kısmı da Sarı Abdal Ocağına bağlı. Bu bölgede yaşayan Pirzade Efendi vardı. Sarı Abdalların dedesiydi. 1975’li yıllardan itibaren bu köy artık dede-talip ilişkisini kaybetti ve uzun bir süredir de köyde Alevilik adına sadece eski kültürel değerlerin zaman zaman korunduğu bir çalışma var. Herkes Ayhanlar’ın Alevi olduğunu bilirdi. Bizler de bu şekilde yetiştik fakat Alevilikle ilgili çok fazla şey bilmiyorduk. Daha sonraki yıllarda Ayhanlar Kültür ve Dayanışma Derneği’ni kurarak köyde bir şeyler yapmaya kalkıştık. İlk icraatımız da Ayhanlar Cemevini yapmak oldu. Ayhanlar Cemevi’nin açılışını 15 Ağustos 2021’de, ilk cemimizi de bu yıl yaptık.”
“KÖYÜMÜZDEKİ CAMİLERİN FONKSİYONU BİTECEKTİR”
Cemevini açma sürecinde ekonomik zorluklar yaşadıklarına da değinen Cengiz Yılmaz, başta yurtdışında yaşayan köylülerin yardımları ile imece usulü cemevini bitirebildiklerini anlattı. Yılmaz, sonraki süreçte cenaze erkanlarını da cemevinden yürütmeyi amaçladıklarını vurgulayarak şunları söyledi:
“Köylerimizdeki camilerin herhangi bir fonksiyonu yok. Hemen hemen hiç kimse camiye gidip de bayramlar dışında namaz kılmaz. Dolayısıyla süreç içerisinde başta cenaze işlerimizi ve kültürel kimliğimizi öğrenmeye başladıkça yeni jenerasyonlar için camilerin burada fonksiyonun biteceğini düşünüyorum.
Şu an bütün çalışmalarımız cenaze erkanları konusu üzerine kurulu. Cenaze işlerimizi yürütecek Alevi inanç gelenek ve göreneklerini bilen bir dede ile anlaştığımız sürece burada zamanla Sünni inanç biçimlerine özgü olan cenaze işlerinin tamamen biteceğini düşünüyorum. Hacıbektaş Belediyesi’nde de bu konuda çalışmalar olduğunu biliyoruz. Çok kısa bir süre içerisinde artık dedelerin bu işe el atacağını düşünüyorum.
Başlangıçta bizler pek umutlu değildik. Bütün amacımız gençlere yönelikti ama açılış günü Bin kişinin üzerinde kitle gelince bizler de çok şaşırdık. Demek ki halkımızın bu konuya oldukça büyük ilgisi var. Köylüler, kısa zaman içerisinde gerçek kimliğe dönerek Alevi inanç kültürünü yaşamayı başaracaklardır.”
Eren GÜVEN/NEVŞEHİR
İLGİLİ HABERLER:
Yoruma kapalı.