PİRHA-Ağrı Doğubayazıt’lı ünlü Dengbej Seyadê Şamê’nin yaşam öyküsü, “qulingê birîndar” yani “yaralı turna” adı ile belgesele konu oldu. Kerem Tekoğlu’nun (Keremo) yönetmenliğini yaptığı belgeselde, Şamê’nin yolu sürgün olarak gittiği Çorum’da Dersim Katliamı’ndan kaçanlarla kesişiyor. Yaralarına ortak olan bu katliam tanıkları ile yaşadıklarına kardeşleri Araştırmacı Yazar Veysel Çamlıbel ve Nebahat belgesel de değiniyor.
Erivan radyosunun dengbejlerinden biri olan Seyadê Şamê 1922 Doğubeyazıt doğumlu. 1942 yılında ekonomik bir iş sonucu pasaportsuz olarak İran sınırında yakalanarak Erzurum cezaevine konuldu. Tahliye olup döndükten sonra çıkan sürgün kararı üzerine ailesi ile birlikte Çorum’un Alaca kasabasına gitmek zorunda kaldı.
Tam da bu noktada Seyadê Şamê’nin Dersim Katliamı’nda sürgün edilenlerle 5 yıl sonra karşılaşması yer alıyor. Çorum Alaca’da katliam tanıklarının acılarını paylaşarak dostluklar oluşuyor. Sürgün hayatların birbirine kesiştiği bu hatırayı da Seyadê Şame’nin kardeşleri Veysel Çamlıbel ile Nebahat Karakaş, Yönetmen Kerem Tekoğlu’nun Seyadê Şamê’nin yaşam öyküsünde yola çıkarak yaptığı “qulingê birîndar” adlı belgeselinde anlatıyor.
“KARA TRENLE SÜRGÜN ETTİLER”
Dengbej Seyadê Şamê’nin kızkardeşi Nebahat Karakaş, Doğubayazıt’tan Çorum’a giden sürgün hikayesini şu sözlerle anlatıyor:
“Çok sayıda subay ve asker silahlarıyla, kırmalarıyla indi aşağı. Bizi önlerine katıp yola sürdüler. Beyazıt (Doğubayazıt) şehri çalkalandı, tamamı bizim seyrimize geldi. Bizi yola koydular. Erzurum’a kadar gittik. Seyad’ın arkadaşı olduğu için Şevket İbil’in ailesini de bizimle beraber getirdiler. O gece Erzurum’da kaldık. Sabah bizi hayvan taşıyan trene bindirdiler. Kara trene bindirdiler bizi. Gönderdiler Yerköy’e. Yerköy’den de bizi bindirip Yozgat’a gönderdiler. Şevket İbil’in eşini Yozgat’ta bıraktılar. Bizi Alaca’ya götürdüler.”
“DERSİM SÜRGÜNLERİYLE KARDEŞ OLDUK”
Kırımdan geçirilen Dersim Katliamı’nda binlerce insan yakılan yıkılan köylerinden ve akrabalarından yüzlerce kilometre ötelere Türkiye’nin dört bir yanına sürgün gidiyor. Seyadê Şamê’nin de yolu ailesi ile sürgün gittiği Çorum Alaca’da katliamı yaşamış olan Dersimlilerle kesişiyor.
Kendileri gibi sürgün giden Dersimlilerle olan dostluklarına ilişkin şunları anlatıyor kardeşi Araştırmacı Yazar Veysel Çamlıbel:
“Biz oraya gittiğimizde 38 Dersim sürgünleri de oradaydı. Demek ki oluyor ki onlar bizden 5 yıl önce gelmişler. Bizimkiler orada birbirleriyle dost olmuşlar, baba, kardeş gibi. Birbirimize destek oluyorduk. Onlarla çok sıcak insani ilişkiler samimi ilişkiler aramızda oluştu.”
Sevim KAHRAMAN
HABERİN VİDEOSU
Yoruma kapalı.