PİRHA- Demokratik Alevi Dernekleri İzmir Şubesi Gaxan’ı kitlesel olarak kutladı. Tarihsel yaşam alanlarından göç eden Alevi toplumunun kültürünü unutmaması ve tarihsel hafızasının diri tutulması adına düzenlenen Gaxan’ı yüzlerce kişi sokağa çıkarak karşıladı.
Demokratik Alevi Dernekleri (DAD) İzmir Şubesi, Alevilerde yeni yılı temsil eden geleneksel Gaxan bayramını Bayraklı’ya bağlı Onur Mahallesinde kitlesel olarak coşkuyla kutladı. Çok sayıda kişinin katıldığı etkinlik Gaxan’ın temsili karakteri olan Kalo Gaxan ve Fadikê’nin davul zurna eşliğinde canlandırıldığı performans ile başladı.
“Gaxan pîroz be”, “Gaxan bimbarek bo” sloganları ve zılgıtları ile sokakları gezen Kalo Gaxan ve Fadikê karakterleri kapısını çaldığı her evden un, şeker gibi lokmalar topladı. Mahallelinin coşkuyla karşıladığı Gaxan kutlamasında davul zurna eşliğinde halaylar çekildi.
Anadilde Kırmancki/Kurmanci diyaloglarla halkla buluşan Kalo Gaxan ve Fadikê karakterleri renkli görüntüler ortaya çıkardı. Mahallelinin coşkuyla karşıladığı Gaxan kutlaması çok sayıda kişi çektiği halaylar sonrasında lokmaların pay edilmesi ile son buldu.
“TARİHSEL HAFIZIMIZI DİRİ TUTMA ADINA BİR ARAYA GELDİK”
Kutlamanın ardından Gaxan’ın anlam ve önemine ilişkin konuşan DAD Genel Merkez Yöneticisi Asil Benler, tarihsel hafızayı diri tutmaya dair bir araya geldiklerini kaydederek, “Mezopotamya ve Anadolu halklarının farklı isim ve çeşitli yöntemlerle kutladığı, biz Rêya Haq Alevilerinin ise Gaxan ismi ve ritüelleri ile karşıladığı yeni yıl kutlamasını gerçekleştirdik. Tarihsel yaşam alanlarımızdan çeşitli vesilelerle göç ettiğimiz metropollerde, kültürümüzü ve inancımızı unutmamak ve toplumsal hafızamızı canlı ve diri tutmak adına biraya geldik. Halkımız bu etkinlik aracılığıyla kadim Gaxand kültürünü coşkuyla karşıladı. Katılan, destek ve emek veren tüm canlara teşekkür ediyoruz. Gaxanê sima bimbarek bo. Gaxandê we pîroz be. Sersala we pîroz be. Gağanınız kutlu olsun” diye konuştu.
GAXAN NEDİR?
Yeni bir yıla girmenin her dinde, her inançta, her coğrafyada farklı ritüelleri var. Büyük bir hatta yayılan Dersim coğrafyasında ise yüzyıllardır yeni yılı Gaxan Bayramı ile kutlar. Bu ayda Kal Gaxan olarak bilinen bir ritüel ile yeni yıl karşılanır, eski yıl uğurlanır.
Aralık ayı, Dersim (Sivas, Erzincan, Varto, Hınıs, Bingöl, Elazığ ve çevre illerin kutladığı) Kızılbaş Alevilerinin en kutsal aydır. Çünkü Gaxan ayı inançlarını, ‘Reya Haq’ yani Hak Yol olarak niteleyen Dersim coğrafyasının ibadet ayıdır ve kutsallık atfettikleri günler ve bayramlarda bu süreçte başlar ve devam eder.
21 Aralık’ta ilk bayram olan Serê Salê (yeni yıl) hazırlıkları başlar ilk kırk günlük üçlemenin bayramı olan Kal Gaxan kutlamaları için haneler hazırlanma sürecine girer. Evlerin iç ve dış temizliği yapılır. Herkes için Gaxan hediyeleri düşünülmeye, ziyaretlerde öncelik sırası büyükten küçüğe sıralanmaya başlar.
Gaxan’da komşular ile bozuk olan ilişkiler düzeltilir, Hakk’a yürüyenler için ‘niyaz’ dağıtılır. Akşam evde ‘pêsare’ (bir tür çörek) yapılır. Pêsare’nin içine çeşitli büyüklükte üç ağaç konur. Bunlardan en kısası ‘rızk’, ortancası ‘evlilik’, en uzunu ise ‘bereket’i simgeler. Pêsare yenirken bunlar kime çıkarsa, o konuda şanslı demektir.”
Ersin ÖZGÜL/İZMİR
Yoruma kapalı.