PİRHA – İnsan Hakları Derneği (İHD), 19 Aralık Cezaevi Katliamı’nın yıldönümü dolayısıyla bir çok kentte ortak açıklama yaparak, 19 Aralık Katliamı’nın cezasızlık politikalarıyla unutturulmak istendiğini belirtildi.

İnsan Hakları Derneği (İHD), 19 Aralık Cezaevi Katliamı’nın yıldönümü dolayısıyla bir çok kentte ortak açıklama yaptı.

DERSİM

İHD Dersim Şubesi dernek binasında basın açıklaması yaptı. Açıklamayı okuyan şube EŞ Başkanı Nurşat Yeşil, İHD’nin 16-17 Kasım 2002 tarihinde yapılan Genel Kurulu’nda 19 Aralık gününün “Cezaevlerinde İnsan Hakları İçin Mücadele ve Dayanışma Günü” ilan edildiği hatırlattı.

“FAİLLER YARGILANMADI CEZASIZLIK DEVAM ETTİ”

Nurşat Yeşil, 19 Aralık 2000 tarihinde F Tipi Hapishaneleri protesto eden ve açlık grevinde olan mahpuslara yönelik 20 cezaevinde eş zamanlı operasyon düzenlendiğini anımsattı. Üç gün süren ve kamuoyuna canlı yayınlarla yansıyan operasyonlarda 30 mahpus ve 2 kamu görevlisi olmak üzere toplam 32 kişinin yaşamını yitirdiğini, yaklaşık 300 mahpusun ise yaralandığını söyledi.

Yeşil, 19 Aralık Katliamı faillerinin yargılandığı davalardan birinin 17 Kasım 2025’te Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldüğünü hatırlatarak, olağanüstü zamanaşımı gerekçesiyle sanıklar hakkında düşme kararı verildiğini ifade etti. Bu kararın cezasızlık politikasının bir devamı olduğunu belirten Yeşil, “Bu kararı kabul etmiyoruz. Failler hak ettikleri cezaları alana kadar mücadelemizi sürdüreceğiz” dedi.

MERSİN

Mersin İHD de Özgür Çocuk Parkı’nda basın açıklaması düzenledi. İHD Onursal Başkanı Akın Birdal,’In yanı sıra Akdeniz Belediyesi Eş Başkanları Nuriye Aslan, Hoşyar Sarıyıldız’ın da destek verdiği açıklamayı İHD Şube EŞ Başkanı Av. Gazi İnci okudu.

“TECRİT SİSTEMİ DAHA DA AĞIRLAŞTI”

Gazi İnci, 19 Aralık’tan bugüne tecrit sisteminin daha da derinleştirildiğini, hapishanelerdeki hak ihlallerinin arttığını vurguladı. F Tipi Hapishanelerin yanı sıra Yüksek Güvenlikli, S Tipi ve Y Tipi hapishanelerle yeni bir infaz sistemine geçildiğini belirten Yeşil, bu hapishanelerde mahpusların ağır izolasyon koşullarına maruz bırakıldığını ifade etti.

“Kuyu Tipi” olarak adlandırılan hapishanelerde tutulan mahpusların tecrit ve izolasyon uygulamalarına karşı açlık grevi yaptığını belirten İnci, İHD olarak bu süreci yakından takip ettiklerini söyledi.

Özellikle Yüksek Güvenlikli Hapishanelerde mahpusların günde yalnızca 1 ila 1,5 saat havalandırmaya çıkarıldığını, günün geri kalan 23 saatini tek başına geçirdiğini aktaran İnci, kitap, gazete ve televizyona erişimin de kısıtlandığını belirtti.

Bu infaz sisteminin insan onuruna aykırı olduğunu vurgulayan İnci, uygulamanın derhal kaldırılması gerektiğini ifade etti.

“EN AZ 1412 HASTA MAHPUS VAR”

Basın açıklamasında; işkence ve kötü muamele, çıplak arama, zorunlu sevk ve sürgünler, hasta mahpusların tedaviye erişiminin engellenmesi, tahliyelerin İdare ve Gözlem Kurulları eliyle keyfi biçimde engellenmesi ve şüpheli ölümlerin hapishanelerde süreklilik kazandığına dikkat çekildi.

Devletin, mahpusların politik görüşü, etnik kimliği, cinsiyeti ya da diğer farklılıklarına bakmaksızın insan onuruna uygun koşulları sağlamakla yükümlü olduğu vurgulandı.

Gazi İnci, hasta mahpuslar sorununa da değinerek, devletin bu konuda herhangi bir çözüm politikası üretmediğini söyledi. Adli Tıp Kurumu’nun “cezaevinde kalabilir” raporları nedeniyle ağır hasta mahpusların tahliye edilmediğini ve yaşamlarını yitirdiğini ifade etti.

İHD’nin Nisan 2025’te açıkladığı rapora göre Türkiye hapishanelerinde en az 1412 hasta mahpus bulunduğunu belirten İnci, bunlardan en az 335’inin ağır hasta olduğunu vurguladı.

Açıklamada konuşan İHD Onursal Başkanı Akın Birdal, hapishanelerdeki doluluk oranlarına dikkat çekerek, genel af talep etti.

Akdeniz Belediyesi Eş Başkanı Hoşyar Sarıyıldız da, “Kuyu Tipi” hapishanelerde yaşanan hak ihlallerine işaret ederek, adaletin sağlanması çağrısında bulundu.

İHD’NİN TALEPLERİ

Yapılan basın açıklamalarında şu talepler sıralandı:

19 Aralık Katliamı’nda sorumluluğu bulunan tüm failler yargılanmalı, adalet sağlanmalı.
Ağır tecrit ve izolasyon uygulamalarına son verilerek F Tipi, Yüksek Güvenlikli, S Tipi ve Y Tipi hapishaneler kapatılmalı.
Keyfi uygulamalarıyla hak ihlallerine yol açan İdare ve Gözlem Kurulları kaldırılmalı.
İşkence ve kötü muameleye son verilmeli, İstanbul Protokolü’ne uygun bağımsız ve etkili soruşturmalar yürütülmeli.
Mahpusların sağlık, adil yargılanma, beslenme, hijyen, sosyal ve kültürel haklara erişimi güvence altına alınmalı.
Ağır hasta, engelli ve ileri yaşta olanlar başta olmak üzere tüm hasta mahpuslar derhal tahliye edilmeli.