PİRHA – Cemevlerinin Kültür Bakanlığı himayesine alınmasını değerlendiren hukukçu Hüsnü Öndül ve Kerem Altıparmak “Cemevinin statüsünün ne olacağını devletin karar vermesine imkan tanımak, her ihtimalle din ve vicdan özgürlüğüne bir müdahale niteliği taşır” dedi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu’nda cemevleri ile ilgili düzenlemelerin de yer aldığı torba kanun teklifinin ilk 8 maddesi kabul edildi.
Düzenlemenin Meclis Genel Kurulu’ndan geçmesi durumunda belediyeler imar planlarken, bölgenin şartları ve ihtiyaçlarını göz önüne alarak cemevleri için yer ayıracak. Ayrıca cemevi inşası için kaymakam veya validen de izin alınması gerekecek.
ÖNDÜL: İNANÇ ÖZGÜRLÜĞÜNE SAYGI GEREKİR
Meclisteki bu düzenlemeye bir itiraz da hukukçulardan geldi. İnsan hakları savunucusu ve hukukçu Hüsnü Öndül, cemevlerine dönük düzenlemeye ilişkin “İnanç özgürlüğüne saygı gerekir” vurgusunu yaptı. Devletin, bütün dinler ve inançlar karşısında eşit muamele göstermesi gerektiğini belirten Öndül, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Devlet, İslam ve İslam’ın çeşitli inanç kolları veya Hristiyan veya herhangi bir dini inanca sahip olmayan toplulukların inanç özgürlüklerine saygı göstermelidir.
Cemevi açmak için vali ya da kaymakamdan gidip izin almak tabi ki akla mantığa uymuyor. Devlet, inançlara müdahale etmeyecek ve de engellemeyecek. Yani herhangi bir şekilde desteklemek veya engellemek biçiminde dahil olmayacak. ‘Saygı göstermek’ demek inanç sahiplerinin, özgürce inançlarını, ibadethanelerinin yapımını kendileri yapacak, ne zaman, nasıl inançlarının gereklerini yerine getireceklerine inanç sahipleri, o gruplar veya kişiler karar verecek. Herhangi bir şekilde bir müdahalede bulunmayacak. Tüm bu söylediklerim zaten laiklik çerçevesinde yapılması gerekenlerdir.”
ALTIPARMAK: CEMEVLERİNİN KAPANMASI GİBİ SONUÇLAR DOĞURACAKTIR
Uluslararası ceza hukuku, anayasa ve idare hukuku konusunda çalışmaları olan Dr. Kerem Altıparmak da cemevleri ile ilgili düzenlemeye karşı çıkan bir diğer isim oldu. Kerem Altıparmak “Neden böyle bir şeye ihtiyaç duyuyorsunuz?” sorusunu gündeme getirerek şunları söyledi:
“Nihayetinde cemevinin statüsünün ne olacağına devletin karar vermesine imkan tanımak her ihtimalle din ve vicdan özgürlüğüne bir müdahale niteliği taşır. Bu müdahalenin meşru ve demokratik toplum düzeninde gerekli olup olmadığına bakmak lazım. Neden böyle bir şeye ihtiyaç duyuyorsunuz? Cemevinin böyle bir koşulda izne tabi tutulması ihtiyacı cevaplanmalı. Öyle bir ihtiyacı ben bugüne kadar duymadım, böyle bir şikayet de görmedim. Yani bunu yaptığınız zaman muhtemelen özgürlüğü sınırlandırıyorsunuz. Yani bunun zorunlu bir sebebi yok. Böyle olunca da bu düzenleme Anayasaya aykırı hale gelir. Çünkü bu izne tabi olma koşulu bazı kişilerin kendi cemevlerini açamamak ve açık olanların kapanması gibi sonuçlar doğuracaktır. Bu nedenle de yapılanları anlayabilmek için nasıl bir ihtiyaca binaen yapıldığının netleşmesi lazım. Belli ki zaten ibadet yeri olarak cemevlerini kesinlikle görmüyorlar. Kültür Bakanlığında olması hiçbir artısı olmayan ama götürüsü olan bir düzenleme gibi gözüküyor. Onun için meşru bir sebebi olup demokratik toplum düzeninde zorunlu olmadığı sürece bu özgürlüğü sınırlandıramazsınız.”
Eren GÜVEN/ANKARA
Yoruma kapalı.