PİRHA-Garip Dede Alevi Vakfı (GADEV), kitap söyleşisi düzenledi. Söyleşide “Osmanlı-Türk kast sisteminde Aleviler ve eşitlik” başlığı konuşuldu.
Prof. Dr. Bülent Bilmez’in “Türkiye’de demokrasinin hasta kökleri” isimli kitabının söyleşisi yapıldı. Söyleşiye katılan Prof. Dr. Bülent Bilmez ve Tarihçi Alişan Akpınar, “Osmanlı-Türk kast sisteminde Aleviler ve eşitlik” konusuna ilişkin konuştu.
“II. ABDÜLHAMİD PAN-İSLAMİZM, İSLAM BİRLİĞİ POLİTİKASI İZLİYOR”
Alişan Akpınar, 1830’lardan itibaren Osmanlı Devleti’nde Alevi toplumunun Sünnileştirilmesi gibi bir gündem söz konusu olduğunu belirterek, “20. yüzyıldan itibaren de Türkleştirme ayağının daha güçlendiğini görüyoruz ama 1830’lardan itibaren Osmanlı Devleti’nde Alevi toplumunun Sünnileştirilmesi gibi bir gündem söz konusu. Bu 19. yüzyılın sonunda özellikle II. Abdülhamit döneminde daha da çarpıcı bir hale geliyor. Çünkü elimizde epey rapor var. II. Abdülhamid Pan-İslamizm, İslam Birliği politikası izliyor. Anadolu’ya biraz sıkışmış bir imparatorluk söz konusu. Balıkesir, Çorum, Yozgat, Tokat, Sivas, Erzincan, Tunceli Bingöl, Bitlis, Maraş, Diyarbakır’a kadar uzanan hatta koca bir Kızılbaş topluluğu gözüküyor” dedi.
“ALEVİLERİN SÜNNİLEŞTİRİLMESİ ABDÜLHAMİT DÖNEMİ İÇİN TEMEL GÜNDEMLERDEN BİR TANESİ”
Kızılbaş topluluğunun büyük bir bölümünün Ermeni nüfusuyla belli bölgelerde iç içe yaşadığına değinen Akpınar, şunları kaydetti:
“Örneğin Sivas’ta, örneğin Tokat’ta, örneğin Dersim’de çok ciddi bir iç içelik var ve korkuyorlar. II. Abdülhamid döneminde yeniden Alevi kavramı yerine Kızılbaş kavramı kullanılmaya başlandı. Çok ilginç bir şekilde. II. Abdülhamid döneminde Alevilerin, Kızılbaşların Sünnileştirilmesi devletin en çok üzerinde durduğu noktalardan bir tanesi. Protestan misyonerlerin Alevileri Hristiyanlaştıracağından korkuyorlar.
Anadolu’da meydana gelebilecek bir Ermeni ayaklanmasında Kızılbaşlar kesinlikle Ermenilerin yanında yer alır diye bir düşünceye sahipler. Alevilerin Sünnileştirilmesi Abdülhamit dönemi için temel gündemlerden bir tanesi.
Abdülhamid döneminde Alevi toplumu ile ilgili çok ciddi raporlar hazırlanıyor. İşte bu raporlarda bu topluluğun nasıl ibadet ettiği, cem törenleri, çok ayrıntılı şeyler yazılıyor. Ve bu toplumun asimilasyonu ciddi ciddi konuşuluyor.”
“BÜTÜN TOPLUMLAR EŞİTSİZLİK ÜZERİNE KURULUDUR”
Prof. Dr. Bülent Bilmez, dünyanın her tarafında bugün olduğu gibi bütün toplumların eşitsizlikler üzerine kurulu olduğunu belirterek, şunları aktardı:
“Çok yaygın olarak bildiğimiz sınıfsal eşitlik vardır. İster tarım toplumu olsun, ister sanayi toplumu olsun aralarındaki güç ilişkisinin bariz bir şekilde eşitsiz olduğu ve aslında bizzat o eşitsizlik tarafından yaratılmış bir ilişki biçimidir. Yani biri olmasa diğeri olmayacak. İşçi olmasa sermayedar olmayacak.Tarım emekçisi olmasa toprak ağası olmayacak. İnsanlık tarihi kadar eski olan toplumsal cinsiyet düzleminde eşitsizlikler var. Yani kadın erkek arasındaki eşitsizlik ki geçmişi çok daha eskilere gidiyor ve çok çok güçlü. Günümüzde de devam eden eşitsizlikler.
Bugüne kadar yaptığım çalışmalar doğrultusunda zaten mevcut Türkiye’deki kültürel kimliklerle ilgili de, inanç grupları ve etnik gruplarla ilgili de çalıştığım için tarihe baktığımda da aynı odak devam ediyor.
İnanç düzleminde ya da bugün günümüzde etnisite düzleminde baktığımızda aynı şekilde bir hiyerarşinin olduğunu ve bu hiyerarşide herhangi bir revizyonun söz konusu olduğunda insanların buna verdikleri tepki şaşırtıcı olduğu için bu kitabı aslında kaleme aldım. Bu en çok herhalde bu ülkede Alevilerin anlayabileceği bir mesele. Eşitsizliklerin değiştirilmesi, azaltılması, giderilmesi bizi direkt demokrasi tartışmasına götürür.”
PİRHA/İSTANBUL
Yoruma kapalı.