PİRHA – Sivas’ın Divriği ilçesinde 12 kadın esnafın el emeğiyle hayat verdiği Hüma Hatun Sokağı, kadın istihdamının simgesi oldu. Kendi ekonomik özgürlüklerini kazanırken bir yandan da kent kültürüne değer katan kadınlar “Dayanışma içinde üretmek en büyük gücümüz” diyorlar.

Kadınların sosyal hayatta görünmez kılındığı, emeklerinin çoğu zaman değersizleştirildiği bir ülkede, Divriği’nin tam kalbinde açılan bu sokak bir umut ışığı gibi parlıyor. Çünkü Hüma Hatun Sokağı yalnızca bir ticaret alanı değil; kadınların birbirine omuz verdiği, dayanışmayla büyüyen kolektif bir yaşam alanı.

“TÜRKİYE’DE BİR İLKİ BAŞARDIK”

2019 yılında tamamlanan restorasyonu ile hizmete açılan bu özel sokak, sadece kadın esnaflar tarafından işletilmektedir. Tarihi dokusunu başarıyla koruyan sokak, 1800’lerde yaşamış olan Hüma Hatun’un anısına dayanıyor. Vakıf tarafından restore edilen dükkânlarda, 12 kadın işletmeci kendi ürünlerini sergilemekte. Ayrıca, Türkiye’de ilk defa tanıtılan Ahi kadın esnaflar teşkilatını oluşturarak ahilik kültürünü yaşatmaya çalışan bu proje, Divriği’nin zengin tarihini ve kültürünü ziyaretçilere aktarmaktadır. Hüma Hatun Sokağı’nda pilavcı, kuru gıda dükkânı, aşevi, ekmek fırını, tatlıcı, kahvaltı salonu ve hediyelik eşya dükkânları gibi çeşitli işletmeler bulunmakta. Pazartesi günleri ahilik yeminini okuyarak dükkânlarını açan kadın esnaflar, ziyaretçilere unutulmaz bir deneyim sunuyorlar. Bu özel sokak, Divriği’nin tanıtımına büyük katkı sağlayarak kadın girişimciliğini destekliyor ve yerel kültürü canlı tutuyor.

Bu sokakta her dükkân bir hikâye anlatıyor. Kimi yokluktan bir masanın üzerine koyduğu iki ürünle başlamış, kimi yıllarca görmezden gelinen bir el becerisini görünür kılmış. Kadınların yaptığı her iş, tarihle bugünün arasına örülmüş bir köprü gibi.

“ÜRÜNLERİMİZ BEĞENİLDİĞİNDE BENDE BÜYÜYORUM”

Hüma Hatun Sokağı’nın ilk esnaflarından Özlem Tan Bozkurt, hediyelik eşya dükkânını sıfırdan inşa etme hikâyesini anlatırken, “Bu işe başlarken, ilk başta pek ürünüm yoktu açıkçası. Hep bir şeyleri satıp kazancımla yeni ürünler alarak bu dükkânı doldurabildim” dedi. Hiç dikiş kursuna gitmeden, kendi çabasıyla öğrendiği dikiş becerisiyle ürettiği kıyafetleri ve takıları satan Bozkurt, müşterilerinin beğenisinin kendisini en çok motive eden şey olduğunu söylüyor.

Özlem Tan Bozkurt’un hikâyesi, aslında sokağın ruhunu da özetliyor: İmkânsızı mümkün kılan kadın emeği. Sessizce, usulca ama çok güçlü bir şekilde var olma çabası.

“KADIN KADININ YURDUDUR”

Sokakta faaliyet gösteren bir diğer isim Fatma Tepe Şeker, sokağın kendileri için anlamını “Kendi ekonomik özgürlüğümüzü, ekonomik rahatlığımızı sağlamak için buradayız” sözleriyle özetliyor. Fatma Tepe Şeker kendi el emeği olan oya, anahtarlık ve bileklikleri satışa sunuyor. Ancak onun çalışması bireyselliği aşıyor; Divriği’deki diğer kadınların, halk eğitim kurslarında ürettiği ürünleri de dükkânında satarak onlara da gelir kapısı oluyor.

Kadınların birbirine açtığı bu alan, aslında çok daha büyük bir dönüşümün habercisi. Ekonomik özgürlüğünü kazanan kadın, hayatının her alanında daha güçlü duruyor. Fatma Tepe Şeker’in dükkanı bu nedenle sadece bir satış noktası değil; kadın emeğinin dolaşıma girdiği bir dayanışma istasyonu.

“EKONOMİK ÖZGÜRLÜĞÜMLE GURUR DUYUYORUM”

Yedi yıldır Hüma Hatun Sokağı’nda çayhane ve şerbethane işleten Seher Yazıcı, sürece en deneyimli isimlerden biri. Son olarak bir aşevinin de işletmesini alan Yazıcı, kadın olarak kazanmanın gururunu şu sözlerle ifade ediyor: “Bir kadın olarak kendi ekonomik özgürlüğüme sahip olmanın mutluluğunu ve gururunu yaşıyorum.”

Seher Yazıcı’nın bu sözleri, sokağın ruhuna ve 12 kadının ortak hissine tercüman oluyor.

Divriği’nin dar sokaklarına kök salmış bu küçük ama etkisi büyük girişim, kadınların kendi ayakları üzerinde durduklarında neleri değiştirebildiğini somut bir örnekle gösteriyor. Hüma Hatun Sokağı yalnızca bir sokak değil; kadın emeğinin görünürlüğe, görünürlüğün güce dönüştüğü bir yaşam alanı.

PİRHA/SİVAS