PİRHA – 150 yıldır arazide görülmeyen endemik tür Sarı Dağ Gülü ‘Adonis cyllenea varyete paryadrica’ son olarak 2018’de Giresun’da tespit edilmişti. Aynı bitki olduğu düşünülen çiçekler Dersim’de de fotoğraflandı. Konuya ilişkin PİRHA’ya konuşan Dersim Kültürel ve Doğal Miras Girişimi Sözcüsü Avukat Barış Yıldırım ve Doğa Fotoğrafçısı Kemal Özer, DKMP Tunceli Şube Müdürlüğü’ne yazılı başvuruda bulunduklarını belirterek, bölgenin koruma altına alınması gerektiğinin altını çizdiler.
Türkiye’ye ait endemik bir bitki türü olan Sarı Dağ Gülü (Adonis cyllenea varyete paryadrica) isimli bitki türünün Dersim’in Ovacık İlçesi Yalmanlar Köyü sahasından başlayarak Pülümür Sarıgül, Kocatepe, Karagöz bölgelerini takiben Hel Dağı boyunca Avcı Dağları’na kadar geniş bir bölge ile Aziz Abdal Dağını takiben Zel Dağı, Hengirvan yörelerinde de geniş bir habitat bulduğu tespit edildi.
Fotoğrafçı Kemal Özer tarafından tespit edilen bu bitki türüne ilişkin Avukat Barış Yıldırım tarafından Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) Dersim Şube Müdürlüğü’ne başvuruda bulunuldu.
27 Mayıs 2020 tarihinde yazılı olarak yapılan başvuruda endemik olduğu düşünülen bitki türünün bulunduğu alanların sürü sahiplerine kiralandığı belirtilerek, “Bu durum endemik bitki türlerinin yok olmasına sebebiyet verebilecektir” denildi.
150 YILDIR ARAZİDE TESPİT EDİLMEMİŞTİ
Endemik tür olan Sarı Dağ Gülü, bilimsel adıyla Adonis cyllenea varyete paryadrica (kan damlası, horoz gülü), Doğa Tarihçisi ve Yer Bilimcisi Piyotr A. Chikhachov tarafından 1867 yılında Giresun ili Şebinkarahisar ilçesinde ve kısmen de Gümüşhane ilinde tespit edildi. Makalelerde yayınlanarak Türkiye endemiği olarak literatürlere girdi.
Sarı Dağ Gülü’nün izine 150 yıldır rastlanmamıştı. Bitkiye yıllar sonra ilk kez 2017’de Giresun’da rastlanmış ve bitki DKMP Genel Müdürlüğü yetkilileri tarafından televizyon kanallarında gösterilmişti.
Duruma ilişkin yazılı açıklama yapana Dersim Kültürel ve Doğal Mirası Koruma Girişimi, bu bitki türünün 150 yıl önce neslinin tükendiğini ancak anılan bitki türünün Ulusal Biyolojik Çeşitlilik ve Envanter İzleme Projesi (UBENİS) çalışmaları kapsamında Giresun ilinde çok dar bir alanda tespit edilerek koruma altına alındığını 22 Mayıs Dünya Biyo Çeşitlilik Günü’nde duyurulduğunu belirtti.
“İNSAN BASKISI KONTROL ALTINA ALINSIN”
Konuya ilişkin PİRHA‘ya konuşan Dersim Kültürel ve Doğal Miras Koruma Girişimi Sözcüsü Avukat Barış Yıldırım ve Doğa Fotoğrafçılığı yapan Gazeteci Kemal Özer, DKMP Tunceli Şube Müdürlüğüne dilekçe sunduklarını belirterek şunları kaydettiler:
“Anılan fotoğrafların tarafımızca analiz edilmesi sonucu fotoğraftaki bitkinin Türkiye’ye endemik bir tür olan “Adonis cyllenea varyete paryadrica” isimli tür olabileceğinin kuvvetle muhtemel olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Belirtmekte fayda vardır ki, anılan bitki türünün resminin çekildiği Pülümür Yaylalarında Bern Sözleşmesine ve Uluslararası Doğa Koruma sözleşmelerine göre kesin koruma altında bulunan flora türleri bulunmasına karşın hukuka aykırı olarak Sarıgül, Kocatepe, Karagöz hattından başlayarak Hel Dağı güzergahını takiben Avcı Dağları’na kadar olan bölümler Mera Komisyonu tarafından sürü sahiplerine ihale ile kiralanmaktadır. Halihazırda da anılan yöreler sürü sahiplerine kiralanmıştır. Bu durum endemik bitki türlerinin yok olmasına sebebiyet verebilecektir. Bölgeye dönük insan baskısının kontrol altına alınması gerekmektedir.”
PİRHA/DERSİM
Yoruma kapalı.