PİRHA- Dersim’in Ovacık ilçesinde, biten yılı uğurlama ve gelen yılı karşılama anlamı taşıyan Gaxan geleneği dolayısıyla köylüler karlı yolları tek sıra halinde yürüyerek, lokmalarını paylaştı.
Haberin Videosu
Kürt Alevilerin Kalo Gaxan diye bilinen yeni yıl etkinlikleri zorlu kış koşullarına rağmen devam ediyor. Ovacığın Ziyaret ve Kelek köylerinde lokmalarını pişiren köylüler kar kış demeden topluca kutsal mekanlarının yoluna düştüler.
Dersim’in Ovacık ilçesine bağlı köylerde her yılın son perşembesine Kalo Gaxan damgasını vuruyor. Yüzyılların oturmuş kültürü sonucu bu yıl da Ovacık’a bağlı köylerde köylüler, sabah gözlerini açar açmaz Kalo Gaxan hazırlıklarına başladılar.
Ziyaret ve Kelek köylüleri lokmalarını kaptıkları gibi Pir Zeynel Batar’ın duaları eşliğinde Qilasîs (Beyazkale) kutsal mekanına gittiler. Beyaz karların örtüğü ziyaret Qilasîs ismine yaraşır bir görüntü veriyor.
Ziyaretin üzerine çıralar yakılarak gulbanglar okundu, yakarışlar yapıldı . Pir Zeynel Batar ve köy sakinlerinin duaları savaşsız, kansız güzel bir barışa uyanmak, aydınlık bir baharı karşılamak üzerine oldu.
KHAL GAXAN/KALO GAXAN NEDİR ?
Khal Gaxan/Kalo Gaxan Aralık ayının üçüncü haftasında başlar ve Ocak ayının ilk haftasına kadar sürebilir. Salı gününden başlayıp üç günlük oruç tutulur. Üç günlük orucun anlamlarından biri de kişin çetin geçirilecek olan üç ayın haber verilmesidir.Pir, mürşit ve dedelerin olduğu yerler de cemler bağlanır.
Çocuklar sabah erkenden kalkarlar, en güzel elbiselerini giyinerek Khal Khek ( İhtiyar Adam) eşliğinde hediye toplamaya giderler. Toplu bir şekilde , habersizce her evin kapısına giderek, “Gaxanê Sıma Bimbarek Bo / Gaxanê We Bimbarek Be”, (Gaxanınız kutlu olsun) diye selamlar ve şarkılar eşliğinde Khal Khek oyununu oynarlar ve hediyelerini alırlar. Hediyeler daha çok badem çekirdeği, ceviz, kuru üzüm,kayısı kurusu, un ve benzeri şeyler olur.
Akşama kadar toplanan yiyecekler köyün bir evinde pişirilir, geri kalanlar da yoksul ailelere dağıtılır. Genelde undan yapılan yemeklerdir. Zerfet adı verilen hamur,yağ ve sarmısakli ayrandan oluşan yemek pişirilir ve yenir.
Evlerde ise Pesare (bir tür çörek) ve dane/danu (buğday) pişirilir. Dane bir kısmı yenir ve çocuklara dağıtılır. Bir kısmı ise ipliğe geçirilerek hayvanların bulunduğu ağılın duvarına asılır.
PİRHA/DERSİM
Görüntüler: Akın Gedik
Yoruma kapalı.