Türkiye cezaevlerinde 30’u siyasi tutuklu, 2’si asker olmak üzere toplamda 32 kişinin yaşamını yitirdiği ‘Hayata Dönüş’ operasyonlarının üzerinden tam 16 yıl geçti. Geçen süreye rağmen sanık askerler hakkında açılan davalarda bir adım ilerleme yok. Bayrampaşa ve Ümraniye cezaevleri katliamlarına dair açılan davalara bakan iki mahkeme de, adeta dosyaların zaman aşımına uğraması konusunda birbirleriyle yarışıyor.
20 CEZAEVİNDE EŞ ZAMANLI OPERASYON YAPILMIŞTI
2000 yılının sonbaharında cezaevlerinde koğuş sisteminin yerine getirilmek istenen “F Tipi” cezaevi uygulamasına karşı çıkan siyasi tutuklu ve hükümlüler, 19 talep öne sürerek süresiz açlık grevi eylemine başladı. 20 Ekim’de başlayan açlık grevi, 45’inci günde ölüm orucuna dönüştürüldü. Eylemin büyüyerek devam etmesi üzerine 19 Aralık 2000 tarihinde 20 cezaevinde aynı anda “Hayata Dönüş Operasyonu” adıyla operasyon başlatıldı. Operasyon 3 gün sürdü. 3 günlük sürede 30’u siyasi tutuklu, 2’si asker olmak üzere toplamda 32 kişi yaşamını yitirdi. Saldırılar sırasında yüzlerce tutuklu yaralandı. Kimi mahpuslarda kalıcı hasarlar oluştu. 19 Aralık günü en büyük vahşete tanıklık eden cezaevi ise Bayrampaşa Cezaevi oldu. 14 saat aralıksız devam eden operasyonda 12 tutuklu ve hükümlü diri diri yakılarak öldürüldü. 14 saatin ardından cezaevinden geriye sadece enkaz ve onlarca yaralı kaldı.
‘TUTUKLU VE HÜKÜMLÜLER CEZA ALDI’
“Hayata Dönüş Operasyonu” adı altında gerçekleştirilen operasyon sonrası “Devlet malına zarar vermek” ve “İsyan çıkarmak” ile suçlanan tutuklu ve hükümlülere ardı ardına davalar açıldı. Bu davaların büyük bir kısmının sonuçlanması ile tutuklu ve hükümlüler 2’şer yıla kadar ceza aldı. Ancak, 32 kişinin ölümü ve yüzlercesinin yaralanmasına sebebiyet veren katliamın asıl sorumlular hakkında gerçek bir yargılama süreci yürütülmedi.
BAYRAMPAŞA DAVASI 10 YIL SONRA BAŞLADI
Bayrampaşa Cezaevi’yle ilgili ilk dava, olaydan 10 yıl sonra 2010’da açıldı. Eyüp Cumhuriyet Savcılığı’nın 37 er ve 2 astsubay sanık oldu.Daha sonra “Tufan Planı”yla ilgili 157 jandarma mensubuna “öldürme” ve yaralılarla ilgili “öldürmeye teşebbüs” suçlamalarıyla 12 Mart’ta ikinci dava açıldı. Sanıklar arasında üst düzey komutanlar da yer aldı. Bu dava Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen Bayrampaşa Davasıyla birleştirildi. 157 sanıklı ikinci davada “Hayata Dönüş Operasyonu”nu yöneten, dönemin Jandarma Özel Asayiş Komando Birlikleri (JÖAK) Komutanı Albay Burhan Ergin de sanık olarak yer aldı.
“DAVA ZAMAN AŞIMINA UĞRATILMAK İSTENİYOR”
Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülmeye devam eden davada Jandarma Genel Komutanlığı’ndan istenen belgeler hala mahkemeye ulaşmazken, dosya avukatlarının Adli Tıp Kurumu’na (ATK) gönderilmesini istediği dosyanın bir kısmı da mahkeme heyeti tarafından bekletiliyor. Dava avukatlarından Oya Aslan, mahkemenin amacının dosyayı zaman aşımına uğratmak olduğunu dile getirerek, her duruşmada en fazla 5 sanığın ifadesinin alındığını belirtti. Aslan, yaklaşık 200 sanığı olan dava kapsamında bu şekilde ifadelerin alınması durumunda davanın en az 10 yıl daha süreceğini bunun da zaman aşımına denk geleceğini söyledi.
ÜMRANİYE DAVASINDA BERAAT KARARI ÇIKTI
2004’te operasyonun Ümraniye Cezaevi’yle ilgili kısmı için 267 askeri personele kapatılan Üsküdar 2. Ağır Ceza Mahkemesi ve Anadolu 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı. Davada “Bora” ve “Atmaca” isimli operasyon planları da çıkmasına rağmen, bu planlarla ilgili hiçbir işlem yapılmadı. Üstelik sanıklar beraat ettirildi.
Askerler hakkında açılan dava ise Anadolu 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam ediyor. Dava kapsamında yakalaması yapılmayan sanık askerlerden kaynaklı adeta dava yerinde sayıyor. Yılda 2 defa görülen duruşmanın her biri en fazla 10 dakika sürüyor. Dava avukatı Aslan, davanın adeta donduğunu kaydetti. Aslan, mahkeme heyetinin davayı sürdürmek istemediğini dile getirerek, “Dava sürüncemede bırakılmak isteniyor” dedi. Aslan, “İnsanlığa karşı işlenen suçlarda zaman aşımının olmayacağını söyledi. (N.M)
Yoruma kapalı.