PİRHA – HDP Bingöl Milletvekili Erdal Aydemir’in 21 Şubat Dünya Anadil günü vesilesiyle TBMM Başkanlığına sunduğu Kırmancki ve Türkçe soru önergeleri TBMM Başkanlığı tarafından işleme konulmadı.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Bingöl Milletvekili Erdal Aydemir, 21 Şubat Dünya Anadil günü vesilesiyle meclise soru önergesi verdi. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun yanıtlaması istemiyle verdiği Kırmancki ve Türkçe soru önergeleri TBMM Başkanlığı’nca işleme alınmadı.
“ANADİLDE EĞİTİM ANAYASAL BİR HAKTIR”
UNESCO’nun 2000 yılında 21 Şubat tarihini Dünya Anadil Günü ilan ettiğini belirten Aydemir, “Dil, bir kültürün varlığını sürdürebildiği, insanın en mahrem parçalarından birisidir” dedi.
Dünya üzerinde 7 binden fazla dilin konuşulduğu, bunların %40’ının ise yok olma tehlikesi altında olduğunu belirten Aydemir, UNESCO’nun kaybolan diller arasında Kırmancki’yi de gösterdiğine dikkat çekerek, Kırmancki’nin kaybolma tehlikesi altında olmasındaki en büyük etkenin eğitim ve resmi yazışma dili olarak kullanılmamasından kaynaklandığını belirtti.
“Ana dilde eğitim insani ve anayasal bir haktır” diyen Erdal Aydemir, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya şu soruları yöneltti:
- Milyonlarca insanın konuştuğu bir dilin, kaybolma tehlikesi altında olan diller arasında olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Zazaca konuşan ve sadece ana dilini bilen binlerce kişinin kullandığı İstanbul Havalimanında yolculara, 36 dilde verilen çeviri hizmeti arasında Zazaca’ya yer verilmemesinin nedeni nedir?
- Ana dilin kurumlarda da resmi dil olarak kabul edilmesinin önemini, yaşanan somut örneklerle herkes görmektedir. Bu konuda bir çalışmanız olacak mı?
- Bir dili yaşatmak bir kültürü yok olmaktan kurtarmaktır. Dillerin kaybolmaması adına oluşturduğunuz bir programınız var mı?
- Ana dilde eğitim konusunda bir çalışma yürütecek misiniz?
- Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, Zazaca’nın önemli bazı eserlerinin yayınlatılması konusunda herhangi bir düşünce var mıdır?
- Öğretmen atamalarında ihtiyaç ve talep olduğu halde ilgili bakanlığın daha fazla kontenjan vermemesinin gerekçesi nedir?
HDP Bingöl Milletvekili Erdal Aydemir’in Kırmançki dilinde verdiği soru önergesi de şöyle:
UNESCOyî serra 2000î de, 21ê Gucige sey Roja Ziwanê Dayîke yê Dinyaye îllan kerd. Ziwan mahremê merdimîyo tewr muhîm o û estbîyayîşê kultûrî ancax bi ziwan yeno îfadekerdene. Serê rîyê erdî de hewt hezarî ra zêde ziwanî estê û nînan ra % ra 40ê xo xetere der ê û ziwanê dayîka ma Kirmanckî zî mabênê nê ziwanan de ca gêno. Ewro kirmanckî hîna zî hetê mîlyonan kesî ra yeno qisey kerdene, la seba ke sey ziwanê fermî yo nuştekî û sey ziwanê perwerdeyî nêno şuxûlnayene ver bi vîndîbîyayene şono.
Erdlerzê Xarpêtî de,wezîfedara xelesnayîşî yew cinîya ke binê enqazî de mendbî de bi kirmanckî tekilîye naye ro û cinîye bi no qeyde ame raxelesnayene. Bi nê qewimîyayîşî rayapêroyî dî ke ziwanê dayîkê çiqas muhîm o û ganî sazî û dezgeyan de sey ziwanê tekili û nuştişî ca bigîro. Bi ziwanê dayîke perwerde heqêde însanî û qanunî yo. Ma na heqê bi ziwanê xo îfade kenîme û seba pêroyê ziwanan taleb kenîme.
No xusus de:
1) Yew ziwan o ke hetê bi mîlyonan kesan ra yeno qisey kerdene, binê xetereyî der o û şima na rewşe ver çi fikirîyenê?
2) Rayîrwanan ra bi hezaran kesê ke tena ziwanê dayîka xo kirmanckîyî zanê meydanê teyareyî yê Îstanbulî şuxûlnenê. Nê meydanê teyareyan de bi 36 (hîris û şeş) ziwanan anonsî yenê kerdene û çira Kirmanckî anonsî nênê kerdene û sebebê nê çi yo?
3) Ewro bi xeylê nimûneyan merdim eşkeno muhîmîya ziwanê dayîke bido îspat kerdene. Ziwanê Dayîkê ganî sey ziwanê fermîyî sazîyan de bêro qebûl kerdene. No derheq de yew xebatê şima esto, yan zî yew xebatê şima do bibo?
4) Ziwan verê ciwîyayîşê kultûrî akeno û bê ziwan kultûr zî beno vîndî. Seba ke bi ziwanan kultûrî zî nêmirê, şima yew program kerdo xo ver?
5) Derheqê perwerdeyîyê bi ziwanê dayîke yew xebatyê şima esto gelo?
6) Hetê Wezaretê Kultır u Turizm ra, çend eseranê muhiman ê Zazaki çapkerdış, fıkırêk yan zi niyetêk esto?
7) Meselaya tayinê melımanê Zazaki dı goreyê ixtiyaç tayin nêvıraziyeno. Sebebê kêmdayişê kadroyê Zazaki dı sebeb çı yo?
(HABER MERKEZİ)
Yoruma kapalı.