PİRHA-‘Dersim Alevileri’nde iyileştirme geleneği’ kitabına dair konuşan Yardımcı Doçent Dr. Gül Kızılca Yürür, “Alevi ocakları sadece ritüellerin yerine getirilmesi ile yükümlü değildir, Alevi ocakları aynı zamanda bilgi taşıyıcısıdır. Toplumunun hukuki, tıbbi, kültürel bilgilerini soydan soya aktarır. Bu nedenle Dersim’i seçtik çünkü Dersim’in böyle bir hafıza taşıyıcıları var” dedi.
Yardımcı Doçent Dr. Gül Kızılca Yürür, ‘Dersim Alevileri’nde iyileştirme geleneği’ kitabına dair konuştu. Yürür, iyileştirme kültürü bakımından Dersim coğrafyasının önemini ve Dersim’deki şifa hazinesinin diğer yerlerden farkını PİRHA’ya anlattı.
“DERSİM’İN HAFIZA TAŞIYICILARI VAR”
PİRHA: İyileştirme kültürü bakımından Dersim coğrafyasının önemi nedir?
GÜL KIZILCA YÜRÜR: Burada önemli olan iki nokta var. Bir coğrafi olarak Dersim, ikincisi de Alevilik. Bunların yan yana gelmesi Türkiye’de özel bir durum. Türkiye’nin tek Alevi kenti Dersim bu bizim işimizi kolaylaştırıyor, Dersim’i seçmemizin sebebi. Çünkü bir Alevi ocağı sadece ritüellerin yerine getirilmesi ile yükümlü değildir, Alevi ocakları aynı zamanda bilgi taşıyıcısıdır. Toplumunun hukuki, tıbbi, kültürel bilgilerini soydan soya aktarır. Mesela yöresel bir gelenek araştırdığınız zaman herkes ocaklara, analara ve dedelere gider. Biraz bu nedenle Dersim’i seçtik çünkü Dersim’in böyle bir hafıza taşıyıcıları var. Tabi her Alevi bölgesinde ocaklar var ama Dersim’de daha sistematik bir durum var. Dersim’in Alevi bir kent olması dolayısıyla daha canlı, daha toplumuyla ilişki içinde olduğu için Dersim’i seçtik. İkinci neden coğrafya olarak Dersim’de bitki çeşitliliği yüksek. Dersim de bu farklı bitki çeşitliliğinin içinde yer aldığından ilginç. Hem coğrafi, hem de kültürel olarak ilginç, o yüzden Dersim’i seçtik.
“DERSİM KENDİ KENDİNE YETEN BİR TOPLUM”
Dersim’deki şifa hazinesinin diğer yerlerden farkı nedir?
Şu çok açık ki Dersim’de daha zengin bir bilgi var ve daha sistematik. Mesela Sivas Divriği’yi düşünelim yakın zamana kadar Alevi bir yerdi. Ben Divriği’de de çalıştım, çok uzun süre değil 4-5 gün. Divriği’de de bir şifa bilgisi var ama Dersim’deki kadar elini nereye atsan bilgi fışkırması gibi bir durum değil, Dersim’de ki kadar bitki bilgisi yoğun değil. Tokat’ta, Hakkâri’de çalıştık ancak Dersim’deki kadar hala sistematiğini koruyan, hala yabani bitkileri çok iyi tanıyan bir durum yok Anadolu’da bizim rastladığımız. Bunun açıklaması Dersim daha kendi kendine yeten bir toplum olmuş, dış dünyayla tabi ki ticaret üstünden çok alışverişi var ama Dersim’deki aşiretler kendi içlerinde ekonomilerini, sosyal hayatlarını organize etmeyi tercih etmişler. Bu kendi kendine yetme hali bilgiyi çok önemli kılıyor.
Cihan BERK/PİRHA
Yoruma kapalı.