PİRHA – Pir Haydar Buga, Hacı Bektaş Veli’nin doğduğu ve yaşadığı iddia edilen İran’ın Nişabur şehri yakınlarındaki Fushenjan/Fuşencan köyüne gitti. Hünkarın doğduğu köy olduğu iddia edilen bölgede kimsenin Hacı Bektaş’ı tanımadığını belirten Buga, “Ya ülkemizde bize aktarılanlar tamamen bir kurgu idi ya da Pir’in bu diyarlarla alakası yoktu” ifadesini kullandı.
Hacı Bektaş Veli’ye ait resmi bir biyografinin olmaması nedeniyle hala nerede doğduğu ve yaşadığı araştırılıyor. Birçok kesim, belgelere dayalı gerçeklerden ziyade Hacı Bektaş Veli’ye ait olduğu iddiasıyla farklı yaşam hikayelerini savunuyor.
Derviş Cemal Ocağı evlatlarından Pir Haydar Buga bu kapsamda mevcut tezlerin doğruluğunu araştırmak üzere İran’ın Horasan bölgesine gitti. Pir Buga, kendi söylemiyle ‘mevcut kafa karışıklığını yerinde incelemek üzere’ Nişabur şehrine kadar gittiğini anlattı.
“AMACIMIZ PİR’İN İZİNİ BULMAKTI”
“Hace Bektaş Veli Anadolu’ya nereden geldi?” sorusunu gündeme getiren Pir Haydar Buga, yaptığı geziye dair şunları aktardı:
“Bugüne kadar hep Türkiye’de yazılıp çizilmiş olanları okuduk. Hiçbirimiz, bu yazılanların ne kadar doğru olduğunu araştırma imkanına sahip değildik. Belki gidip araştıranlar olmuştur fakat bunlar da bizlere ulaşmadı/ulaştırılmadı ya da bizim haberimiz olmadı. Ulaşanlar da Eflaki’nin yazılarından anladığımız kadarıyla Horasan bölgesinde Nişabur yakınlarındaki (9 km) Fushenjan/Fuşencan köyünü işaret etmekteydi.
Önceleri bizlere hep Hace Bektaş Veli’nin (1209-1271) Nakşi tarikat şeyhi Ahmet Yesevi’nin (1093 -1166) öğrencisi olduğu, tarihler uyuşmayınca, yani o varsayım tutmayınca onun öğrencisi Lokman Perende’nin öğrencisi olduğu, Anadolu’ya Türklüğü ve İslamiyeti yaymak, bu coğrafyadaki diğer toplulukları Müslümanlaştırmak üzere Nakşi tarikat şeyhi Şeh Ahmet Yesevi tarafından gönderildiği anlatıldı. Bundan dolayıdır ki önce Yeseviliğe sonra Ebu’l Vefai el Bağdadi ya da Ebu’l Vefa el Kürdi üzerinden Vefailik’e bağlandı.
Her zaman kafamızı karıştırmış olan bu belirsizliği yerinde incelemek o bölgede pirin izini bulmak amacıyla uzun bir yolculuğun ardından İran’ın Horasan bölgesinde bulunan Nişabur şehrine ulaştık.
Nişabur’da bizlere burada doğup büyümüş olan Hamit adında bir canımız rehberlik etti. O da bizim heyecanımıza ortak oldu. Çünkü o da bu konuda oldukça meraklıydı. Üstelik Pir’in doğup büyüdüğü yere sadece 9 km uzaklıkta olmasına rağmen Pir hakkında bugüne kadar hiçbir şey duymamıştı.
Kısa bir yolculuğun ardından ana yoldan yaklaşık 5 km uzaklıktaki pirin doğup büyüdüğü, eğitim aldığı söylenen Fushenjan/Fuşencan köyüne vardık.
Önceliğimiz Pir’in doğup büyüdüğü, hatta bazı iddialara göre 40 yaşına kadar burada yaşadığı, eğitim gördüğü yeri bulmaktı. Elbette bulmak öyle kolay olmadı çünkü kimsenin böyle birinden haberi yoktu.
Köyün girişinde küçük bir Farsça tabelada “Hace Bektaş’a gider” diyordu. Bu da belli ki köy halkının dikkatini çekmemiş olmalı ki kimse oralı olmamıştı.
Köyün içinde bir kaç tur attıktan, birkaç kişiye sorduktan sonra bir sokağın başında başka bir tabela belirdi ve yaklaşık köyden 1,5 km uzaklıktaki daha önceleri arkeolojik kazı yapılmış olan alana ulaştık.
Tamamen bir birinden bağımsız 8 bölmeli, toplama taşlar ile yapılmış duvar genişlikleri yaklaşık 1 metre civarında olan yerden yaklaşık 70-80 cm yükseklikte 90 metrekareye yakın bir kalıntıyla karşılaştık. Farslarda çini ve mermer sanatının çok eski bir zanaat olduğunu biliyoruz fakat burada bunlardan eser bile yoktu. Üstelik Hünkar’ın varlıklı bir aileden (Horasan Sultanı İbrâhimü’s-Sânî Seyyid Muhammed ile Nişaburlu Şeyh Ahmed adlı âlim bir zatın kızı olan Hâtem’den (Hatme) geldiğinin söylenmesine rağmen…
Bizler bu çok eski olmayan (bu arkeologların karbon testinden sonra daha net anlaşılır ) yapı içerisinde Pir’e ait hiç bir iz bulamadık ve tekrar köye döndük.
“SİZCE PİR HACE BEKTAŞ VELİ NEREDEN GELDİ?”
Pir Haydar Buga, yaptıkları incelemeler doğrultusunda, bölge halkından kimsenin, Hacı Bektaş Veli hakkında bilgiye sahip olmadığının da altını çizdi. Hünkara dair hiçbir belge ve bulguya ulaşamadıklarını vurgulayan Haydar Buga şöyle devam etti:
“Köy meydanında bir kaç kişiye Pir’i sorduktan sonra kendisinin köyün emekli imamı olduğunu beyan eden Muhammed Emkân ile bu konu hakkında konuştuk. Kendisinin veya bu civarda bu konu hakkında bilgi ve belgeye sahip olan birilerinin olup olmadığı konusunda tabiri caiz ise ince eleyip sık dokuyarak bilgi toplamaya çalıştık. Ne yazık ki Emkân dahil bu köyde (Fushenjan/Fuşencan’da) hiç kimse Pir Hace Bektaş Veli hakkında bilgiye sahip değildi. Bilinenler ise internetten okuduklarıydı. Buna vesile olan da Muhammed Emkân’ın deyimiyle 2017 yılında kendilerinin Hace Bektaş Veli’nin torunları olduklarını söyleyen bir otobüs dolusu insanın, ellerinde haritayla buraya gelip az önce uğradığımız yeri aradıklarını, bir müddet sonrada atalarının yerini bulduklarını söylemeleriydi.
Bu gelişmelerin ardından belediyenin bu alanı kapattığını, asker/jandarma yerleştirip bu yerin koruma altına alındığını, oraya bir tabela asıldığını, hatta o tarafa kimsenin yaklaştırılmadığını, yaklaşık iki yıl sonra da belediyenin tabelayı söktüğünü, jandarmanın gittiğini, o günden bu güne de kimsenin gelip sormadığını söyledi.
Emkan’ın beyanına göre bu köy yaklaşık 2200 yıllık bir köy ve köyde yaşayanların hepsi Farsi’ydi. ‘Burada Türk veya Kürt yoktur en yakın Türkmen ve Moğol Türklerinin köyleri olan RAŞ ABAT köyü, onlar da buradan yaklaşık 40-45 km uzakta olan 6 imamlı Alevilerdir’ diyordu.
Halbuki Pir’in 40 yaşına kadar burada yaşadığı ve buradan Anadolu’ya irşada gittiği iddia ediliyordu. Peki Hünkar’dan önce Nişabur’da yaşamış olan Ömer Hayyam’ı herkesin bilmesi, Hace Bektaş Veli’yi hiç kimsenin bilmemesi, hakkında hiçbir bilgiye sahip olmayışları, Pir’den hiçbir eserin olmayışı, o yaşa kadar evlenmeyişi, aile fertlerinin buralarda olmayışı normal miydi?
İşte bizler bu soruların cevaplarını yerinde arıyorduk fakat bununla ilgili herhangi bir belge ve bulguya ulaşamamıştık. Ya bizim ülkemizde bize aktarılanlar tamamen bir kurgu idi ya da pirin bu diyarlarla alakası yoktu. Sizce Pir Hace Bektaş Veli nereden geldi?”
(HABER MERKEZİ)
İLGİLİ HABERLER
> Harmancı: Horasan’da bir Hacı Bektaş Veli bulamadık; bir mitos oluşturma çabası var-VİDEO
Yoruma kapalı.