PİRHA-Ardahan’ın Damal ilçesinde Damal Bebeği kursuna giden kadınlar hem kültürlerini yaşatıyor hem de ev ekonomisine katkıda bulunuyorlar.
Ardahan’ın Damal ilçesinde kadınlar kültürlerini yaşatmak ve gelecek kuşaklara aktarmak için el emeği göz nuru yaptıkları eski Türkmen kıyafetlerini plastik bebeklere giydiriyorlar. Kadınlar diktikleri her bir parçaya sevgilerini katıyor. Yöre halkı arasında Fadime Ana giysisi ve eski Türkmen giyimi gibi isimlerle biliniyor. Şimdilerde ise Damal Bebeği ismiyle patenti alınan bu yöresel kültür, verilen kurslarla yaşatılmaya çalışılıyor.
Damal Kaymakamlığı’nın açtığı Damal Bebeği kursuna misafir oluyoruz. Kursta bebek yapan kadınların aralarında iş bölümü yaptıklarına ve her birinin bebeğin kıyafetinin farklı bir yerini yaptığına şahit oluyoruz. Tamamını kadınların oluşturduğu kursta usta çırak ilişkisi görmek de mümkün.
TÜM ZORLUĞUNA RAĞMEN KÜLTÜRLERİNİ YAŞATMANIN SEVİNCİ VAR
68 yaşındaki Hatice Dönder, 1995 yılından bu yana bebek kurslarında öğretmenlik yapıyor. Bebek yapmayı küçük yaşta babaannesinden öğrendiğini belirten Dönder, bu elbiseleri önceden ağaçlara, çalılara, bez bebeklere yaptıklarını ancak şimdilerde ise bunların yerini plastik bebeklerin aldığını ifade ediyor. Kurslar yaygınlaşmadan önce bebeklerini evlerinde yaptıklarını söyleyen Dönder, kendini öğretmen gibi değil hala işçi gibi hissediyor. Bir kişinin bir bebeği 5- 6 günde ancak yapabileceğini belirten Dönder, “Bunun çok işçiliği var. Hep ince boncukla, el emeği göz nuru yapılıyor. Bebeği ellerine alıp bakıyorlar ama bir de onun yapmasına baksalar iyi olur. Çok zor bir iş” diyor. Bütün zorluklarına rağmen bu işi severek yaptıklarını ifade eden Dönder, aynı zamanda kültürlerini yaşattıkları için de mutlu olduklarını dile getiriyor.
HEM KÜLTÜRLERİNİ YAŞATIYOR HEM EV EKONOMİSİNE KATKI SUNUYORLAR
Hatice Dönder’in gelini Hacer Dönder de 15-16 yıldır bebek yaptığını söylüyor. Kadınlarla iş birliği içinde dönüşümlü çalıştıklarını ifade eden Hacer Dönder, bu işi severek yaptıklarını ayrıca bundan para da kazandıklarını belirtiyor.
2 çocuk annesi ev hanımı olan Aslı Us da 9 ay kursa geldikten sonra usta öğretici olmuş. Us’un kurstaki işi ise bebeğin başına bağlanan eşarbı yapmak. Eşarbın ince süslemelerini tek tek eliyle yapan Us, yaparken bu işten keyif aldığını söylüyor.
2 yıldır kurslarda çalışan 3 çocuk annesi Aydanur Dinçer de ev hanımı. Dinçer’in kurstaki işi ise bebeğin döşüne takılan toru yani döşlüğü yapmak. Dinçer, bir günde 3-4 tane tor yaptığını ifade ediyor.
Kursa yeni başladığını söyleyen Nurcan Haman ise 30 yaşında. Haman’ın görevi bebeğin saç ipini yapmak.
2 çocuk annesi ve ev hanımı olan Nurgül Hakan da bebeğin beline bağlanan kemerini yapıyor. Ev ekonomisine katkı sunmak için kursa başladığını söyleyen Hakan, bebeğin yapımını tamamen öğrendiğinde bu işte ilerlemeyi düşündüğünü belirtiyor.
20 yıldır bu işi yapan 2 çocuk annesi Peri Demirbilek de ev ekonomisine katkıda bulunmak için kursa gelenlerden. Daha önceleri bebeği evinde yapıp sattığını söyleyen Demirbilek’in kurstaki işi ise bebeğin çoraplarını örmek.
Gülcan Yılmaz ise iğneyle bebeğin önlüğünü yapıyor. Yılmaz, bir günde 6- 7 tane önlük yapabileceğini söylüyor.
5-6 yıldır bu işi yapan 53 yaşındaki Hoşgüzel Yanıkel de bu işe evinde başlayanlardan. Yanıkel’in de kurstaki işi iğneyle bebeklerin önlüğünü işlemek.
Suay ABAK/ARDAHAN
Yoruma kapalı.