PİRHA- 6-7 Eylül 1955 pogromunun 65’inci yıl dönümü. Bu toprakların gördüğü belki de en acı günlerden ikisi. Bu kapkara günlerde; ellerinde kazma, balta ve sopalarla sokaklara dökülen binlerce kişi Hıristiyan ve Yahudilere ait ev ve işyerlerini yakıp yıkmış, yüzlerce kadına tecavüz edilmiş ve şiddet uygulandı.
6-7 Eylül Pogromu’nun fitili, 6 Eylül 1955 saat 13.00’te devlet radyosunda, Mustafa Kemal’in Selanik’te bulunan evinin bombalandığı haberinin anonsu ile ateşlendi. Anadolu Ajansı muhabirinin “Bahçede bir iki dinamit lokumu patladı” şeklinde geçtiği haber, akşama doğru İstanbul Ekspres gazetesi ikinci özel baskısında manşetten “Atamızın Evi Bomba İle Hasara Uğradı” şeklinde piyasaya sürüldü.
Tam da Maraş Katliamında olduğu gibi saldırılacak ev ve iş yerlerinin bazıları haç figürleri, “GMR” (Gayri Müslüm Rum), “Türk değil” veya “Türk” gibi kısaltmalar ve notlarla işaretlenmiş, saldırılar öncesi Sivas, Trabzon, Kastamonu, Erzincan ve Eskişehir gibi illerden İstanbul’a getirilen işçilere polis eşlik etmiştir.
Planlı bir saldırı sonrası 6-7 Eylül’ün tıpkı Madımak Katliamının failleri gibi “bulunamasa” da, pogromun gerçekleştirildiği sırada Seferberlik Tetkik Kurulu’nda görevli olan Sabri Yirmibeşoğlu, gazeteci Fatih Güllapoğlu’na verdiği röportajda, “6-7 Eylül de bir Özel Harp işidir. Muhteşem bir örgütlenmeydi” açıklamasıyla saldırıların faillerini itiraf etmişti.
6-7 Eylül Pogromu’nda 11 ile 17 kişi arasında yurttaş yaşamını yitirirken 300 ile 600’ü de yaralandı. Saldırganlardan bazıları Rum erkeklerini zorla sünnet ettirirken, yüzlerce kadın taciz ve tecavüze uğradı. Mezarlıklar, kiliseler, sinagoglar, okullar, dernek binaları, dükkânlar, restoranlar, mağazalar, atölyeler, evler saldırıların hedefi olurken, henüz yeni defnedilmiş cenazeler mezarlardan çıkarılarak cesetler bıçaklandı.
Resmi kaynaklara göre; saldırılar sırasında 4214 ev, 1004 iş yeri, 73 kilise, 1 sinagog, 2 manastır, 26 okul ile aralarında fabrika, otel, bar vb. yerlerin bulunduğu 5317 tesis saldırıya uğramıştır. Saldırıya uğrayan iş yeri sayısı, bir Yunan kaynağına göre, 4228 ve Alman Dışişleri Bakanlığı Arşivi’ndeki belgelere göre ise 3900 olarak verilmektedir.
İstanbul’da saldırılar başlarken, İzmir’de de 20-30 kişilik gruplar bir araya gelerek saldırıları başlattı. 14 ev, 6 iş yeri, bir pansiyon, bir kilise, Yunan fuar pavyonu, Yunan Konsolosluğu binası ve İngiliz Kültür Enstitüsü’nün bulunduğu bina saldırıların hedefi olmuştur. 7 kişi ağır, 50 kişi ise hafif şekilde yaralanmıştır.
6-7 EYLÜL SONRASI…
6-7 Eylül Pogromu’nun ardından Türkiye’de yaşayan mağdur halklardan binlercesi Türkiye’yi terk etti. Saldırıların hemen ardından tutuklanan Kıbrıs Türk’tür Cemiyeti ve gençlik örgütleri üyeleri “Ya bizi serbest bırakırsınız ya da biz bazı şeyleri ifşa ederiz” tehdidini savurunca serbest bırakılmış, onların yerine çoğu fişlenmiş, devletin komünist listelerinden bildiği 40 kişi düzmece iddialarla tutuklanmış ve davalar beraatla sonuçlandı.
Türkiye futbolunun efsanelerinden Lefter Küçük Andonyanis, “15 gün önce gol attığımda omuzlardaydım. O gün ise kayalar ve boya tenekeleri ile karşılaştım. En kötüsü harçlık verdiğim çocuklar evime saldırdı. Kızlarım küçüktü, onları öldürmeye kalktılar. Sonra çok sordular kim yaptı diye, ama o gün de söylemedim, bugün de söylemeyeceğim” derken, başka bir yurttaş da “En çok dükkanıma ilk taşı atan Fırıncı Yusuf ağırıma gitti, komşuyduk, sabahları tavla oynardık” diyerek yaşananın sadece organize edenlerle kalmadığını tüm çıplaklığıyla ortaya koyuyordu.
(HABER MERKEZİ)
Yoruma kapalı.