3 yılda toplam 1461 işçi hayatını kaybetti

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı (İTK), 2014, 2015 ve 2016 yıllarında inşaat sektöründe gerçekleşen iş cinayetlerini inceleyerek, rapor oluşturdu. 3 yılda toplam 1461 işçi hayatını kaybetti. Bu işçilerden 2’si kadın, 11’i 15-18 yaş arasında çocuktu. 13 işçi bu yıllar arasında intihar etti. Sağlık nedeniyle ölen işçilerin, 2014 yılında yüzde 67,5’i; 2015 yılında 68,42’si; 2016 yılında yüzde 62, 74’nün kalp krizi nedeniyle ölmesi dikkat çekti.

gorunmeyenhaberdir.wordpress.com’danTamer Arda ERŞİN’in haberine göre, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait inşaat sektöründeki ölümlü iş kazalarının analizi ve istatiski bilgilerin değerlendirilmesine ilişkin rapor hazırladı. 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait ölümlü kaza bildirimleri incelenerek analiz edildiği raporda, inşaat sektöründeki ölümlü iş kazalarının iller bazındaki toplam sayıları, illerde yaşanan kazaların 3 yıllık değişimleri, kazanın nasıl gerçekleştiği ve buna bağlı olarak kazaların belirli sınıflandırılmaları altında türlerinin belirlenmesi, bu kaza türlerinin yıllar içinde o yıla oranla değişimi, kazaların inşaat sektörünün hangi alanlarında yaşandığı ve bu alanlardaki oransal değişimleri incelendi.

2014-2016 ARASINDA 1461 İŞÇİ ÖLDÜ

Raporda, 2014’te 466, 2015’te 493 ve 2016’nde 502 işçinin inşaat sektöründe “iş kazası” geçirerek öldüğü belirtilirken, bu 3 yılda ölen işçilerin toplamı 1461 oldu. Bu cinayetlerinin nedenleri, yüzde 42,3’ü yüksekten düşme, yüzde 17,1’i iş ekipmanı kaynaklı, yüzde 9,31’i taşıt- trafik kazası, ve yüzde 8,83’ü sağlık sorunları olarak sıralandı. Bu yıllarda toplam 13 intihar yaşandı. Bu 3 yılda gerçekleşen iş cinayetlerinde ölenlerin 1459’u erkek, 2’si kadındı. Ölenler arasında çocuk işçiler de bulunuyordu. 15- 18 yaş arasında 11 çocuk işçi öldü. Ölenlerden 2’si 15 yaşındaydı. “Yapılan çalışma sonucunda 2014, 2015 ve 2016 yıllarında meydana gelen ölümlü kaza sayılarına ve hızına bakıldığında artış olduğu görülmüştür” denilen raporda, ekonominin işçinin kanıyla büyüdüğü şöyle itiraf edildi: “Yıllar içinde çalışan sayısı, işyeri sayısındaki artışın ve ekonomik büyümenin de bu artış üzerinde büyük payı bulunmaktadır.”

İŞVERENİN KENDİNİ KURTARMAYA ÇALIŞMASI

İş cinayetlerinde başı çeken yüksekten düşmede ise işverenlerin kendilerini nasıl kurtarmaya çalıştığı raporda şöyle aktarıldı:

“Bildirimlerdeki beyanlardan; işverenlerce yüksekten düşme sonucu ölümlü kazalarda en önemli sebebinin kişisel koruyucu donanımlar olarak görüldüğü anlaşılmış, toplu korunma yöntemlerinin kullanılmadığı ya da bu koruma yöntemine önem verilmediği ve/veya bilinmediği kanısını uyandırmaktadır.”

PSİKOLOJİK CİNAYETLER

İş cinayetlerinde sağlık sorunda başı çeken kalp krizi oldu. Sağlık nedenleri nedeniyle ölümlerde kalp krizi 2014 yılında yüzde 67,5; 2015 yılında 68,42; 2016 yılında yüzde 62, 74 paya sahipti. Raporda intihar ve kalp krizi sonucu gerçekleşen ölümler şöyle değerlendirildi:

“Yıllara göre değişimlere bakıldığında intihar vakalarının ve sağlık sorunlarından dolayı yaşanan ölümlü kazaların arttığı tespit edilmiştir. Bu kazalarda psikolojik etkenlerin ve bünyesel faktörlerinin rol oynadığı açıktır, ancak söz konusu kazaların meydana gelmesinde işyeri kaynaklı faktörlerin de etken olabileceği mevcut kaza inceleme metodolojisi haricinde ayrıca değerlendirilmelidir.”

NEDENLERİ NEYDİ?

2014’taki 466 iş cinayetinden 382’sinin, 2015’teki 493 iş cinayetinden 396’sının ve 2015’teki 502 iş cinayetinden 380’ninin iş yerinden kaynaklandığı aktarılan raporda, 10 çalışan başına düşen ölümlü iş kazasın şöyle oranlandı: “2014, 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla 2.48, 2.49 ve 2.66.” Raporda dikkat çeken unsun ise işyerinden kaynaklı kazaların azaldığının ileri sürülmesi oldu: ” Toplam ölümlü kaza hızlarına bakıldığında artış, işyeri kaynaklı olmadığı değerlendirilen ölümlü kazalar hariç tutulduğunda ise iş kazalarında ise genelde azalma eğilimi olduğu görülmektedir.”

İKAMET AMAÇLI OLMAYAN YERLERDE

Bu 3 yıldaki iş cinayetlerinin yüzde 57,43’ü ikamet amaçlı olan veya ikamet amaçlı olmayan binaların inşaatında, yüzde 28,88’i kara yolları ve otoyolların inşaatında, demir yolları ve metroların inşaatında, su projeleri inşaatında, elektrik ve telekomünikasyon için hizmet projelerinin inşaatında, yüzde 13,69’u yıkım ve şantiyenin hazırlanması işlerinde elektrik, sıhhi ve iklimlendirme tesisat işlerinde, kaplama işlerinde, boya ve cam işlerinde, çatı işlerinde vs. gerçekleşti.

İLLERE GÖRE İŞ CİNAYETLERİ

Raporda inşaat sektöründe iş cinayetlerinin yaşandığı iller de sıralandı: “En fazla ölümlü iş kazasının yaşandığı 14 ile bakıldığında 3 yılın toplamında İstanbul’daki ölümlü kazaların 328 ile ilk sırada olduğu görülmüştür. İstanbul’un 3 yıldaki ortalaması ise 109’dur. İstanbul’dan sonra toplamda 148, ortalamada ise 49 ile Ankara ikinci sırada gelmektedir. Ankara’dan sonra toplamda 67 ve ortalama 22 ile Bursa ili bulunmaktadır. Bursa’yı İzmir(61), Antalya(49), Konya(45), Adana(44), Kocaeli(32), Mersin(30) ve Aydın(24) takip etmektedir.” Bu illerde inşaat sektöründe çalışan arttıkça iş cinayetlerinin de arttığı gözlenirken, Bursa ve Kocaeli’nde farklı bir durum var. Bu iki ilde diğer illere göre ortalama çalışan sayısından daha fazla iş cinayeti yaşandı. Raporda Bursa’da yaşanan iş cinayeti verilerinin Türkiye ortalaması verilirken, Kocaeli’ne dair veri paylaşılmıyor. Bursa’da 2014 yılında meydana gelen ölümlü iş kazaları sayısının söz konusu yılda Türkiye genelinde meydana gelen ve ölümle sonuçlanan iş kazalarına göre yüzdesel dağılımı yüzde 4,08, 2015 yılında yüzde 5,27 ve 2016 yılında yüzde 4,38. Bursa’ya ait ölümlü kaza hızları ise sırasıyla 2,91, 3,65 ve 3,12. Bursa’da genel olarak bir artış gözleniyor. İllere göre gerçekleşen iş cinayetlerine karşı müfettişlerin önerisi ” Öne çıkan illere öncelik tanınması, İstanbul iline ise özel önem verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir” oldu.

KALP KRİZİ SONUCU ÖLÜMLER YÜZDE 62,74

2014 yılında inşaat sektöründe gerçekleşen iş cinayetlerinin yüzde 42,3’ü yüksekten düşme, yüzde 16,8’i iş ekipmanı kaynaklı, yüzde 9,2’si elektrik çarpması ve yüzde 8,6’sı sağlık sorunları nedeniyle oldu. Sağlık sorunlarıyla gerçekleşen iş cinayetlerinin yüzde 67,5’nin kalp krizi sonucu olması dikkat çekti. Ayrıca bu yılda 2 intihar oldu.

2015 yılında inşaat sektöründe gerçekleşen iş cinayetlerinin nedenleri, yüzde 43, 61’i yüksekten düşme, yüzde 17, 85’i iş ekipmanı kaynaklı, yüzde 9,94’ü taşıt kazaları, yüzde 7,71 sağlık sorunları olarak sıralandı. Bu yıl 3 intihar gerçekleşti. Sağlık sorunlu iş cinayetlerinde ise kalp krizi sonucu ölümler yüzde 68,42 oldu.

2016 yılında yılında inşaat sektöründe gerçekleşen iş cinayetlerinin nedenleri, yüzde 41,04’ü yüksekten düşme, yüzde 16,73’ü iş ekipmanı kaynaklı, yüzde 10, 16’sı taşıt- trafik kazaları ve yüzde 10,2’si sağlık sorunları olarak sıralandı. Sağlık sorunları nedeniyle gerçekleşen cinayetlerde kalp krizi sonucu ölümün oranı yüzde 62,74 oldu. Bu yıl 8 intihar oldu.

CİNAYET NEDENLERİNDEN NOTLAR

Raporda iş cinayetleri nedenleri şöyle değerlendirildi:

– Kaza nedenleri kendi içinde değerlendirildiğinde; neredeyse her iki ölümlü iş kazasının birinin yüksekten düşme şeklinde gerçekleştiği, bu kazalar içinde bekçilerin gece saatlerinde inşaatta düşerek hayatını kaybettiği kazalara oldukça sık rastlanıldığı, iskeleden düşme sonucu meydana gelen ölümlü kazalarda ise azalma eğilimi olduğu görülmüştür. İşyeri kaynaklı olmadığı değerlendirilen cinayet, sağlık sorunları, intihar, taşıt/trafik kazaları, terör saldırıları ve doğal afetler analiz dışında tutulduğunda, toplam ölümlü kazalar içerisinde yüksekten düşme sonucu ölümlü kazaların oranı yüzde 50’sinden fazlasını teşkil etmektedir.

– Yüksekten düşme kaynaklı ölümlü kazalar incelendiğinde, üç yılın toplamına bakıldığında, sırasıyla kattan düşme, iskeleden düşme, sınıflandırılmayan düşmeler, kalıp imalatı aşamasında düşme, çatıdan düşme, asansör, merdiven ve tabliye boşluğundan düşmelerin ilk sıralarda yer aldığı, bunlar içinde de kattan, iskeleden, kalıp imalatı aşamasında ve çatıdan düşmelerin yüzde 10’unun üzerinde olduğu görülmüştür. Yüksekten düşme sonucu meydana gelen kazalarda daha görünür iyileşmeler sağlanması için işverenlerin bu konuda daha hassas davranarak yüksekten düşme konusuna özel önem vermeleri, toplu koruma tedbirlerine öncelik vererek çalışanlara yeterli düzeyde iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri vermeleri büyük önem arz etmektedir.

– İş ekipmanından kaynaklı ölümlü kazalarda oransal ve sayısal olarak kayda değer değişim gözlenmemiştir. Bu tür ölümlü kazaların alt sınıflarındaki kaza sayıları 3 yılın toplamı ele alınarak incelendiğinde, çarpma/darbe (işyerinde araç çarpması vb.), sıkışma/ezilme (operasyon noktasına uzuv sıkışması, kabin ve duvar arasında sıkışma vb.) ve devrilme (ekipman devrilmesi) sonucunda meydana gelen kazaların ilk üç sırada yer aldığı görülmüştür. 3 yılın toplamı itibariyle, elektrik çarpması sonucu meydana gelen ölümlü kazalar arasında havai hatta temas sonucu meydana gelen ölümlü kazaların elektrik çarpması kaynaklı ölümlü kazalar arasında yaklaşık yüzde 70 gibi çok büyük bir paya sahip olduğu anlaşılmıştır.

– En çok iş kazaları 41 nace kodlu ikamet amaçlı olan veya ikamet amaçlı olmayan binaların inşaatında meydana gelmektedir. Ancak 42 nace kodlu yapılarda da ölümlü kaza sayısının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu kodda; otoyol, demir yolu, metro, elektrik ve telekomünikasyon için hizmet projeleri, baraj, diğer su yapıları gibi istihdamın ve kaza riskinin yüksek olduğu inşaatlar yer almaktadır. Bu bakımdan 41 ve 42 kodlu işyerlerine özel önem verilmesi gerekmektedir. Yapılan bildirimlerin içeriğinde teknik bilgilerin olmaması, kazanın meydana gelme nedenlerinin objektif ve detaylı şekilde izah edilmemesi analizin sağlıklı bir şekilde yapılmasını güçleştirmiştir. Örnek vermek gerekirse bazı bildirimlerde kazanın oluş şekli sadece yüksekten düşme olarak belirtilmiş, düşmenin nasıl gerçekleştiğine ilişkin bilgi verilmemiştir. Bu gibi bildirimler sınıflandırılmamıştır. Yine de eldeki bu veriler de gerçeğe yakın bir yol haritası çizilmesi, bilgi ve fikir verme anlamında tatmin edici bulunmuştur.