PİRHA-Geride bıraktığımız 2023 yılı, ekolojik talanın artarak devam ettiği bir yıl oldu. Ülkemizde 2023 yılı ekoloji alanında mücadele dolu bir yıl olarak geçti. Ülkenin dört bir yanından ekokırım yaşandı.
2023 yılında ekolojik talan devam etti ancak halkın ve çevrecilerin de mücadelesi sürdü.
2023 yılında 6 Şubat Maraş merkezli deprem ile derin yaralar açıldı, bir yıl geçmesine rağmen yaraların hala sarılmadı. Yaşanan deprem büyüklüğü ile tarihi geçerken aynı zamanda yaşanan ihlaller ile de tarihe geçti.
Hafızalarımızda, çevre ve insan sağlığını talan etmeye çalışan sermaye grupları ve iktidar iş birliğine karşı el ele “tek bir ağacımdan vazgeçmiyorum” diyen ve tüm müdahalelere karşı direnen kadınlar, aktivistler, çocuklar kalacak.
2023 yılı boyunca kuraklık tehdidini hisseden Türkiye, son 22 yılın en düşük ocak ayı yağışını aldı. Mayısta 63 merkezde ekstrem sıcaklık rekoru kırıldı. Sermaye sahipleri, dünyanın gündeminden düşmeyen küresel ısınmaya rağmen maden faaliyetlerinde, orman kıyımlarında, beton kentler inşa etmekle başlattığı savaşı derinleştiriyor.
İşte 2023 yılında ekoloji alanında yaşanan önemli olaylar…
AVCILIK BİR SPOR OLARAK MASKELENMEKTE
25 Aralık’ta bölgeye gelen Yeşilyurt Doğa Avcılar Derneği’nden 100 kişilik bir avcı grubuyla tarım ve hayvancılıkla uğraşan yöre halkı arasında yaşanan ve silahların ateşlenmesine kadar varan olaya karşı yöre halkı hayvan haklarını savundu.
Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması Sözleşmesi (BERN) ile Korunan ve Dünya Doğa Koruma Birliği’nce (IUCN) yayımlanan ‘Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi’ndeki yaban keçisi, Dersim’in Pülümür ilçesinin Hasangazi Köyü yakınlarındaki Karor Deresi mevkiinde avcılar tarafından katledildi.
Dersimliler, yaban hayvanlarını katletmek için Dersim’e gelen avcı grubunun kaldığı Atatürk Mahallesi’nde bulunan öğretmenevi önünde açıklama yaparak avcılara tepki gösterdi.
Avcıların Dersim’de katlettikleri yaban domuzunu Dersim-Pülümür karayolunda arabanın arkasına bağlayarak yolda sürükledikleri ortaya çıktı.
“DİKMECE HALKINI SİNDİRECEKLERİNİ SANDILAR”
11 ili yerle bir eden 6 Şubat depremlerinde en büyük hasarı gören Antakya’da deprem konutları yapmak için seçilen bölgelerden biri de bir Alevi köyü olan Dikmece’ydi. Tarım arazilerinin, zeytinliklerin imara açılması nedeniyle Dikmeceliler aylardır direniyor.
Antakya ilçesine bağlı Arap Alevi köyü Dikmece’de ormanlık alanların ve zeytinliklerin konut yapımı için imara açılmasına tepkiler sürerken, bölgede jandarma korumasında ölçüm yapıldı.
Duruma tepki gösterip eylem yapan köylülere jandarma ve çevik kuvvet ekipleri biber gazı ve tazyikli su sıkarak müdahale etti. Biber gazından dolayı bölgede yangın çıktı. Yüz binlerce zeytin ağacının kesilmesine engel olmak için bir araya gelen yurttaşlar yürüyüş düzenledi.
Hatay’da zeytinliklerin kesilmesine karşı Büyük Dikmece Buluşması gerçekleştirildi. Yapılan konuşmalarda “Dikmece halkını sindirebileceklerini sandılar. Biz Kerbela’dan bugüne zalimlerin karşısında asla diz çökmeyen bir halkın evlatlarıyız. Onlar bunu bilmiyor ama öğrenecekler” denildi.
Dikmece köyünde ‘acil kamulaştırma’ gerekçesiyle tarım arazilerinin, ormanlık alanların ve zeytinliklerin imara açılmasına karşı köy halkı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve TOKİ’ye dava açmıştı. İstimlak kararına karşı Hatay 3. İdare Mahkemesi’nden yürütmeyi durdurma kararı çıkmıştı. Hatay 3. İdare Mahkemesi ise alınan yürütmeyi durdurma kararını uygulamadı. Bunun üzerine Hatay Barosu Başkanı Cihat Açıkalın, Hatay’da Dikmeceli yurttaşlarla basın açıklaması gerçekleştirdi.
EKOLOJİK FACİA: AKKUYU NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ
Mersin’in Gülnar ilçesinde yapımına başlandığı günden bu yana birçok skandalla gündeme gelen, toplumun büyük bir kesiminin ekolojik facia olarak tanımladığı Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde vukuatlar son bulmuyor.
2018 yılında temelleri atılan Akkuyu NGS inşaat sahasında iş kazaları, patlamalar, temelde çatlak ve zeminde su sızıntısı meydana gelmişti. Son olarak inşaatta çalışan en az bin 500 işçi verilen yemeklerden dolayı zehirlendi.
İşçilerin zehirlenmesi ve Akkuyu Nükleer A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Anastasia Zoteeva’nın nükleer santrale ilişkin açıklamalarının ardından, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) şirketinin CEO’su ve Yönetim Kurulu Başkanı Anastasia Zoteeva’nın “Bu nükleer santral tamamen Rusya’ya aittir” sözlerini yalanladı.
Doğu Akdeniz Çevre Dernekleri (DAÇE) tarafından Doğu Akdeniz su sıcaklığının Akkuyu Nükleer Santralini soğutamayacak olması ve nükleer felaket riski nedeniyle, Çevre Şehircilik İklim Değişikliği Bakanlığı’na inşaatın durdurulması ve sadece soğutma suyu açısından çevresel etki değerlendirmesi yapılması için dava açıldı.
İnşaat sahasında çalışan Muharrem Çolak adlı işçi iskeleden düşerek hayatını kaybetmesi nükleer santrale karşı tepkileri alevlendirdi.
DEPREM’İN YARALARI AYLAR GEÇMESİNE RAĞMEN SARILAMADI
AFAD, Maraş’ın Pazarcık ilçesinde 6 Şubat saat 04.17’de, 7,7 büyüklüğünde deprem meydana geldiğini bildirdi. İlk depremin ardından Maraş merkezli 7.6’lık bir deprem daha meydana geldi.
Hatay, Antep, Urfa, Maraş başta olmak üzere 10 şehir depremden etkilendi. Deprem nedeniyle pek çok bina yıkıldı. Maraş, Antep, Urfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ illerinde toplam 36 bin 187 kişi hayatını kaybetti. 108 bin 68 kişi ise yaralandı. Deprem felaketinin üzerinden aylar geçmiş olmasına karşın sorunlar hala giderilmedi.
Depremin ardından enkazlar, tüm uyarılara rağmen kontrolsüzce tarım ve yaşam alanlarına dökülürken, deprem bölgesinde toz bulutları oluştu.
Türk Tabipleri Birliği ile Temiz Hava Hakkı Platformu, Hatay’daki hava kirliliğinin limit değerlerin çok üzerinde olduğu uyarısında bulundu.
Yaşanan yıkıcı depremlerin ardından ülkenin ve dünyanın birçok yerinden Alevi kurumları, bölgedeki halkla dayanışmak için harekete geçti. Bölgedeki cemevleri de gelen yardımlarla halkın yaralarını sardı.
İktidar ve AFAD’ın deprem sürecinde uyguladığı politikalar eleştirilirken, Kızılay’ın çadırları para karşılığı satması da büyük tepkilere neden oldu.
Deprem bölgelerinde oluşan asbestler insan sağlığı açısından büyük risk oluşturuyor.
İLİÇ ALTIN MADENİ, ÇEVRE VE İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDE GERİ DÖNÜLMEZ TAHRİBATLAR YARATIYOR
Erzincan’daki Altın Madeni canlı yaşamını tehdit ediyor. Siyanür bulunan atıklar, sağlık ve çevre sorunlarına neden oluyor. Madenle ilgili bilimsel raporlar da ‘felakete’ işaret ediyor.
2001’de sondaj çalışmalarına başlanan maden işletmesinde 2010’da siyanürle altın üretimine geçildi. 2019’da sodyum siyanür 11 bin tona, sülfürik asit üretimi 122 bin tona çıkarıldı. 2021’de yayınlanan raporda ise 18 adet tehlikeli maddeye yer verildi. Bunlar arasında solunum yollarına, sudaki organizmalara, ciddi yanıklara, aşındırıcı etkilere, cilt ve gözde aşırı tahrişlere neden olan sodyum siyanür, nitrik asit, bakır sülfat, sodyum hidrosülfit gibi tehlikeli maddeler de bulunuyor.
TMMOB, İliç’teki altın madeni işletmesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2021 yılında verilen “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararının iptali istemiyle dava açılmıştı. Erzincan İdare Mahkemesi de hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermişti.
Erzincan İdare Mahkemesi’nin kararına karşı Danıştay’a temyiz isteminde bulunan TMMOB’nin temyiz istemi kabul edilerek, idare mahkemesi kararı bozuldu.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) tarafından, İliç’te Anagold Madencilik tarafından işletilen altın madeninin kapasite artışı için verilen Çevresel Etki Değerlendirme Raporu (ÇED) olumlu kararına karşı açılan davanın keşfi yapıldı. Erzincan İliç’te siyanür sızıntısına yol açan ancak ruhsatı iptal edilmeyen Anagold’un vergi borcunun silindiği, Kanadalı ortağının bilançosunda ortaya çıktı. Rakamın TL karşılığı 209 milyon TL.
AKBELEN’DE BİNLERCE AĞAÇ KESİLDİ
Muğla’nın Milas İlçesinde bulunan Akbelen Ormanı’nda Limak Holding’e ait Yeniköy Kemerköy Termik santralleri için şimdiye kadar binlerce ağaç kesildi.
Alevi kurumlarından oluşan heyet İkizköylülerin başlattığı nöbete destek ziyaretinde bulundu.
İkizköylüler ve ekoloji savunucuları haftalarca ormanı korumaya çalıştı. Bu esnada jandarmanın sert müdahalelerine maruz kaldı.
Akbelen Ormanı’ndaki kesime karşı duran yurttaşlara dönük asker saldırısına dair yapılan suç duyurusu için “soruşturmaya yer olmadığı” kararı verildi.
Bölge halkının yanı sıra birçok çevre aktivisti ve sivil toplum örgütü, ağaçların kesilmesine karşı doğa nöbeti yaptı.
EKOLOJİ HAREKETLERİ KONFERANSI
Türkiye’nin dört bir yanında mücadele eden doğa ve yaşam savunucusu 70 kurum, Ekoloji Hareketleri Konferansı’nda buluştu.
DERSİM OVACIK’TA ÇOCUK BOSTANI EKİLDİ
Behzat Firik Çocuk Korosu ve Ovacık Doğal Kooperatifi’nin öncülüğünde Ovacık’ta Çocuk Bostanı ekildi.
ALEVİ KÖYÜ GÜNÇALI’DA MADEN FAALİYETİNE ÇED RAPORU ENGELİ
Tokat’ta Alevi toplumu için önemli olan Çal Baba Ormanı’nda verilen altın madeni ruhsatına karşı köylüler nöbette. Dava süreci devam eden sondajlı arama faaliyeti için bir ÇED raporu ise bulunmuyor.
DOĞA HARİKASI, KUTSAL ZİYARET YERİ BUYER DAĞI’NA YOL YAPILIYOR
Dersim’in Pülümür ilçesinde yaklaşık 3 bin rakımlı Buyer Gölü hem yöre insanları tarafından kutsal sayılan ve kurban kesilmeye gidilen bir ziyaret yeri hem de kaynak suyu da olan doğa harikası bir buzul gölü. Buyer Gölü yol tehdidiyle karşı karşıya.
MERSİN’DE LİMAN GENİŞLETME PROJESİ DOĞAL YAŞAM ALANLARINA ZARAR VERİYOR
Uluslararası Mersin Liman İşletmesi’nin (MIP) liman sahasını kentin en önemli noktalarından biri olan Atatürk Parkı’na doğru genişletme projesi tepkilere neden oldu. Halkın mücadelesi sürüyor.
ERZİN’DE PETROKİMYA TESİSLERİNE KARŞI MÜCADELE
Erzin’de yapılmak istenen polipropilen ve petrokimya tesislerine karşı tepkiler yükseliyor. Tesislerin planlama ve izin aşamasında bölgede yaşayan nesli tehlikede olan canlılar için “Saha çok geniş az öte gitsinler” söylemine karşı çevreciler, “Az öte gitmiyoruz. Gitmesi gerekenler doğayı katledenlerdir” dedi.
Buse Nehir DEMİR/PİRHA
Yoruma kapalı.