“Cemaat-i Tahtacıyan”
Tax Exempt Tahtaci Community From Aydin Province
(XVI – XIX. Centuries)
Tahtacılar bugün hem kendileri hem de çevre tarafından Alevi
olarak tanımlanan geniş kültür çevresinin en otantik gruplarından
birisini oluşturmaktadır. Müstakil olarak Tahtacıları konu edinen
çalışmaların sayısı son yıllarda artmış olmakla beraber konunun
çoklukla halk bilimi yönünden ele alınmış olduğu dikkat çekmektedir.
Osmanlı döneminde Tahtacılar, ormanlık alanlarda yaşamaları ve
şehirler ve kaleler için tahta hizmeti yapmaları karşılığında avârız-ı
divaniye ve tekâlif-i örfiyeden muaf tutuldukları bilinmektedir.
Burada ele aldığımız Tahtacı cemaati XV-XVI. yüzyıllar boyunca
her yıl Ayasuluğ kalesi için temin ettikleri üç yüz tahta karşılığında
vergilerden muaflardır.
Bu çalışma, bugüne kadar yapılan çalışmalarda kaynak
göstermeksizin yapılan XVI. yüzyıl vurgusunun, Aydın yöresi için
arşiv kaynaklarının kullanılarak ortaya konulmasını amaçlamaktadır.
Zirâ, Tahtacılar hakkında kaleme alınan hemen her çalışma bu grubun
varlığını XVI. yüzyıla dayandırmakla beraber hiçbir arşiv belgesi
yayımlanmamış idi.
Die Steuerbefreite gemeinde der holzfaller
(Cemaat-i Tahtacıyan) Im Umkreis Von Aydin
(XV-XIX. Jahrhundert)
Cahit TELCİ*
DOI: 10.12973/abked.81.002
* Doç. Dr. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Ö
Z
6 Forschungszeitschrift über das Alevitentum und das Bektaschitentum / 2016 / 13
Cahit TELCİ
Çalışma sonucunda ulaşılan bulgular, XIX. yüzyılda Aydın Sancağı’na bağlı
Güzelhisar, Köşk, Ayasuluğ, Karacasu ve Köşkderesi kazalarında meskûn olan
“Cemaat-i Tahtacıyân” adlı grubun yörenin 1425 senesinde Osmanlı fethinden
beri burada bulunduklarını, hatta yerine getirmekte oldukları “Tahtacılık” hizmeti
karşılığında Aydınoğulları tarafından kendilerine bazı vergi muafiyetleri tanındığı
ortaya koymaktadır. Bu itibarla, Tahtacıların Batı Anadolu’ya XVIII. yüzyılda gelmiş
oldukları yolunda bugüne kadar ileri sürülen kanaatlerin bir daha gözden geçirilmesi
gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Alevi, Tahtacılar, Aydın, Osmanlı, Tahrir Defterleri
ABSTRACT
Tahtacıs constitute one of the most authentic communities across Asia Minor as
the members of the community defined themselves-or who were defined by otherswithin
the broad cultural milieu of “Alevis.” Although the number of monographic
studies focusing on Tahtacıs has dramatically increased in recent years, the community
has, to a large extent, been analyzed from the folkloric perspective. It is known that
Tahtacıs were exempted from taxes such as avârız-ı divaniye ve tekâlif-i örfiye in
return for their work in providing timber to citadels and cities from forests. The
community of Tahtacıs under study was also exempted from these taxes in return
for the annual provisioning of 30 pieces of timber for the Ayasuluğ citadel. By
utilizing archival registers on the Aydin region, this study thus aims to shed some
light on the existence of this community in the sixteenth century which has so far
been examined without consulting archival materials. Although studies on Tahtacıs
have so far assumed the existence of this community in the sixteenth century, they
have not presented any archival source to support this assumption. Findings of this
study, however, reveal that Tahtacıs registered as “Cemaat-i Tahtacıyân” had been
settled in the districts of Güzelhisar, Köşk, Ayasuluğ, Karacasu ve Köşkderesi since
the Ottoman conquest of the region in 1425 as the community had been granted tax
exemptions by Aydınoğulları in exchange for their timber provisioning services. In
the light of these findings, the presumption suggesting that Tahtacıs arrived in the
Western Anatolia during the eighteenth century needs to be revised.
Keywords: Alevis, Tahtacis, Aydin, Tahrir Defters DEVAMI PDF İNDİR
107-129-1-pb
Yoruma kapalı.